ضرورت انتقال روان‎شناسی سلامت و بالینی به علوم پزشکی

از همین رو از سوی خواستاران انتقال روان‌شناسی سلامت و روان‌شناسی بالینی نامه‌ای به وزیر بهداشت در راستای انتقال روان‌شناسی سلامت و بالینی به دانشگاه‌های علوم پزشکی ارسال شد. 

این اما در حالی بود که بعد از تغییر وزیر علوم، بررسی‌های انجام شده مسکوت باقی ماند و به نتیجه نرسید. حال اما وزرای بهداشت و علوم به این نتیجه رسیده‌اند که این تفکیک گرایش در راستای آموزش‌های بهتر به دانشجویان و همچنین خروجی‌های توانمند‌تر باید انجام شود. در ‌‌نهایت اما هنوز گروهی مخالف این تفکیک رشته هستند. 

رئیس دانشکده روان‌شناسی و علوم تریبتی دانشگاه شهید بهشتی نسبت به این تصمیم اعلام مخالفت کرد و گفت: این اقدام به نوعی تجزیه علم روان‌شناسی است.

این در حالی است که موافقان طرح انتقال معتقداند این انتقال منجر به تجزیه علوم روان‌شناسی نخواهد شد. 

از همین رو مصطفی ذوالفقاری، روان‌شناس بالینی در توضیح اینکه با انتقال علوم روان‎شناسی به علو پزشکی این رشته تجزیه نخواهد شد در گفت‎وگو با رویداد۲۴ گفت: مسئله اصلی و اساسی این است که ما هیچ نظری مبنی بر تفکیک رشته روان‌شناسی بالینی نداریم. از همین رو روان‌شناسی بالینی بخشی از بدنه روان‌شناسی باقی خواهد ماند. اما از آنجایی که دانشجویان این رشته نیازمند دریافت آموزش‌های بالینی هستنند، انتقال این رشته به دانشگاه‌های علوم پزشکی یک امر مهم است. 

به گفته وی روان‌شناسی بالینی و سلامت مبتنی بر تشخیص، پیشگیری و روان درمانی بیماری‌های روانی است. از همین رو به طور قطع آموزش‌های این رشته نیازمند فیلد بالینی است. از آن جمله باید به آموزش‌های سرپایی درمانی در بیمارستان‌های تخصصی اشاره کرد که در صورت فقدان آموزش در بیمارستان‌های تخصصی به طور قطع آموزش کامل امکان پذیر نخواهد بود. 

از سویی دیگر رضا باقریان، روان‌شناس سلامت و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تشریح دلایل لزوم تفکیک رشته روان‌شناسی بالینی و سلامت از دیگر گرایش‌های روان‌شناسی به رویداد۲۴ گفت: در آموزش رشته‌های روان‌شناسی بالینی همواره دانشگاه‌های غیر پزشکی، آموزش عالی به دلیل عدم دسترسی به فیلدهای آموزشی مناسب با مشکلات و کمبودهایی مواجه هستند. 

باقریان با اشاره به اینکه در ابتدا رشته‌های روان‌شناسی بالینی در بیمارستان روز به تشکیل شد گفت: بعد از مدتی دانشگاه‌های غیر علوم پزشکی هم اقدام به تشکیل این رشته‌ها کردند. این درحالی است که بعد از سال‌های ۶۸و ۶۹ دانشگاه‌هایی که تحت پوشش علوم پزشکی نبودند دچار مشکل کمبود مبانی علمی شدند. 

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در ادامه افزود: ارتباط رشته روان‌شناسی سلامت بسیار نزدیک‌تر از روانش‌شناسی بالینی با حوزه سلامت است. از همین رو مشکلات تاسیس رشته روان‌شناسی سلامت در وزارت علوم بیشتر مشخص شد. چنین رشته‌هایی در آموزش نیازمند آموزش در بیمارستان و همچنین فیلدهای آموزشی مستند است. 

این موافق طرح انتقال رشته روان‌شناسی بالینی به وزارت بهداشت معتقد است؛ در ادامه کمبودهای آموزشی در دانشگاه‌های وزارت علوم مشکلات دانشگاه آزاد اسلامی نیز بر تدریس این رشته‌های روان‌شناسی سلامت و روان‌شناسی بالینی دامن زد. همچنین برگزاری این رشته‌ها در دانشگاه آزاد رویکردی تجاری دارد. از آنجایی که این رشته‌ها در گروه رشته‌های لوکس و پر طرف دار قرار می‌گیرد، دانشجویان با پرداخت هزینه شهریه‌های بالا مشتاق به تحصیل این رشته‌ها در دانشگاه آزاد هستند. 

