عملیات نرماندی؛ بزرگترین جنگ آبی-خاکی تاریخ چگونه رخ داد؟

رویداد۲۴: پس از پایان کنفرانس تهران بنا شد که ژنرال آیزنهاور به فرماندهی کل نیرو‌های متفقین که می‌بایستی در نرماندی پیاده شوند منصوب گردد و مارشال مونتگمری انگلیسی به فرماندهی نیرو‌های زمینی یگان‌های تازشگر به کرانه نرماندی با آیزنهاور همکاری نماید. «ژاک پیرن» در کتاب جنگ جهانی دوم می‌نویسد: «دولت آمریکا تا سال ۱۹۴۳ اقلام تجهیزات نظامی به این شرح تولید کرده بود: ۲۳۸۰ کشتی جنگی، ۱۳۰۰۰ کشتی باربری، ۸۶۰۰۰ هواپیمای جنگی و ترابری، اما در ۱۹۴۴ که مقرر شد متفقین در کرانه نرماندی فرانسه پیاده شوند، تولیدات جنگی آمریکا از این اندازه نیز گذشت به‌طوری‌که یکصد و شصت هزار هواپیما و یکصد و سی هزار تانک آماده برای نبرد در اختیار داشت. در صورتی که آلمان بیش از چهارهزار هواپیما در اختیار نداشت؛ بنابراین همه چیز آماده بود تا در ۶ ژوئن ۱۹۴۴ نیرو‌های تازه‌نفس آمریکایی همراه با تجهیزات بسیار زیاد به همراه نیرو‌های انگلیسی و کانادایی در کرانه فرانسه پیاده شوند.»

طرح‌ریزی این حمله سه سال زمان برد و نتیجهٔ آن عملیاتی بود که گسترهٔ آن سابقه نداشت. ژنرال جولیان تامپسون پیرامون گستردگی این عملیات می‌گوید: «عملیات عظیمی بود. فقط در روز D-Day به تنهایی یکصد و پنجاه و شش هزار سرباز وارد خاک فرانسه شدند. یکصد و سی هزار نفر از طریق دریا و بیست و سه هزار نفر از راه هوا. طبیعی است که برای انتقال این همه سرباز به کشتی و هواپیمای زیادی نیاز است. چیزی حدود شش هزار ناو و هواپیما در عملیات این روز شرکت داشت.» [۴]نیرو‌های بریتانیا و آمریکا در این حمله علیه آلمان نازی تنها نبودند و سربازان کانادایی و نیرو‌های لهستانی، نروژی، بلژیکی، فرانسوی و چک نیز از آن‌ها حمایت می‌کردند. در جبههٔ مقابل، اما جمع کثیری از افسران ارشد آلمانی در حال انجام تمرینات جنگی بودند و فیلد مارشال اروین رومل که کارآمدترین فرمانده نظامی نازی‌ها بود برای جشن تولد همسرش به آلمان بازگشته بود. همچنین سیستم ارتباطاتی آلمان بخاطر بمباران شدیداً آسیب دیده و مختل شده بود.

نیرو‌های متفقین به رهبری آمریکا و بریتانیا در تاریخ ۶ ژوئن ۱۹۴۴ میلادی برای آزادسازی اروپای اشغالی بزرگترین عملیات آبی-خاکی جهان را اجرا کردند. در این روز که به روز دی (D-Day) هم مشهور است، قوای دریایی متفقین که از حمایت هوایی نیز برخوردار بودند، تحت فرماندهی ژنرال دوایت آیزنهاور نفرات خود را به ساحل شمالی فرانسه رساندند. پس از رسیدن قوا به سواحل فرانسه، ژنرال آیزنهاور این پیام را فرستاد: «مردم اروپای غربی! امروز صبح سربازان نیروی اعزامی متفقین در ساحل فرانسه فرود آمدند. اعزام این سربازان بخشی از طرح ملل متحد برای آزادسازی اروپاست که با همکاری متحدین روس ما صورت گرفته‌است. پیام من به همه شما این است: ساعت آزادسازی شما فرا رسیده‌است. حتی اگر این حمله از کشور شما آغاز نشده باشد.»

قبل از ماه ژوئن ژنرال آیزنهاور و مارشال مونتگمری برای پیاده شدن در ساحل نرماندی جلساتی تشکیل دادند. تصمیم گرفته شد که نام رمز عملیات را «اورلرد» گذارده و مقرر شد که از ابتدای روز «جی» (اول ماه ژوئن) از طریق جزیره وایت تمامی کشتی‌های جنگی در حالی که بالن‌های دفاع هوایی بالای سر آنهاست به سمت ساحل نرماندی حرکت کنند. ستاد قوای متفقین که با شرکت وینستون چرچیل تشکیل شده بود، مقرر کرد که برای اغفال مدافعان دیوار آتلانتیک حملات قوای آمریکایی و انگلیسی بین بندر شربورگ و سواحل منتهی به شهر کان در دو منطقه با نام‌های مستعار «یوتا» و «اوماها» بیشتر باشد، زیرا آلمانی‌ها خیال می‌کردند که قوای مهاجم از منطقه کاله حمله خواهند کرد. نیرو‌های متفقین در این عملیات دو لنگرگاه پیش‌ساخته به کار بردند. این لنگرگاه‌ها در بریتانیا ساخته شدند و قطعات آن با کشتی به نرماندی آورده و در آنجا مونتاژ شدند تا کشتی‌های باری بتوانند لنگر بگیرند.

