سامانه دفاع نزدیک دریایی فالانکس

رویداد ۲۴ | حسین فلاحی: سامانه دفاع ضد موشک دریایی فالانکس (Phalanx CIWS ZAK)، یک وسیله دفاعی ساده، آماده و مؤثر در برابر قایق‌های سطحی و اهداف هوایی مهاجم به ویژه موشک‌های ضدکشتی است.

طراحی و قابلیت فالانکس

سامانه دفاع ضد موشک فالانکس یک پایه توپخانه خودکار است که برای مقابله با اهداف هوایی و سطحی در موقعیت نزدیک طراحی شده است. این سامانه به عنوان آخرین لایه دفاعی کشتی در صورت عبور تهدید از سایر ابزار‌های دفاعی ایجاد شده است. در چنین موقعیت‌هایی فالانکس باید به سرعت وارد عمل می شود وحداکثر آسیب را به یک هدف وارد می کند.

مجموعه فالانکس به عنوان یک ماژول رزمی با ارتفاع ۴.۷ متر و وزن تا ۶.۳ تن (دراصلاحات بعدی) طراحی شده است که دارای تمام دستگاه‌ها و سیستم‌های لازم است. این ماژول دارای یک پایه مستطیلی شکل جعبه است که یک دستگاه چرخان با یک قسمت نوسانی روی آن قرار می‌گیرد. دومی مجهز به یک توپ اتوماتیک و رادار‌هایی در بدنه است.

تفنگ در مقابل قایق

نیروی دریایی ایالات متحده به عنوان بخشی از عملیات فعلی خود در دریای سرخ از سیستم‌های سامانه دفاع ضد موشک فالانکس برای رهگیری موشک‌ها استفاده می‌کند. علاوه بر این، قایق‌های کامیکازه پرسرعت نیز در شرایط فعلی یک تهدید معمولی به شمار می روند.

در چنین موقعیت هایی سیستم‌های سامانه دفاع ضد موشک فالانکس کشتی‌های آمریکایی می‌توانند علیه چنین اهدافی به سرعت وارد عمل شوند. چندین عامل کلیدی در دستیابی به نتایج قابل قبول نقش ایفا می کنند. اول، لازم است ویژگی‌های هدف جدید را در نظر گرفته شود. قایق سطحی یک هدف کوچک یا متوسط ​​با سرعت بالا (طبق استاندارد‌های ناوگان سطحی) هستند. از نظر اندازه و دشواری کشف/ردیابی آنها مشابه موشک‌های ضد کشتی هستند که به عنوان اهداف معمولی "فالانکس" محسوب می شوند. در عین حال، از نظر سرعت، یک قایق چندین برابر یک موشک پایین‌تر است. این باعث می‌شود که هدف آسان تری برای ردیابی و نابودی باشند.

در آزمایشات انجام شده رادار‌های استاندارد مجموعه Mk ۱۵ فالانکس توانایی خود را در شناسایی کشتی ها و قایق‌های موتوری در کل محدوده عملیاتی نشان دادند. آنها همچنین دقت آتش کافی را ارائه دادند. ماژول سامانه دفاع ضد موشک فلانکس قادر به شلیک در زوایای نسبتاً وسیع هستند. این امر شلیک به اهداف سطحی از سمت بالا کشتی حامل را آسان‌تر می‌کند.  

توجه به بُعد اقتصادی فالانکس نیز ضروری است. یک شلیک واحد ۲۰x۱۰۲ میلی متری برای توپ M۶۱ کمی بیش از ۴۵ دلار هزینه دارد. بار کامل مهمات سامانه نیز تقریباً ۷۰ هزار دلار هزینه دارد. علاوه بر این، مهمات این امکان را فراهم می کنند که چندین هدف به صورت متوالی مورد هدف قرار گیرد. از نظر هزینه‌های جنگی، فالانکس نسبت به هر سیستم موشکی که قادر به حمله به اهداف سطحی باشد برتری دارد.

تسلیحات فالانکس

فالانکس مجهز به یک توپ ۲۰ میلی متری M۶۱ ولکان شش لول با درایو خارجی است. در مراحل اولیه این مجموعه از تفنگی با طول لوله ۷۶ کیلوبایت استفاده شد. بعدها با اصلاحات انجام شده، یک تفنگ با لوله‌های ۹۹ کیلو پوندی معرفی شدند. درایو خارجی و اتوماسیون سرعت شلیک ۳-۴.۵ هزار گلوله در دقیقه را فراهم می‌کند. طراحی نصب، هدایت افقی را در ۱۵۰ درجه به سمت راست و چپ از موقعیت خنثی و هدایت عمودی از -۲۵ درجه تا +۸۵ درجه را فراهم می‌کند.

در این سامانه برای شلیک به اهداف هوایی، از گلوله Mk ۲۴۴ با پرتابه زره‌زن استفاده می‌شود. چنین پرتابه‌ای باید بتواند به کلاهک نافذ موشک وارده آسیب برساند و باعث انفجار آن شود. همچنین در این سامانه از گلوله‌های آتش زا با انفجار قوی برای هدف قرار دادن اهداف ساحلی استفاده می‌شود. ظرفیت مهمات فالانکس ۱۵۵۰ گلوله در یک خشاب مخصوص است.

رادار فالانکس

مجموعه فالانکس مجهز به دو رادار است که در یک محفظه مشترک قرار دارند. زیر کلاهک بالایی یک آنتن چرخشی ایستگاه تشخیص وجود دارد که وظیفه رصد و شناسایی موقعیت اشیاء خطرناک را بر عهده دارد. سامانه دفاع ضد موشک فالانکس سیستم شناسایی دوست یا دشمن ندارد، اما رادار شناسایی می‌تواند مسیر و درجه خطر یک هدف هوایی را ارزیابی کند. برد تشخیص این سامانه حداقل ۸-۱۰ کیلومتر است.

در موقعیت خطر، مشخصات جسمی که به سمت کشتی پرواز می‌کند به طور خودکار به ایستگاه ردیابی و کنترل آتش منتقل می‌شود. رادار سامانه با یک آنتن ثابت به نظارت بر هدف ادامه می‌دهد و داده‌هایی را برای شلیک فراهم می‌کند. علاوه بر این آتش را تنظیم می‌کند. بسته به پارامتر‌های هدف، ردیابی از محدوده حداقل ۳-۵ کیلومتر شروع می‌شود. آتش در فاصله ۲ کیلومتری یا نزدیکتر هدف باز می‌شود.

این مجموعه از طریق یک کنترل از راه دور در پست مرکزی کشتی حامل کنترل می‌شود. اپراتور توانایی کنترل تمامی پارامتر‌های عملیاتی را دارد و داده‌ها را از رادار دریافت می‌کند. این سامانه می‌تواند حالت عملیات پیچیده و تخریب هدف را خوداختیار با مشارکت انسانی یا کاملاً خودکار انتخاب کند.