۳۰سال دیگر جنگل از ایران حذف می شود/ نیاز درختان به تنفس مصنوعی

رویداد۲۴-در سال های اخیر شاهد حذف چند میلیون هکتاری جنگل ها بوده ایم و اکنون برنامه ششم توسعه تلاش دارد با طرح تنفس جلوی این تخریب را بگیرد.

 

 روزانه ۴۰ هزار هکتار از جنگل‌های شمال مورد تخریب کمی و کیفی قرار می‌گیرد. این آماری است که رئیس یک مجموعه تحقیقاتی در حوزه منابع طبیعی ارائه داده است. البته آمارها درباره تخریب  جنگل به مراتب حتی از این هم بدتر و سیاه تر است.

علی‌محمد شاعری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از تخریب و بهره‌برداری بی‌رویه از جنگل ها می گوید: این موضوع باعث شده سرانه جنگل در کشور نسبت به دنیا بسیار پایین‌تر باشد به طوری که مساحت جنگل‌های کشور از ۱۸ میلیون به ۱۴ میلیون هکتار کاهش پیدا کرده است و ۱۴ میلیون هکتار باقی مانده از جنگل‌های کشور وضعیت مناسب و مطلوبی ندارند.

این آمارها را بگذاریم در کنار یک پیش بینی؛ رئیس انجمن جنگل بانی ایران می گوید: پیش بینی می کنیم شاید در ۳۰ سال آینده در شمال کشور هیچ جنگلی نبینید.

توسعه بی مطالعه، اکوسیستم را نابود کرده است

هادی کیادلیری استاد دانشگاه و رئیس انجمن جنگل بانی ایران با اشاره به نابودی کامل جنگل های شمال کشور تا ۳۰۰ سال آینده می گوید: این موضوع را به لحاظ بصری هم می شود دید. شاهد این مدعا هم مرگ و میر دسته جمعی درختان است.

وی می گوید: عوامل تخریب در کشور ما غیرطبیعی است و از سوی دیگر اکوسیستم ما بسیار بسیار شکننده است، چون ۹۳درصد کشور خشک و نیمه خشک است و کمتر از ۷ درصد جنگل داریم و از این آمار تنها یک درصد جنگل های شمال کشور است.

این استاد دانشگاه ادامه می دهد: جنگل های زاگرس به نوعی نابود شده است و جنگل های شمال کشور هم در حال نابود شدن است.

وی اضافه می کند: بر اساس تفکر عمومی ما جنگل را فقط درخت می دانیم اما از نظر فنی مجموعه ای از عوامل را می بینیم از حیوانات و حیات وحش و... گرفته تا پوشش گیاهی و... . حیات وحش از بین رفته و درختان در حال نابودی هستند.

کیادلیری به مرگ ۴۰ میلیون درخت کهنسال اشاره می کند و می گوید: در شمال کشور بر اساس یک آمار در سه چهار سال اخیر ۴۰ میلیون اصله درخت ۳۰۰ ساله خشک شده است و جنگل در حال فروپاشی است. الان الگوی تمام آشفتگی ها عوض شده است. وقتی الگوی آشفتگی ها عوض می شود بسیار هشداردهنده است. آتش سوزی ها به شدت افزایش یافته و در زاگرس دو تا سه برابر شده است. یک میلیون هکتار از زاگرس دچار مرگ شده است. در مجموع وقتی این ها را در کنار اقدامات بشر قرار می دهیم باید گفت این عوامل مرگ اکوسیستم را بسیار نزدیک کرده است.

مشکل ما نبود فرهنگسازی و عدم ضمانت اجرایی قوانین است

اکبری تالارپشتی، نماینده مردم قائمشهر و سوادکوه در ادوار مختلف مجلس  با بیان این مطلب که سرعت تخریب جنگل همه را متحیر کرده است، می گوید: کافی است با هواپیما از روی جنگل های شمال عبور کنید؛ آن وقت است که به عمق فاجعه پی خواهید برد. 

وی اضافه می کند: معتقدم اگر کشور بر مبنای مدیریت صحیح، کارآمد و به روز اداره شود، نه تنها منابع موجود پاسخگوی نیازهای داخلی کشور است، که حتی سهم عمده ای از نیازهای دیگر کشورها را نیز تامین می کند. امروز ما در عصر تکنولوژی قرار داریم و بسیاری از کشورها این تکنولوژی را در خدمت گرفته اند تا نه تنها موجب حفظ منابعشان شوند که استفاده بهینه از آن ها داشته باشند، اما متاسفانه عدم برنامه مدون ما را از این توفیق بازداشته است. ما در زمینه قانون و وضع قوانین برای حفظ منابع مشکلی نداریم و اقدامات خوبی نیز در این زمینه صورت گرفته است، اما مشکل اصلی ما نبود برنامه ای اجرایی برای تحقق این قوانین و مقررات است. 

