درخشش چریک‌های فلسطینی در نبرد کرامه
رویداد۲۴ | یکی از دقایق درخشان مقاومت مردم فلسطین در ۲۱ مارس ۱۹۶۸ رخ داد: ارتش زرهی اسرائیل همراه با از پانزده هزار جنگجوی مسلح به روستای کرامه در اردن، حمله کرد و توسط چریک‌های چپ‌گرای فلسطینی و با کمک توپخانه ارتش اردن به شکلی تحقیرآمیز شکست خورد و عقب‌نشینی کرد. در این حمله، اسرائیل حداقل ۲۸ کشته و ۹۰ زخمی داشت و در جریان عقب‌نشینی شتاب‌زده اسرائیلی‌ها تعدادی تانک و وسایل نقلیه رها شدند.
شمار کشته‌ها و زخمی‌های فلسطینی و اردنی چند برابر تلفات اسرائیل بود. اما با توجه به عقب‌نشینی سریع ارتش اسرائیل از میدان، این نبرد برای فلسطین و جهان عرب یک پیروزی درخشان بود که پس از شکست سنگین اعراب در جنگ شش روزه دوباره موجی از امید آفرید. نبرد کرامه تا آن زمان بزرگترین پیروزی چریک‌های تحت فرمان یاسر عرفات بود و باعث شد که جهان عرب و جامعه بین‌الملل سازمان آزادی بخش فلسطین را به رسمیت بشناسد.
نبر کرامه همچنین رد قاطع ادعای برخی از دولتمردان اسرائیلی مبنی بر عدم وجود فلسطینی‌ها بود. فلسطینی‌ها با این نبرد موفق شدند منازعه خود با اسرائیل را از سطح نبردی میان «پناهجویان عرب و دولت اسرائیل» به یک جنبش انقلابی بدل کنند و به عنوان یک جنبش سیاسی معتبر شناخته شوند. یاسر عرفات، رهبر جنبش آزادی‌بخش فلسطین، که نیروهایش بار اصلی نبرد را به دوش کشیدند، پس از نبرد چنین گفت: «آنچه ما انجام دادیم این بود که به جهان فهماندیم فلسطینی دیگر «پناهنده‌ای با فلان کُد» نیست، بلکه عضوی از مردمی است که سرنوشت خود را به دست گرفته و قادر به تعیین آینده خود هستند.»
گیدئون رافائل، دیپلمات اسرائیلی، نیز چنین بر موفقیت فلسطینی‌ها صحه گذاشت: «این عملیات به سازمان فتح و یاسر عرفات نیروی عظیمی بخشید و مسئله فلسطین را به طور برگشت‌ناپذیری وارد دستور کار بین‌المللی کرد؛ آنهم دیگر نه به عنوان یک مسئله انسانی درباره پناهندگان بی‌خانمان، بلکه به عنوان ادعای فلسطینی‌ها برای تشکیل کشور.»
فلسطینی‌ها هرگز قبل از این نبرد در برابر نیرو‌های دفاعی اسرائیل به این صورت مقاومت نکرده و چنین تلفات سنگینی وارد نکرده بودند. اردوگاه‌های پناهندگان در سراسر جهان عرب، احیای مقاومت مردم فلسطین را جشن گرفتند و بسیاری داوطلبانه به گروه‌های چریکی پیوستند. براساس گزارش جنبش فتح، فقط در ۴۸ ساعت پس از نبرد کرامه حدود پنج هزار نفر به درخواست پیوستن به فتح را داده بودند.
بیشتر بخوانید: جنایتی تاریخی در قلب فلسطین| کشتار صبرا و شتیلا چگونه رخ داد؟
کرامه در زبان عربی به معنای «عزت» است و برای فلسطینی‌های سراسر جهان، این مبارزه با خون شهدا عزت یافت. ملک حسین، پادشاه وقت اردن، که از این پیروزی به شدت مسرور شده بود، در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «ما همه فدایی فلسطین هستیم!»
