چرا اقتصاد ایران هنوز به نفت وابسته است؟ | کارشناس نفت: باید تولید نفت را افزایش دهیم | دولت قبل درباره کاهش وابستگی به نفت شعار داد
رویداد۲۴ | امیرحسین جعفری: وزیر اقتصاد گفته رشد اقتصادی تنها و تنها وابسته به نفت است و در صورت کاهش تولید و قیمت نفت، رشد اقتصادی در ایران کاهش می‌یابد. این ادعا ابهاماتی نسبت به اقتصاد غیرنفتی که بارها از سوی مسئولان ادعا شده به وجود آورد. به عبارت دیگر، اگر نفت هنوز نقش تعیین‌کننده در اقتصاد ایران دارد، این حجم از تبلیغات برای اقتصاد غیرنفتی و ادعای عدم وابستگی به نفت در شرایط تحریمی به چه دلیل بود؟
حمید حسینی، سخنگوی اوپکس، معتقد است که کماکان اقتصاد ایران وابستگی شدیدی به نفت دارد. او می گوید: «اقتصاد غیرنفتی ما وابسته به نفت است. خوراکی که از نفت می‌آید هم در این زمینه اثر دارد. مهم‌ترین و اثرگذار‌ترین بخش اقتصادی کشور ما، بخش نفت و گاز است. بخش کشاورزی و خدمات و صنعت هم رشد داشته‌اند. سال گذشته که رشد اقتصادی داشتیم، تماماً وابسته به نفت نبود و نفت ۱۶ درصد سهم داشت. اما باید این را در نظر گرفت که نفت در ایجاد اشتغال نقش ندارد، باید به سراغ بخش‌های دیگر اقتصاد هم برویم. اقتصاد کشور سال گذشته رشد ۴.۴ درصدی را وابسته به نفت داشت.»
نقش غیرقابل انکار نفت
سخنگوی اوپکس معتقد است که برای توسعهٔ اقتصادی و حتی تقویت اقتصاد غیرنفتی، ناچار به افزایش تولید نفت هستیم و این مسئله در کشورهای توسعه یافته نیز امتحان شده است. او می گوید: «اگر تاریخ تحولات اقتصادی دنیا را بررسی کنیم و به کشور‌هایی مانند عربستان و روسیه و آمریکا توجه کنیم، جهش اقتصادی آن‌ها از طریق افزایش تولید نفت بوده است. پوتین وقتی آمد روسیه ۳.۵ میلیون بشکه تولید می‌کرد اما امروز ۱۱ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند. معجزهٔ اقتصادی عربستان در زمان رشد تولید نفت بود. وقتی انقلاب شد عربستان ۵ میلیون تولید می‌کرد اما امروز ۱۲ میلیون تولید می‌کند. آمریکا هم ۱۴ میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کند که ۶ میلیون آن طبیعی و ۸ میلیون نفت شل است. ما به دلایلی نتوانستیم تولید نفت را به بیش از ۴.۲ میلیون بشکه در روز برسانیم.»
بیشتر بخوانید:
تصمیم گیری به سبک دولت رئیسی چه بلایی سر کشور می‌آورد؟ | شکر اضافی بخوریم یا داروی تلخ؟
او در همین رابطه افزود: «بعضا به بهانهٔ حفاظت از تولید و تمرکز بر اقتصاد نفتی، به نفت بها ندادیم. ارزش افزوده نفت را هیچ بخش دیگری ایجاد نمی‌کند. ما ۵ دلار هزینه می‌کنیم و ۷۰ دلار می‌فروشیم. ما فولاد تولید کنیم، ۵۰۰ دلار هزینه تولید و ۶۰۰ دلار قیمت فروش است. در بخش نفت پتانسیل خاصی برای درآمدزایی وجود دارد. الان همه به همین خاطر دنبال افزایش تولید هستند.»
دولت قبل چه کرده است؟
حسینی معتقد است که دولت قبل با کندی بسیاری توانست تنها یک میلیون به تولید نفت اضافه کند و آن هم بازگردانی تولید محسوب میشود. او می‌گوید: «دولت قبل هم تلاش‌هایی داشته اما فقط توانست بازگردانی تولید داشته باشد که به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه برسیم. آنچه آقای زنگنه در ۸ ماه توانست به دست بیاورد در دولت رئیسی خیلی طولانی اجرا شد. امروز تولید نفت ما حدود ۳.۶ میلیون بشکه نفت در روز است.»
سهم بی چون و چرای نفت در بودجه
حمید حسینی معتقد است که سهم نفت در بودجه کاهش نخواهد یافت و این حرف‌ها جنبهٔ شعاری دارد. او معتقد است که کاهش تولید نفت و سهم آن در بودجه یک اشتباه اقتصادی بوده است. حسینی می‌گوید: «کم‌شدن سهم نفت در بودجه یک حرف شعاری است. ما کشور نفتی هستیم و اصلاً نباید سهم نفت را کم کنیم. ما میتوانیم هزینه‌های جاری را از محل مالیات تأمین کنیم. معجزهٔ کشورهای موفق در جهان، افزایش تولید نفت است. یک عده به اشتباه تصور می‌کنند با کاهش درآمد نفتی، میتوانیم وابستگی را کم کنیم. عده‌ای هم می‌گویند نفت مال نسل آینده است در حالی‌که اصلاً مشخص نیست نسل آینده به نفت نیاز داشته باشد. ما باید درآمد نفتی را مدیریت کنیم. کاش سهم نفت هم یک حرف اشتباه است و هرگز نمی‌توانیم سهم آن را کم کنیم.»
۷ میلیون بشکه نفت در روز
حسینی معتقد است که ایران می تواند تا ۷ میلیون بشکه نفت تولید کند و توانایی رقابت با کشورهای جهان را در زمینه ی قیمت تما شده دارد. او می گوید: «یکی از علل کاهش قیمت نفت این است که تصور میشود ترامپ به سمت افزایش تولید میشود. ترامپ مخالف بحث‌های آب و هوایی و محیط زیستی و محدودیت‌های این چنینی است. آمریکا در این دوره تولید نفت را افزایش می‌دهد. ما هم باید تولید نفت را افزایش دهیم. عربستان با پول نفت، اقتصاد غیرنفتی‌اش را می‌سازد. ایران هم می‌تواند تا ۷ میلیون بشکه نفت تولید کند. بسیاری از نفتی که در دنیا تولید میشود، هزینهٔ تمام‌شدهٔ ۳۰ دلاری دارد، اگر بحث رقابت باشد، ایران می‌تواند وارد صحنه شود. اگر قیمت نفت کاهش پیدا کند و رقابت قیمتی شود، فقط کشورهای خاورمیانه می‌توانند رقابت کنند.»
