پاسخ سخت آمریکا به کشته شدن سه نظامی آمریکایی در اردن/ آیا ایران مستقیما هدف قرار خواهد گرفت؟

رویداد۲۴ شب گذشته یک پایگاه کوچک آمریکایی در شمال شرق اردن در نزدیکی مرز سوریه با پهپاد موشک باران شد و در این حادثه سه نیروی آمریکایی کشته و تا این لحظه به گفته فرماندهی مرکزی آمریکا سنتکام، ۳۴ نیروی دیگر زخمی شدند. گفته میشود تعداد زخمی‌ها رو به افزایش است. این اولین بار بعد از آغاز جنگ غزه است که نیرو‌های آمریکایی در خاورمیانه کشته شده اند.

کاخ سفید روز یکشنبه به وقت آمریکا نشستی اضطراری با حضور جو بایدن رئیس جمهور، مشاور امنیت ملی، وزیران امور خارجه و دفاع، رئیس سیا و رئیس ستاد ارتش، مدیر اطلاعات ملی و سفیر آمریکا در سازمان ملل تشکیل داده است.

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا ساعاتی بعد از حمله بیانیه‌ای صادر کرده و در آن با تاکید بر اینکه «هنوز در حال جمع آوری داده‌های این حمله» است، در ادای بی‌اساس گفته با این حال «می‌دانیم که این حادثه توسط گروه‌های شبه نظامی مورد حمایت ایران در عراق و سوریه انجام شده است».

رئیس جمهور آمریکا در پایان بیانیه گفته «ما بدون شک در زمان و به گونه‌ای که خودمان انتخاب میکنیم، مسئولان این حادثه را بازخواست خواهیم کرد.»

رویداد۲۴ در این گزارش به چند سوال کلیدی پاسخ داده است.

چه گروهی به پایگاه آمریکا در مرز اردن حمله کرده است؟

گروه مقاومت اسلامی عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که شامگاه یک شنبه به تعدادی از نقاط در سوریه و فلسطین اشغالی حمله کرده است.

این نیروی محور مقاومت در عراق همچنین گفت که این حملات چهار پایگاه را هدف قرار داده که سه پایگاه در سوریه و یکی از این پایگاه‌های داخل فلسطین اشغالی قرار دارد.

در این بیانیه، مقاومت اسلامی عراق گفته است: «ما مسوولیت خود را در قبال حمله‌ای که نیرو‌های آمریکایی را در اردن هدف قرار داد اعلام می‌کنیم.»

سی ان ان نوشته «مقاومت اسلامی در عراق» در این بیانیه اعلام کرده مسئول حمله به اهدافی در مرز اردن و سوریه از جمله «کمپ الرکبان» بوده است.

یک مقام مقاومت اسلامی عراق هم اعلام کرده است که اگر آمریکا به حمایت از اسراییل ادامه دهد، این حملات تشدید خواهد شد.

کمپ الرکبان در نزدیکی برج دیدبانی شماره ۲۲ آمریکا در خاک اردن است. سی ان ان میگوید، این برج دیدبانی به عنوان بخشی از یک ماموریت مشاوره و کمک به اردن در آن مکان تعبیه شده و نیرو‌های آمریکایی در آنجا حضور داشته‌اند.

سنتکام گفته نزدیک به ۳۵۰ نیروی آمریکایی و پرسنل نیروی هوایی در این پایگاه مستقر بوده اند و حضورشان با هدف اعمال پشتیبانی کلیدی از آخرین نیرو‌های باقیمانده از ائتلاف مبارزه با داعش بوده است.

این اولین بار نیست که گروه‌های نزدیک به ایران در عراق دست به عملیات در این منطقه زده است. از ابتدای جنگ غزه دست کم دوبار دیگر گروه‌های عراقی مسئولیت حملاتی در این منطقه را بر عهده گرفته است.

۲۳ اکتبر ۲۰۲۳ گروه مقاومت اسلامی عراق بیانیه‌ای صادر کرد و گفت دو پایگاه نیرو‌های اشغالگر آمریکایی را در التنف و الرکبان در سوریه مورد هدف قرار داده است.

۶ ژانویه گروه مقاومت اسلامی عراق از حمله با پایگاه‌های التنف و الشدادی آمریکا خبر داد. همزمان جنبش النجبا در پاسخ به ترور مشتاق طالب السعیدی فرمانده گروه مقاومت اسلامی النجبا، به پایگاه‌های آمریکایی الرکبان، العمر، التنف و حریر حمله کرد.