این نماینده مجلس می گوید: من اصلا نمی دانم منابع طبیعی از چه فرمولی تبعیت می کند، اصلا آیا قانون مدونی دارد یا نه؟ نه فرهنگساری می کند، نه آموزش می دهد که چه درختانی برای کدام مناطق مفیدترند و ... در واقع معتقدم منابع طبیعی با این اهمال کاری در از بین بردن جنگل نقش دارد. سوال و تذکر هم داده می شود، اما تا وقتی زیرساخت ها فراهم نشود، فرهنگسازی نباشد و مسئول پاسخگو و کارشناس حاضر نباشد نمی توان قدم جدی در این زمینه برداشت.

قاچاق چوب جزو عوامل اصلی تخریب نیست/درختان قانونی قطع می شوند

درباره عوامل تخریب جنگل های شمال مسائل بسیاری را مطرح کرده اند که مهمترین آن عدم نظارت کافی بر توسعه بوده است. هادی کیادلیری با اشاره به مهمترین عوامل تخریب در جنگل ها را این گونه شرح می دهد: اولین بحث ساختاری است. منابع طبیعی با این عظمت که ۸۳درصد کشور منابع طبیعی است زیرمجموعه یک وزارت خانه است. این خود گام اول تخریب است.

رئیس انجمن جنگل بانی ایران اضافه می کند: یک بخشی از تخریب جنگل در زاگرس، کشاورزی است. بعد بحث فرهنگی است؛ توسعه باید در بستر فرهنگی جامعه ایجاد شود. وقتی دولت هزار هزار کامیون درخت قطع می کند نمی توانید به مردم بگویید که از درخت محافظت کنند.

وی به سطح دیگری از عوامل اشاره می کند و می گوید: بحث بعدی بستر قانونی است. چارچوب هایی که در مجلس تصویب می شود همه خلاف جهت توسعه است. متاسفانه نمایندگان مجلس به جای اینکه دید ملی داشته باشند نگاه منطقه ای دارند. به خاطر منافع منطقه کل کشور را تحت تاثیر قرار می دهند. این ها در کنار مسائل فنی باعث شرایط بد شده است.

این استاد دانشگاه بحث قاچاق را جزو مسائل اصلی در نابودی جنگل ها نمی داند: آمار قاچاق سال قبل ۲۲هزار متر مکعب بوده است که در قیاس با ۵۰۰ هزار متر مکعب که دولت قطع می کند و ۲۵۰۰ متر مکعب که قبلا قطع می کرد چیزی نیست. ضمن اینکه معتقدم قاچاق از بیرون اتفاق نمی افتد. یک قاچاقچی با یک اره موتوری چقدر می تواند ببرد؟ باید جلوی قطع قانونی را گرفت که در گذشته چند برابر استاندارد جهانی است و موجودی ما از بابت این بهره برداری به نصف رسیده است.

شاخص های سلامت محیطی در ایران افت کرده است/کم درخت می کاریم

انوشیروان محسنی بندپی، نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس هشتم و رئیس سازمان بهزیستی کشور نیز  با اشاره به اینکه متاسفانه از کشورهایی هستیم که شاخص های سلامت محیطی مان سال به سال افت پیدا می  کند، توضیح می دهد: این امر برای سلامت انسانی و همچنین محیط زیست و اکوسیستم مشکل ایجاد می کند. آلودگی خاک، آب  و هوا و وجود رادیو اکتیو در هوا بسیار بالاست و این نشان دهنده این است که شاخص های زیست محیطی کشور مطلوب و رو به بهبود نیست.

وی می گوید: نکته تاسف بار دیگر اینکه گزارشات حاکی از آن است که ایران در زمینه سلامت خاک و هوا چندین پله سقوط داشته است.

محسنی بندپی یکی از ایرادات کار را اجرا نشدن درست قانون می داند و می گوید: به لحاظ قانونی ما چندین سال است که در بودجه سالانه برای حفاظت از جنگل های کشور اعتبار مشخص می شود. از برنامه چهارم توسعه هم دخل و تصرف در جنگل های کشور ممنوع است، اما ما در این زمینه هم نتوانسته ایم خوب عمل کنیم. حتی سال های پیش هم گونه های به کار گرفته شده برای احیای جنگل با محیط زیست سازگار نبود و آن رشد معقول و مورد انتظار را نداشت.

وی تاکید می کند: متاسفانه آمارها نشان می دهند در این سال ها میزان جنگل ما از ۱۸ میلیون هکتار به ۱۱ میلیون هکتار کاهش یافته است که نشان می دهد ما سال به سال نه تنها افزایشی در این حوزه نداشته ایم که با کاهش چشمگیر و محسوس رو به رو بوده ایم. در چند سال اخیر که اصلا شاهد درخت کاری نبوده ایم. الان فقط از جنگل بهره برداری می شود و به هیچ وجه شاهد تجدید کاشت و توسعه جنگل نیستیم. همان طور که گفتم کاهش جنگل ها خطری بسیار جدی است اما بر اساس شاخص ها ما هر سال حجم زیادی از جنگل ها را از دست می دهیم که تلاشی هم برای جبران آن صورت نمی گیرد.

