آیا اسنپ و تپسی خطری برای رانندهها است؟
حامد قدوسی در کانال تلگرام خود چنین نوشته است: طبق اخبار امروز ظاهرا «رانندههای آژانسها» جلوی مجلس تجمع کرده و خواستار ممنوعیت اپهای مسافریابی شدهاند. کلیت قصه و لابی کردن برای محدود کردن مدل کسب و کار جدید ماجرای آشنایی است. ولی ترکیب تجمعکنندگان کمی عجیب است. بلی «صاحبان آژانسها» و واسطههای سنتی حق دارند از ظهور اسنپ و تپ۳۰ نگران باشند و باید به فکر بازسازی مدل کسب و کار یا فعالیتهای جدید باشند.
ولی «رانندههای آژانس» اتفاقا باید (حداقل در میان مدت و بلندمدت) از این روند خوشحال باشند و عجیب است که معترض این وضعیت شدهاند. اپلیکیشنهای اینترنتی - مثل بقیه بسترهای اقتصاد اشتراکی - که قرار نیست خودشان مسافر جابه جا کند و نهایتا باید به همان رانندههای موجود رو بیاورد.
در این بین به چند دلیل اوضاع برای رانندهها بهتر میشود:
۱) با درگرفتن رقابت بین اپلیکیشنها کمیسیونی که راننده به آژانس سنتی پرداخت میکند، کمتر میشود و پول بیشتری در جیب راننده میماند.
۲) راننده آژانس نیاز ندارد مسیر برگشت را خالی برگردد یا در خیابان دنبال مسافر برگردد و در نتیجه ضریب اشغال خودرو تقریبا دو برابر میشود. ضمن این که از بابت آلودگی هوا و ترافیک هم به نفع شهر است.
۳) چون بازار کاراتر میشود و تابع تقاضای حمل و نقل به سمت راست میرود (یعنی بازار حمل و نقل بزرگتر میشود) تقاضای بیشتری هم به سمت رانندهها میآید.
۴) اسنپ و تپسی هنوز سیاست قیمتگذاری لحظهای منسجمی ندارند و بیشتر پاداش موردی به رانندگان پرداخت میکند، ولی اگر این نوع سیاستها را هم اعمال کنند تعرفه رانندگان متناسب با ترافیک و وضعیت رانندگی تغییر میکند.
۵) و هنوز جای زیادی هست که خدمات ارزشافزوده (مثل تحویل بسته، سرویس مدرسه، خرید و...) هم به این قضیه اضافه شده و درآمدهای جدیدی برای رانندگان خلق کند.
در کشورهای دیگر البته کسانی که ارقام نجومی (در حد چند صد هزار و گاه میلیون دلار) برای امتیاز تاکسی پرداخت کردهاند - جای دور نرویم همین استانبول کشور همسایه- حق دارند که اعتراض کنند که این پول را بابت «انحصار» مسافرکشی در شهر یا فرودگاه پرداخت کردهاند و حالا این انحصارشان خدشهدار شده است. بر این اساس هم دعوای حقوقی سنگینی بین شرکتهایی مثل اوبر و تاکسیرانها در جریان است. البته اوبر از جنبه حقوقی ادعا میکند که آن امتیاز میلیون دلاری مربوط به انحصار سوار کردن افراد از کنار خیابان (Hailing) است و رانندگان اوبر این کار را نمیکنند.
در ایران ما بر خلاف اکثریت این کشورها تاکسیهای نارنجی (که چند مسافر گذری سوار میکنند) و آژانسها (که مسافر انحصاری سوار میکنند) با هم رقابت نمیکنند و در نتیجه ضربه چندانی به کسانی که حقامتیاز تاکسی را پرداخت کردهاند وارد نمیشود و این نگرانی جدی نیست. ضمن اینکه حق امتیاز تاکسی هم به نسبت کشورهای مشابه آنقدر گران نیست.