به گفته باقریان تدریس روان‌شناسی سلامت و روان‌شناسی بالینی در شرایطی که اساتید و فیلدهای آموزشی مناسب ندارد ضرر و زیان جبران ناپذیری بر سلامت روان جامعه ایجاد خواهد کرد. همچنین با توجه به این موضوع که ۱۵ مرکز در دانشگاه آزاد اقدام به تدریس روان‌شناسی سلامت و روان‌شناسی بالینی می‌کنند. این حجم بالای در ‌‌نهایت ما را با سیل عظیم فارغ التحصیلان جویای کار مواجه می‌کند که توانمندی کافی هم ندارند. 

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره دلایل مخالفت با تفکیک روان‌شناسی بالینی و سلامت معتقد است: غالب افرادی که تخصص روان‌شناسی بالینی و سلامت دارند به دلیل شناخت ماهیت این رشته‌ها با این انتقال موافق هستند. این در حالیست که مخالفان این انتقال افرادی هستند که در رشته‌هایی غیر از روان‌شناسی بالینی و سلامت تحصیل کرده‌اند. 

به اعتقاد وی: در حال حاضر به دلیل مشخص نبودن مرز بین گرایش‌های مختلف روان‌شناسی، گرایش‌های مختلف در روان‌شناسی بالینی هم ورود می‌کنند. از سویی دیگرغیر متخصصین با آگاهی نسبت به اینکه با انتقال این رشته‌ها باید به امور تخصصی خود بپردازند و امکان ورود به روان‌شناسی بالینی و سلامت نخواهند داشت. از همین روست که منافع این گروه به خطر خواهد افتاد. 

همچنین ذوالفقاری با تاکید اظهار نظر باقریان گفت: آموزش‌های نظری و برای درک مناسب روان‌شناسی بالینی کافی نیست. بنابراین دانش آموخته‌ای که تجربیات آموزشی در بیمارستان‌های تخصصی روان‌شناسی بالینی را سپری نکرده، توانایی ارائه خدمات درمانی مناسب به مردم راندارد. از همین رو طبعات غیر قابل جبرانی در آینده خواهد داشت. 

از سویی دیگر باقریان با اظهار نارضایتی از تدریس غیر اصولی روان‌شناسی بالینی افزود: در شرایط فعلی مراجعه کنندگان بیشترین آسیب را از روش فعلی می‌بینند. در شرایط فعلی دیده شده که درمان گر به دلیل نداشتن اطلاعات کافی و اموزش‌های کامل حتی توصیه‌های درمانی نادرست ارائه داده است. 

یکی دیگر از دلایل مخالفت با انتقال رشته‌های روان‌شناسی بالینی و سلامت پیگیری‌های درمانی از سوی روان‌شناسان بالینی با مشاوره و نه تجویز دارو است. همچنین اظهاراتی مبنی بر ورود وان پزشکان به حوزه کاری روان‌شناسان است. به گفته این گروه روان‌درمانی به طور مشخص در حوزه کار روان‌شناس است و این درحالی است که به روانپزشکان با گذراندن دوره و فلوشیپ اجازه روان‌درمانی می‌دهند که مشخصا تعرض به حریم روان‌شناسان است. 

این در حالیست که ذوالفقاری تاکید کرد: باید به این موضوع توجه شود که امر مشاوره تفاوت بسیاری با روان درمانی دارد. مشاوره را فقط می‌توان در مورد مراجعینی به کار برد که فقط نیازمند مشاوره هستند و دچار بیماری روانی نیستند. مثل مشاوره‌های شغلی و آموزشی. 

همچنین وی افزود روان‌شناس بالینی در حوزه درمان بیماران روانی و افرادی که به بیماری‌های مضمن جسمی مبتلا هستند که بخشی از آن به دلیل مسائل روانی است رسیدگی می‌کنند. از همین روست که آموزش این رشته‌ها در دانشگاه‌های علوم پزشکی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. 

به گزارش رویداد۲۴ با توجه به همه اظهار نظر‌ها همچنان موافقان و مخالفان طرح انتقال روان‌شناسی بالینی و سلامت به دانشگاه‌های علوم پزشکی بر سر این موضوع به نقطه مشترکی نرسیده‌اند. این در حالی است که رئیس‎جمهور مدتی پیش این طرح را امضا کرده و نسبت به آن اعلام موافقت کرده است.