افزایش روحیه و حمایت بین‌المللی‌ای که نبرد کرامه به فلسطینی‌ها داد، بیش از تلفات نظامی آن‌ها بود. حتی خارج از منطقه نیز مقاومت فلسطین، به تدریج، همچون ظهور نیرویی جدید برای نبردی تاریخی بازنمایی می‌شد. اسقف اعظم کانتربری، در نامه‌ای به تایمز لندن که پنج روز پس از کرامه منتشر شد، اینطور نوشت: «فلسطینی‌ها مطمئنا... فقط کاری را می‌کردند که مردان شجاع همیشه انجام می‌دهند، هنگامی که کشورشان تحت سلطه یک فاتح است». چریک‌های فلسطینی با کسب محبوبیت، می‌توانستند به صورت علنی در اردن فعالیت کنند. آن‌ها پس از این پیروزی توانستند به امان منتقل شوند، دفاتر جذب نیرو در پایتخت و سایر کشور‌های عربی تاسیس کنند و از درجه‌ای از احترام و مشروعیت برخوردار شوند که هرگز تجربه نکرده بودند.
از زمان تاسیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین در سال ۱۹۶۴، فلسطینی‌ها مسیر طولانی را طی کرده بودند. حتی اتحاد جماهیر شوروی که در ابتدا با سازمان آزادی‌بخش فلسطین و فتح مخالفت علنی می‌کرد، آن‌ها را به رسمیت شناخت. شوروی پیش از این از ارائه کمک به فتح خودداری کرده بود. مسکو بار‌ها به رهبران فتح گفته بود که از موجودیت اسرائیل حمایت می‌کند و آن‌ها را به پذیرش قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت سازمان ملل تشویق کرده بود. اما پس از نبرد کرامه، نگرش شوروی به تدریج از همدردی به حمایت آشکار تغییر یافت. تا سال ۱۹۷۱، شوروی شروع به ارائه کمک‌های مادی به فتح کرد.
اما نبرد کرامه یک استثنا بود. اکثر حملات فلسطینی‌ها شامل یورش‌های پراکنده، مین‌گذاری در جاده‌ها، پرتاب گاه‌به‌گاه نارنجک و بمب‌های مخفی بود. این حملات تهدیدی جدی برای اسرائیل نبودند و همین امر نشان داد که در نهایت، چریک‌ها از نظر نیروی انسانی یا تجهیزات نمی‌توانند با قدرت نظامی اسرائیل مقابله کنند.
درس نبرد کرامه به طرز تناقض‌آمیزی این بود که فلسطینی‌ها باید جنگ خود را نه در میدان نظامی، بلکه در افکار عمومی جهان پیروز کنند. فلسطینی‌ها پس از کرامه شروع به پیشروی در این میدان کردند و طی یک دهه بعد، مجمع عمومی سازمان ملل متحد حقوق غیرقابل انکار فلسطینی‌ها به عنوان یک ملت تایید کرد و حق آن‌ها برای تعیین سرنوشت خود را تایید کرد و در عین حال بار‌ها و بار‌ها اشغال فلسطین به دست اسرائیل را محکوم کرد. ایالات متحده در کنار اسرائیل ایستاد و تقریبا علیه تمامی این قطعنامه‌ها رای داد. اما افکار عمومی جهان اسرائیل را مجبور به مذاکره با فلسطینی‌ها کرد.
در سال‌های پس از کرامه، اسرائیل تلاش کرد فلسطینی‌ها را به عنوان عده‌ای تروریست جلوه دهد تا حمایت‌های جهانی از آن‌ها برداشته شود. تنها در سال ۱۹۸۸، زمانی که یاسر عرفات به طور قاطعانه تروریسم را محکوم کرد، فلسطینی‌ها دستاورد‌های سیاسی کردند که در کرامه به دست آورده بودند دوباره به دست آوردند.
اما چه کسی تصور می‌کرد که ۳۰ سال پس از کرامه، فلسطینی‌ها هنوز به حقوق خود نرسیده باشند و منطقه در آتش و ستیز و ناامنی غوطه‌ور باشد؟