بیشتر بخوانید:خودکشی آدولف هیتلر پس از شکست از شوروی

قوای مهاجم سرانجام تصمیم گرفتند که تهاجم سراسری خود در جبهه نرماندی را در بامداد روز ۶ ژوئن ۱۹۴۴ که هوا تا حدی مه‌آلود و آلمانی‌ها قدرت دیدشان بر سطح دریا بسیار اندک بود، انجام دهند. نخست قرار بود این حمله در تاریخ ۵ ژوئن آغاز شود؛ اما به دلیل طوفان و بارندگی شدید حمله با یک روز تأخیر از راه زمین و دریا و هوا آغاز شد. فرماندهی دفاع از دیوار آتلانتیک برعهده دو فیلدمارشال بود. در بخش منتهی به سواحلی که به شهر کان ختم می‌شد اروین رومل و در منطقه‌ای که به بندر شربورگ ختم می‌شد، مارشال گرت فن روندشتت دفاع از ساحل فرانسه را برعهده داشت. عملیات هجوم به نرماندی به وسیله ۱۶۰۰۰ فروند هواگرد که ۵۰۰۰ فروند از آن‌ها جنگنده و ۳۵۰۰ فروند از آن‌ها بمب افکن سنگین و بقیه از دیگر انواع هواگرد‌ها بودند، آغاز شد. همچنین ۶۰۰۰ کشتی سربازبر به غیر از تانک‌های شناور، ۱۶۲۱ رزمناو و ناوشکن و ۱۵۰۰ کشتی اژدرافکن و مین جمع کن از بامداد ۶ ژوئن عملیات ضد دیوار آتلانتیک و سپس پیاده‌شدن قوای متفق را آغاز کردند. برای حمایت از این کشتی‌ها هزاران هواگرد و تانک وارد عمل شده بودند، مواضع آلمان به شدت بمباران شدند تا هزاران سرباز بتوانند در این مناطق فرود آیند. چتربازان نخستین سربازانی بودند که در منطقه تحت تصرف دشمن فرود می‌آمدند. چتربازان نخستین مواضع حساس نظامی را زیر سلطه خود آوردند.

چرچیل در خاطرات خود می‌نویسد: در مرحله نخست این عملیات که در بامداد ۶ ژوئن انجام شد، ۵۲۰۰ تن مواد منفجره به وسیله کشتی‌های متفقین روی آشیانه‌های بتونی ریخته شد و به موازات آن ۱۴۹۰۰ بار پرواز بمب‌افکن‌های سنگین بر فراز دیوار و پشت خطوط تدارکاتی موجود انجام گردید. دشمن به حدی غافلگیر شد که نتوانست بیش از یکصد بار پرواز جنگی بر فراز کشتی‌های ما انجام دهد. هواپیما‌های آمریکایی در دسته‌های یکصد فروندی، خطوط دفاعی و تدارکاتی آلمان را در فرانسه و خاک اصلی آلمان به صورت مداوم بمباران کردند به نحوی که خط دفاعی آتلانتیک در چند نقطه دچار شکاف شد و نیرو‌های آمریکایی و انگلیسی به پشت دیوار بتونی رخنه کردند. در جریان یکی از این حملات هوایی، اتومبیل رومل مورد حمله هوایی قرار گرفت و زخمی شد، ولی به سرعت او را معالجه کردند، به طوری که توانست به اتفاق فن روندشتدت به برلین نزد هیتلر برود و از او بخواهد که قوای آلمان قبل از آن که نابود شوند با نظم و به تدریج به طرف رود سن عقب‌نشینی کرده، شاید در نبرد آینده توفیقی به دست آید. هیتلر ضمن رد پیشنهاد رومل اظهار داشت: همه سربازان باید سر جای خود بایستند و یک وجب از خاک فرانسه را از دست ندهند؛ ولی بر اثر شکاف در دیوار آتلانتیک روزانه ۲۵۰۰۰ سرباز آمریکایی و انگلیسی وارد فرانسه می‌شدند. در ۱۹ ژوئن شبه جزیره کوتانتین سقوط کرد و در ۲۷ ژوئن بندرگاه استراتژیک شربورگ به دست متفقین افتاد و در ۹ ژوئن ۱۹۴۴ شهر کان سقوط کرد و با این عمل دیوار آتلانتیک به دست متفقین افتاد. پیاده شدن نیرو‌ها در نرماندی و حمله به مواضع آلمان از این جهت موفقیت‌آمیز بود که نیرو‌های آلمان به هیچ وجه حدس چنین عملیاتی را نمی‌زدند. نیرو‌های متفقین وانمود کرده بودند که آن‌ها در پی حمله به بندر کاله هستند.

تلفات متفقین در حمله بامداد ۶ ژوئن بسیار زیاد بود به طوری که چرچیل می‌نویسد که در لحظه اول حمله به ساحل نرماندی ده هزار کشته دادیم. هیتلر، چون اصرار به مقاومت داشت، گرت فن روندشتت را برکنار و به جای او در اول ژوئیه ۱۹۴۴ فیلدمارشال گونتر فن کلوگه را به فرماندهی جبهه غرب انتخاب کرد. حدود ۵۷ هزار نفر از سربازان متفقین در جریان این عملیات کشته شدند. ۱۵۵ هزار سرباز نیز در این عملیات زخمی و ۱۸ هزار سرباز مفقود شدند. شمار کشته شدگان ورماخت حدود ۲۰۰ هزار سرباز بود. نبرد نرماندی اگرچه سرنوشت‌سازترین نبرد در تاریخ جنگ دوم جهانی است، ولی با این حال، جنگ جهانی دوم تا حدود ۱۱ ماه پس از نبرد نرماندی به درازا انجامید.