بیشتر بخوانید:

آیا ایران واقعا نمی‌خواهد وارد جنگ شود؟ 

سنتکام چیست؟/ چرا ایران سنتکام را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد؟

نماینده ایران در سازمان ملل: ما قصد گسترش این جبهه جنگی را نداریم/ تهران در عملیات ۷ اکتبر علیه اسرائیل نقش مستقیمی نداشته

آیا نیروهای محور مقاومت وارد جنگ با اسرائیل خواهند شد؟

پایگاه آمریکا در اردن کجاست؟

نیرو‌های مقاومت اسلامی عراق در بیانیه خود حمله به مقری در اردن را نپذیرفته‌اند، اما اعلام کردند به سه پایگاه در سوریه و فلسطین اشغالی حمله کرده اند.

سی ان ان به نقل از گروه مقاومت اسلامی گفته حمله به یک کمپ به نام الرکبان انجام شده که فاصله کمی با برج شماره ۲۲، مقر نیرو‌های آمریکایی در اردن داشته است.

رکبان در نزدیکی پایگاه نظامی التنف ایالات متحده در نزدیکی محل تلاقی مرز‌های سوریه، اردن و عراق قرار دارد. یک مقام وزارت دفاع آمریکا اواخر دسامبر به حملات متعدد نیرو‌های عراقی به پایگاه آمریکا در مرز اردن و سوریه اشاره کرده و به پولیتیکو گفته بود منظور از کمپ الرکبان، همان برج ۲۲ است.

الرکبان یک منطقه خشک و دورافتاده در شمال شرقی اردن در مجاورت مرز اردن و سوریه و نزدیک به عراق است. این منطقه در سال ۲۰۱۴ به یکی از گذرگاه‌های پناهجویان سوری تبدیل شد که از جنگ داخلی سوریه و مخالف بشار اسد هستند. اما اردن از ورود پناهجویان به رکبان به دلیل نگرانی‌های امنیتی از حضور هسته‌های داعش جلوگیری می‌کرد. این امر منجر به تجمع هزاران پناهجو در سمت مرز سوریه و ایجاد اردوگاه پناهندگان رکبان شد؛ بنابراین آنچه تحت عنوان کمپ الرکبان مطرح می‌شود در طرف مرز‌های سوریه است.

سال ۲۰۱۶ بعد از انفجار یک خودرو در پاسگاه مرزی اردن، که از اردوگاه الرکبان به سمت اردن حرکت کرده بود، دولت اردن مرز‌های شرقی و شمالی خود را به طور کامل بست.

کمپ رکبان در واقع محل استقرار مخالفان بشار اسد است. دولت اسد بار‌ها ساکنان این کمپ را تروریست خوانده است.

سال ۲۰۲۲ نیویورک تایمز گزارشی درباره کمپ پناهجویان رکبان نوشت. در این یادداشت تاکید شده «رکبان در یک منطقه تحت حفاظت ایالات متحده» است. سال ۲۰۱۶ که آمریکا پایگاه التنف را در نزدیکی کمپ الرکبان ایجاد کرد، این کمپ در واقع تحت حفاظت عملی آمریکایی‌ها قرار گرفت. رابرت فورد، محقق موسسه خاورمیانه در واشنگتن و سفیر سابق آمریکا در سوریه از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ در گفتگویی در سال ۲۰۲۲ به نیویورک تایمز گفته که ایالات متحده به طور موثر منطقه اطراف اردوگاه را کنترل می‌کند و بنابراین طبق قوانین بین المللی موظف است بقای ساکنان را تضمین کند.

این اولین بار نیست که برج شماره ۲۲ به نوعی درگیر حمله نیرو‌هایی که به ادعای آمریکایی‌ها «مورد حمایت ایران» هستند، می‌شود. اواخر دسامبر سال گذشته یک مقام پنتاگون به پولیتیکو گفته بود که یکی از ده‌ها حمله به نیرو‌های آمریکایی در سوریه در شش هفته گذشته (از آغاز جنگ غزه)، توسط پایگاه کوچک برج ۲۲ در مرز اردن خنثی شده است.

این مقام وزارت دفاع آمریکا که نامش فاش نشده به نشریه آمریکایی پولیتیکو گفته «در تاریخ ۲۳ اکتبر، نیرو‌های تحت حمایت ایران در سوریه، چندین حمله پهپادی علیه پایگاه کوچکی در نزدیکی پایگاه التنف در مرز با اردن انجام دادند. اما نیرو‌های ائتلاف در آن سوی مرز، در یک پایگاه کوچک در اردن به نام برج ۲۲، موفق شدند پهپاد‌ها را سرنگون کنند.»

