آیا ایران واقعا نمیخواهد وارد جنگ شود؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: جنگ غزه اکنون به جایی رسیده است که بسیاری از آن میترسیدند و به درگیری در لبنان، سوریه، عراق و دریای سرخ گسترش یافته است. با حملات مکرر آمریکا علیه حوثیها در یمن، ترس از گستردهتر شدن جنگ در منطقه رو به افزایش است.
نیویورک تایمز در یادداشتی گفته: ایران به وضوح قدرت نظامی خود را در بحبوحه ناآرامیهای منطقهای گسترش داده، اما این بدان معنا نیست که رهبران آن میخواهند منطقه به یک جنگ گستردهتر کشیده شوند. آنها بهطور علنی و به وضوح گفتهاند که از اقدام نظامی مستقیم علیه اسرائیل یا ایالات متحده اجتناب کردهاند. به نظر میرسد که ایران در حال حاضر از استراتژی جنگ نیابتی طولانیمدت خود راضی است؛ گروههایی که ایران از آنها حمایت میکنند با دشمنان ایران میجنگند و نه اسرائیل و نه ایالات متحده هیچ علاقهای به انتقام مستقیم نشان ندادهاند.
این نشریه آمریکایی مدعی است که در قلب بیزاری ایران از یک درگیری بزرگ، مسائل داخلی قرار گرفته است؛ بحران جانشینی، دنبال کردن برنامه هستهای و تضمین بقای نظام بهعنوان یک سیستم اسلامگرای مسلط بر خاورمیانه. همگی این دلایل به این بدان معناست که ایران تمایلی به درگیر شدن در یک جنگ گستردهتر ندارد.
بیشتر بخوانید:
نظر مردم منطقه درباره نقش ایران در جنگ غزه چیست؟
صادق امیدزاده مقام ارشد اطلاعاتی ایران که توسط اسرائیل ترور شد، کیست؟
ترور سیدرضی موسوی چگونه انجام شد؟
همه ترورهای اسرائیل در ایران/ جنگ به چه نقطهای رسیده است؟ +جدول
جمهوری اسلامی از سال ۲۰۲۲ که اعتراضات سراسری آغاز شد، تلاش میکند تا اپوزیسیون سیاسی خود را کنترل کند. مرگ مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی موجب ناامیدی گسترده مردم از رهبران کشور شد و جنبشی ملی را به راه انداخت. ایران همچنین با فساد، سوء مدیریت مالی مزمن و تحریمهای بین المللی همزمان با بحران اقتصادی مواجه است.
حتی در شرایط عادی تر، بحران جانشینی در ایران به خودی خود موضوع حساسی بود. مجلس خبرگان ایران، متشکل از ۸۸ نماینده، بر اساس قانون اساسی این اختیار را دارد که رهبر بعدی را انتخاب کند..
نیویورک تایمز نوشته در چنین وضعیت بحرانی داخلی، ایران فعلاً به شبهنظامیان عرب در سراسر خاورمیانه اجازه داده کاری را انجام دهند که تهران به آنها آموزش داده است. «محور مقاومت» ایران که شامل حماس، حزبالله و حوثیها میشود، در هسته اصلی استراتژی کلان جمهوری اسلامی علیه اسرائیل، ایالات متحده و متحدان عرب آنها در منطقه قرار گرفته اند. این محور به ایران اجازه میدهد بدون استفاده از نیروهایخود یا به خطر انداختن قلمرو خود با دشمنانش مبارزه کند.
این نشریه مدعی شده در حالی که جنگندههای نیابتی ایران مشغول حملات موشکی پراکنده حزب الله در جبهه شمالی اسرائیل، حملاتی به پایگاههای ایالات متحده در عراق و اختلال در کشتیرانی دریایی در دریای سرخ و خلیج عدن هستند، ایران احتمالا امیدوار است جامعه بین المللی را برای مهار اسرائیل تحت فشار قرار دهد.
سیاست ضرورت گسترش ندادن جنگ اسرائیل و غزه، که تا کنون سیاست آمریکا و اسرائیل را هدایت کرده، به این معنی است که هیچکدام احتمالاً علیه جمهوری اسلامی دست به اقدام نخواهند زد.
نیویورک تایمز نوشته حماس که اسرائیل قول نابودی آن را داده است برای ایران ارزشمند است. ایران وقت و پول را برای این گروه سرمایهگذاری کرده و بر خلاف اکثر گروههای نیابتی و متحدان جمهوری اسلامی، حماس سنی است و به جمهوری اسلامی شیعه ایران کمک کرده تا از اتهام فرقهگرایی در منطقه دور بماند.
اما برای نظام جمهوری اسلامی همیشه جبهه داخلی بر مشکلات محله غالب خواهد بود. در صورتی که اسرائیل به هدف خود برای از بین بردن حماس برسد، ایران به احتمال زیاد به نابودی این گروه، هر چند با اکراه، تن خواهد داد.
البته، هر چه ایران، به طور مستقیم یا غیرمستقیم بیشتر درگیر این نبرد شود، این احتمال را نیز افزایش میدهد که یک حمله سرکشانه یا غلط، خشونت را از کنترل خارج کند و در جهتی سوق دهد که ایران به آن علاقه ندارد. تاریخ مملو از محاسبات نادرست است، و این احتمال وجود دارد که ایران وارد درگیری بزرگتری شود که به دنبال اجتناب از آن بوده است.
این نشریه آمریکایی در پایان به این نتیجه رسیده که رهبران ایران، دقیقاً به دلیل توانایی عجیب شان در آمیختن ستیزهجویی با احتیاط، طولانیترین حکومت را در خاورمیانه داشته اند. به عبارت دیگر، آنها محدودیتهای خود را میدانند و از میراثی که برای زنده ماندن انقلاب باید حفظ شود، آگاهند.