آیا قانون تنفس جنگل نفسی دوباره به جنگل ها خواهد داد؟

در پی آسیب هایی که طی سال های اخیر متوجه جنگل ها شده، مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست از اجرای طرح تنفس جنگل به عنوان تنها راهکار باقی مانده جهت احیای جنگل‌ها خبر داده‌اند، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه کمیسیون کشاورزی بر پیگیری این طرح از کانال مجلس تاکید کرد. نمایندگان مجلس معتقدند تصویب طرح تنفس جنگل تنها راه احیای جنگل های کشور است.

قاسم احمدی لاشکی نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اقدامات مجلس شورای اسلامی برای حفظ و صیانت از طبیعت شمال کشور می گوید: مجلس با توجه به مصوباتی که در برنامه پنج ساله ششم داشتیم، این موضوع را به عنوان یکی از موضوعات اساسی در دستور کار خود قرار داده است.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی می افزاید: یکی از فعالیت های مهم ما، مخالفت با انتقال آب دریای خزر به استان سمنان و مناطق خشک مرکزی بود. کارشناسان محیط زیست و اهل فن نسبت به این موضوع احساس خطر کردند و عنوان کردند علاوه بر نمک هایی که در مسیر باقی می ماند، حدود ۵۰ کیلومتر جنگل پهن برگ نیز دچار نابودی می شود. نگرانی های بسیاری در این زمینه وجود داشت اما به لطف نمایندگان مجلس این موضوع حذف شد تا اتفاقی که برای زاینده رود، بختگان و ارومیه افتاده بود، با نگاه غیر کارشناسی در شمال کشور نیفتد.

نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس شورای اسلامی با اشاره به قانون تنفس جنگل نیز می گوید: یکی دیگر از اقدامات قابل تقدیر در مجلس، بحث تنفس جنگل بود. در این زمینه اعلام شد با شروع سال سوم برنامه، قراردادهای جدید بسته نشود و به گونه ای طراحی شود که صرفاً درختان آفت زده و خشک که می توانند زمینه ساز آتش سوزی باشند، قطع شوند.
وی این گونه توضیح می دهد: این نیز در روز پنج شنبه هفته گذشته به تصویب نمایندگان رسید تا جنگل بتواند از این طریق نفس بکشد.

وی با بیان اینکه امروزه یکی از دلایل اصلی سیل های ناگهانی، بهره برداری بی ضابطه از درختان است، می گوید: ایجاد جاده های خصوصی و ویلاسازی های گسترده، جنگل ها را نابود کرده که یکی از نتایج آن بروز سیل های ناگهانی است.دشمال کشور فقط برای مردم مازندران و گیلان نیست، بلکه برای همه کشور و حتی همه جهان است. تاکید ما بر حفظ این طبیعت فوق العاده است. علی رغم تخریب های بسیار تاکید می کنم در برنامه پنج ساله ششم مباحث خوبی در حفظ جنگل دیده شده است.

اوضاع در جنگل های کشور بسیار نگران کننده است. نمی توان آمارها را نادیده گرفت؛ آمارهایی که بسیار بسیار هشدار دهنده هستند. 

رئیس انجمن جنگل بانی ایران می گوید: این درخت هایی که به صورت گروهی مردند بومی ایران بودند؛ هیرکانی ایرانی که به صورت بومی در ایران زندگی کرده و دیگر تحمل این شیوه را ندارد. تخریب های آن چنانی، ویلاسازی های فراوان، دفع نامناسب زباله، آتش سوزی، توسعه بی قاعده عمرانی بدون اینکه زمینه های بهره برداری آماده باشد.

کیادلیری می گوید: عدم درک صحیح ما از توسعه ما را به بیراهه بردها ست و فقط اکوسیستم را نابود کرده است که یکی از دلایل نابودی جنگل های شمال است؛ تکه تکه کردن باعث نابودی اکوسیستم شده است. بزرگراه می زنیم اما زمینه های دیگر را فراهم نکردیم، همه مسافران می آیند و حاصل آن آسیب به طبیعت است. این ها فشارهای غیرطبیعی است. انتقال آب از شمال کشور به سمنان به اسم توسعه است بدون اینکه ده سال بعد را مدنظر قرار دهیم. فشارهای غیرطبیعی در کنار تغییر اقلیم را داریم. الان فرونشست زمین اولین گام بیابانی شدن است. در آینده بسیار بسیار نزدیک زاگرس بیابانی می شود و هیرکانی شرایط زاگرسی پیدا می کند. نشانه هایی که در زاگرس داشتیم در ۲۰ سال قبل الان در شمال کشور می بینیم.