اهواز آلوده‌ترین کلانشهر ایران | آبی که وارد خوزستان می‌شود عملاً پساب است | حقابه ۴ میلیارد مترمکعبی تالاب‌های خوزستان را نمی‌دهند
رویداد۲۴ | امیرحسین جعفری: چالش‌های محیط‌زیستی خوزستان به یک یا دو مورد خلاصه نمی‌شود. چالش‌های آلودگی هوا، آلودگی آب، ریزگرد و... باعث شده این استان به یکی از آلوده‌ترین نقاط کشور تبدیل شود. دولت‌های مختلف نیز طی سال اخیر تنها به اهمیت نفتی این استان پرداخته و مسائل محیط زیستی آن همواره انباشت شده است.
مهدی قمیشی، استاد آب دانشگاه شهید چمران اهواز، معتقد است که خوزستان با چالش‌های آبی وسیعی ناشی از انتقال بین حوزه‌ای و کمبود مواجه است؛ او در اینباره به «رویداد۲۴» می‌گوید: «خوزستان در حوزه محیط زیست و آب چالش‌های متعددی دارد. از نظر کمیت آورد آب، خوزستان به منابع آب سطحی وابسته است و رودخانه‌های مهم خوزستان هم از استانهای بالادست می‌گذرند، منابع آبی که به خوزستان می‌رسد، سال به سال در حال کاهش است. مضاف بر مصارفی که در حوزه آبی وجود دارد، انتقال آب بین حوزه‌ای هم باید به این چالش‌ها اضافه کنیم. کارون بزرگ خیلی متأثر از انتقال آب بین حوزه‌ای است و آورد آب را به خوزستان به شدت کاهش می‌دهد. بنابراین خوزستان دچار یک خشکسالی خودساخته و مصنوعی است. خشکسالی خوزستان را ما خودمان به علت مصرف بیش از اندازه و انتقال آب ایجاد کردیم. »
بیشتر بخوانید: این روزها همه به فکر مهاجرت به شمال هستند؛ شما چطور؟ | آمارهای جالب درباره مهاجرت مردم به شمال از زبان یک جامعه‌شناس
قمیشی معتقد است که طی سال‌های اخیر کیفیت آب خوزستان هم به شدت افت کرده است؛ او در اینباره می‌گوید: «کیفیت آب ورود به خوزستان هم طی بیست سال اخیر خیلی کاهش یافته است. مسأله انتقال آب و پسآب‌های کشاورزی و فاضلاب‌های شهری بین رودخانه‌ها باعث شده که آب رودخانه‌های ورودی به استان خوزستان، دچار مشکل آلودگی شود. عملاً آلودگی کارون بزرگ به شدت بالاست و چندین سال است که در حال عوض کردن منابع آب شرب هستند. بخش زیادی از پسآب‌های کشاورزی نیز بدون پالایش وارد کارون میشوند و همین آب‌ها به پایین دست می‌آید و صرف شرب و بهداشت و کشاورزی می‌شود.»
استاد آب دانشگاه شهید چمران اهواز، معتقد است که تالاب‌های استان خوزستان هم با فقدان دریافت حق آبه مواجه شده و ناترازی ۴ میلیارد مترمکعبی دارند؛ او می‌گوید: «تالاب‌ها در استان خوزستان هم بخشی از چالش‌های محیط زیستی‌اند. مساحت تالاب‌های خوزستان حدود ۲۵ درصد کل تالاب‌های کشور را به خود اختصاص می‌دهد. ما تالاب‌های بزرگی مانند شادگان و هورالعظیم داریم. این تالاب‌ها ۴ میلیارد مترمکعب آب برای حفظ تعادل خود نیاز دارند. این حق آبه هیچگاه تأمین نشده و هورالعظیم هم به علت استخراج نفت چالش‌هایش بیشتر شده است. به همین خاطر مشکلات زیست محیطی در هورالعظیم بسیار زیاد شده است. در شادگان هم این مشکلات را با درصد کمتری داریم. آبی که به تالاب‌ها وارد می‌شود، پسآب است.»
قمیشی درباره آلودگی هوا خوزستان می‌گوید: «آلودگی هوا خوزستان دو قسمت است؛ اول آلودگی صنعتی و دوم ریزگرد‌ها هستند. شهر اهواز در چند سال اخیر، آلوده‌ترین کلانشهر کشور بوده است. در سال ۱۴۰۲، روز‌های پاک ما در اهواز به ده روز نمی‌رسید. در نتیجه اهواز در تمام سال آلوده است. ما یک زمانی تهران را به عنوان رکورددار آلودگی نام می‌بردیم اما الان اهواز و اصفهان و اراک اول هستند. آلودگی صنعتی اهواز ناشی از فلر‌های نفتی است.»
قمیشی مدعی است که ریزگرد‌ها در استان خوزستان باعث ایجاد بحران شده و ریزگرد‌ها از عراق هم روی استان خوزستان مؤثراند؛ او می‌گوید: «به خاطر کمبود سیلاب سالیانه، کانون‌هایی که در زمستان آب می‌گرفتند، به واسطه کمبود آب دچار خشکی‌اند و این مناطق به کانون ریزگرد تبدیل شده‌اند. کانون‌های ریزگرد عراق هم در خوزستان مؤثر است. مشکل ریزگرد در خوزستان کماکان ادامه دارد و تنها در سال‌هایی که بارندگی خوب است، مقداری ریزگرد کم می‌شود. کار عمده‌ای هم از نظر بین‌المللی بین ایران و کشورهای منطقه صورت نگرفته است. در دولت آقای روحانی مقداری سعی شد پوشش گیاهی ایجاد کنند که آن هم ۵۰ درصد‌اش از بین رفته است.»
خوزستان نه تنها نیازمند حل چالش‌های خود از طریق دولت است، بلکه چالش‌های بین‌المللی و خارجی نیز در حوزه محیط زیست دارد. ریزگرد‌هایی که از عراق می‌آیند، این استان را با آب و هوایی بسیار دشوار مواجه کرده‌اند. مسائل آبی استان نیز انباشت شده و تالاب‌ها طی سال‌های اخیر ۴ میلیارد حق آبه خود را دریافت نکرده‌اند.
سیاست و اقتصاد در ایران طی یک قرن گذشته بر محور تمرکز گرایی با محوریت قوم فارس بنا و پا گرفته!