در آن زمان مقام وزارت دفاع آمریکا گفته بود ما نمی‌دانیم هدف اصلی این شبه نظامیان چه چیزی بوده، چون در بسیاری از موارد سلاح‌های آن‌ها دقیق نیست.

آیا ایران مستقیما هدف قرار خواهد گرفت؟

اولین واکنش ایران به بیانیه آمریکا را نمایندگی کشور در سازمان ملل متحد نشان داد. دفتر ایران در سازمان ملل یکشنبه شب به وقت آمریکا با خبرنگار ایرنا گفتگو کرد و اعلام کرد: ایران هیچ ارتباطی با این حملات ندارد و درگیری میان ارتش ایالات متحده آمریکا و گروه‌های مقاومت در منطقه است که بصورت رفت و برگشت با هم مقابله به مثل می‌کنند.

در بیانیه بایدن از عبارت «بازخواست کردن» مسئولان حادثه در زمان و مکان مناسب به کار برده شده و نام ایران به عنوان کشور حمایت کننده گروه مسئول در حمله شب گذشته ذکر شده است. این در حالی است که در این بیانیه هیچگونه مستنداتی مبنی بر دخالت ایران دراین حملات وجود ندارد.

مقامات آمریکایی بار‌ها گفته‌اند که نمی‌خواهند تنش‌ها در منطقه را به یک جنگ منطقه‌ای تبدیل کنند. «سابرینا سینگ»، معاون سخنگوی پنتاگون، هفته گذشته در پاسخ به این سوال که آیا ارزیابی پنتاگون این است که نیرو‌های نیابتی ایران حملات خود را به نیرو‌های آمریکایی افزایش خواهند داد، گفت: «نه لزوما، نه».

 ژنرال «چارلز براون»، رئیس ستاد مشترک ارتش در مصاحبه‌ای که قبلاً با ABC News ضبط شده، اما صبح یکشنبه پخش شد، گفته بود که بخشی از کار ایالات متحده این است که «اطمینان حاصل کند که اتفاقاتی در خاورمیانه رخ ندهد که درگیری را گسترده‌تر کند.»

او گفته: «هدف بازدارندگی آنهاست و ما نمی‌خواهیم در مسیر تشدید تنش‌ها که منجر به درگیری بسیار گسترده‌تر در منطقه شود، پیش برویم.»

از سوی دیگر نیرو‌های آمریکایی بار‌ها توسط نیرو‌های مقاومت در منطقه کشته شده اند. تقریبا هربار آمریکایی‌ها در بیانیه‌های خود انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه رفته و مدعی شده اند که گروه‌های مقاومت منطقه «مورد حمایت ایران» بوده اند. در مورد حمله اخیر ائتلاف آمریکا و انگلیس به حوثی‌های یمن، در بیانیه کاخ سفید به طور مشخص این گروه را «تحت حمایت ایران» معرفی کرده بود.

سال ۲۰۱۹ مقامات آمریکایی گزارشی از تعداد نیرو‌های آمریکایی کشته شده در خاورمیانه منتشر کردند. پنتاگون در آن زمان مدعی شده بود «تعداد نیرو‌های آمریکایی کشته شده توسط شبه نظامیان مورد حمایت ایران از مرز ۶۰۳ نفر گذشته است.»

ماه مارس سال گذشته وزارت دفاع آمریکا مدعی شد یک پهپاد با «سرمنشاء ایرانی» به تأسیسات آمریکا در استان حسکه سوریه حمله کرده که در نتیجه آن یک پیمانکار آمریکایی جان باخته و شش تن از جمله یک پیمانکار و ۵ سرباز آمریکایی زخمی شده اند.

حتی در این فقره که به ادعای طرف آمریکایی پهپاد ایرانی مستقیما در کشته شدن یک غیرنظامی آمریکایی نقش داشته، وزارت دفاع آمریکا به فرمان جو بایدن مجوز حملات دقیق هوایی به «پایگاه‌های مورد استفاده یک گروه وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» را صادر کرد و خبری از حمله مستقیم به خاک ایران نبود.

در آن زمان حتی سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید هم تاکید کرد که کشورش به دنبال درگیری نظامی مستقیم با ایران نیست.

«ویلیام وچسلر»، معاون سابق وزیر دفاع آمریکا به شورای آتلانتیک گفته سیاستگذاران آمریکایی فکر می‌کردند که «تهدیدات ایران و گروه‌های نیابتی و شرکای آن با موفقیت مدیریت می‌شوند، به‌ویژه تهدیداتی که برای نیرو‌های آمریکایی در منطقه ایجاد می‌کنند».

با این حال، به گفته او، با حملات روز گذشته ثابت شده که این تفکر نادرست است.

«وچسلر» می‌گوید آمریکا باید به این حمله پاسخ بدهد، اما باید مراقب باشد که انتقام جویی اش یک جنگ منطقه‌ای را به راه نیاندازد. این سیاستمدار تندرو استدلال کرده که برای تحقق این امر، ایالات متحده می‌تواند دارایی‌های دریایی ایران یا رهبری حوثی‌ها را هدف قرار دهد و «تحریم‌های آمریکا را به‌طور جامع علیه ایران اجرا کند».

از نظر «وچسلر»، گزینه‌های دیگر برای انتقام‌جویی و شعله‌ور کردن آتش‌های منطقه‌ای عبارتند از «هدف قرار دادن پرسنل ایرانی، نه فقط گروه‌های نیابتی، در سوریه یا هدف قرار دادن سران نظامی ایران در شرایطی که آن‌ها به خارج از کشور سفر می‌کنند.»

«جاناتان پینکوف»، معاون پیشین افسر اطلاعات ملی آمریکا هم به شورای آتلانتیک گفته حمله دیشب نشان دهنده «افزایش آستانه پذیرش ریسک» توسط ایران در تلاش هایش برای تسلط بر منطقه بوده است.

بیشتر بخوانید:

جزییات حمله آمریکا به یمن

آیا ایران وارد درگیری در دریای سرخ می‌شود؟

ترور صالح العاروری چه تغییراتی در منطقه ایجاد خواهد کرد؟

آیا این بار فرق می‌کند؟

امسال سال انتخابات ریاست جمهوری در آمریکاست. کشته شدن سه نیروی آمریکایی و هدف قرار گرفتن پایگاه‌های این کشور در نقطه‌ای از جهان به طور مستقیم بر محبوبیت جو بایدن که قرار است تا ماه نوامبر ۲۰۲۴ یک بار دیگر خود را در معرض رای رای دهندگان آمریکایی قرار دهد، خبر بسیار ناگواری است.

دولت بایدن، بار‌ها مورد انتقاد جمهوری خواهان، به عدم اقدام کافی و قوی علیه گروه‌های مورد حمایت ایران قرار گرفته است. «لیندسی گراهام»، سناتور جمهوری خواه آمریکایی روز یکشنبه در بیانیه‌ای پس از انتشار خبر کشته شدن سه آمریکایی گفت: «سیاست بازدارندگی دولت بایدن علیه ایران به‌شدت شکست خورده است. دولت بایدن می‌تواند تمام نیرو‌های نیابتی ایران را از بین ببرد، اما این مانع ادامه اقدامات ایران نخواهد شد.»

او خطاب به دولت بایدن مدعی شده «من از دولت بایدن می‌خواهم که به اهداف مهم در داخل ایران حمله کند، نه تنها به عنوان انتقام برای کشتن نیرو‌های ما، بلکه به عنوان بازدارندگی در برابر تجاوزات آینده.»

«راجر ویکر»، دیگر سناتور جمهوری خواه و ضد ایران در کمیته نیرو‌های مسلح سنا، روز یکشنبه خواستار واکنش «مستقیم علیه اهداف ایرانی» شد.

«مایک راجرز»، سناتور جمهوری خواه و رئیس نیرو‌های مسلح مجلس نمایندگان آمریکا هم با بیان جملات جنگ افروزانه مدعی شده «مدت هاست که رئیس جمهور بایدن می‌خواهد ایران و گروه‌های نیابتی  را پاسخگو کند و وقتش تمام شده است.»

«دونالد ترامپ»، رئیس جمهور افراطی پیشین آمریکا در واکنش به کشته شدن سه نیروی آمریکایی در اردن، این اتفاق را ناشی از ضعف جو بایدن دانست و مدعی شد که اگر او رئیس جمهور بود، هرگز چنین اتفاقی نمی‌افتاد.

او در پیامی دیگر با ادعای اینکه «ما در آستانه جنگ جهانی سوم قرار داریم» نوشت: این روز وحشتناک سند دیگری برای اثبات این امر است که ما نیاز به بازگشت فوری به «صلح از طریق قدرت» داریم، به‌طوری که دیگر هیچ هرج و مرج، ویرانی، و از دست دادن جان‌های گرانبهای آمریکایی وجود نداشته باشد.