قطر قربانی تلاش ترامپ برای ایجاد جبهه‌ای جدید علیه ایران

رویداد۲۴- کشورهای حوزه خلیج‌فارس با اتهام به حمایت از تروریسم، در حال روی گرفتن از قطر هستند. اما آیا این اقدام به‌واقع به جنگ علیه تروریسم مربوط می‌شود یا به مسئله‌ای مربوط است که باعث نگرانی و ناخشنودی عربستان شده است؟

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از دویچه وله، کاخ سفید گزارش داده که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا امیدوار به تشنج‌زدایی در حوزه خلیج‌فارس است. روز دوشنبه عربستان، امارات، بحرین و مصر تمام روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کردند. در پی بروز این اختلافات آمریکا خواستار ممانعت از طولانی‌مدت شدن قطع روابط شد و ابراز امیدواری کرد که تمامی طرف‌ها را در جهت قرار دادن کشورهای حوزه خلیج‌فارس در مسیر درست، گردهم آورد.

این خود ترامپ بود که با نخستین سفر خارجی به ریاض در ماه می این مسیر را انتخاب کرد و به همگان نشان داد که عربستان از حمایت واشنگتن برخوردار است. وی در سخنرانی خود در پایتخت عربستان ایران –دشمن بزرگ ریاض- را متهم به حمایت از تروریسم کرد. وی همچنین تأکید کرد که کشورهای عربی باید از عدم ورود تروریست‌ها به خاک خود اطمینان حاصل کنند.

سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان نیز مشتاق پیشنهاد ترامپ برای ایجاد یک جبهه جدید علیه ایران بود. قطر نخستین کشوری است که پیامدهای این پیشرفت تازه را احساس می‌کند.

چرا؟ دلیل رسمی قطع روابط با دوحه حمایت آن از گروه‌های تروریستی مختلف ازجمله داعش و شبه‌نظامیان در مناطق غربی عربستان و بحرین و همچنین گروه‌هایی مانند اخوان المسلمین است. ریاض، ابوظبی، منامه و قاهره دوحه را تهدیدی برای ثبات منطقه خلیج‌فارس می‌دانند.

بااین‌حال مشخص است که تصمیم این کشورها ارتباط چندانی با تروریسم ندارد و بیشتر به روابط قطر با ایران مربوط می‌شود که مدت‌ها است خاری به چشم طرف سعودی است.

روابط نزدیک با تهران

مرافعه اخیر چند هفته پیش آغاز شد، زمانی که شیخ تمیم بن حمد الثانی، امیر قطر با دیدگاهی مثبت در مورد نقش ثبات‌بخش ایران در منطقه صحبت کرد. رسانه‌های سعودی پس ز آن گزارش دادند که وزیر خارجه قطر در عراق با سران نظامی ایران دیدار کرده است. علاوه بر این، گفته می‌شود قطر پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران را تبریک گفته است.

حال با دونالد ترامپ، عربستان بار دیگر از حمایت یک رئیس‌جمهور آمریکایی برخوردار شده که برخلاف باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق ایالات‌متحده خواهان مقابله با ایران است.

 

ریاض سال‌ها است که ایران، همسایه منطقه‌ای خود را به مداخله در امور داخلی این پادشاهی سنی برای بی‌ثبات کردن منطقه و گسترش نقش خود در خاورمیانه متهم می‌کند. البته خود عربستان هم از این توسعه ترس‌هایی دارد چراکه اقلیت شیعی در غرب این کشور را بیدار می‌کند. ایران درعین‌حال نگران همسایگان خود بوده و سعی کرده نفوذ خود را در عراق  و سوریه افزایش دهد و عربستان بیشت از هرزمانی احساس می‌کند که در محاصره قرار گرفته است.

عربستان مدت‌ها است که به امارات و بحرین به‌عنوان نزدیک‌ترین متحدان منطقه‌ای خود اتکا کرده است. مصر که روی حمایت مالی ریاض حساب می‌کند، نیز از شرکای دائمی بوده و البته قاهره طی سال‌های گذشته برای آزار رساندن به عربستان روابط خود با تهران را تحکیم کرده است.

استقلال سیاسی قطر با جمعیتی کمتر از سه میلیون باعث آزار ریاض شده است. باوجودآنکه دوحه و تهران طی سال‌های 1995 تا 2013 و حکومت شیخ حامد بن خلیفه الثانی به یکدیگر نزدیک‌تر شدند، و دو کشور در میدان گازی پارس جنوبی در یک راستا فعالیت می‌کنند، ولی متحدان هم نیستند. به همین دلیل ریاض برای مدت‌ها دوحه را متهم کرده که منافع خود را بر شورای همکاری خلیج‌فارس که هم عربستان و هم قطر عضوش هستند اما ایران نیست، ارجح دانسته است.

یکی دیگر از مسائلی که به نارضایتی مقامات عربستان دامن می‌زد، شبکه خبری بانفوذ قطری به نام الجزیره است که تصاویر نخستین حرکت‌های اعتراضی بهار عربی که چندان خوشایند سعودی‌ها نبود را منتشر کرد. این شبکه عرب‌زبان علناً از اخوان المسلمین که از دید مقامات سعودی تهدیدی برای قدرتشان محسوب می‌شود، حمایت می‌کرد.

تصمیم عربستان، امارات، بحرین و مصر برای پشت کردن به قطر تنها اقدامی برای ایجاد رعب و وحشت نیست؛ بلکه اقدامی است برای تحت‌فشار قرار دادن این کشور که برای واردات اصلی مانند غذا به دیگر کشورها وابسته است. در حال حاضر قطر با جدی‌ترین بحران دیپلماتیک از استقلال در سال 1971 تاکنون روبرو است.

عربستان پس از سفر ترامپ به این کشور چنان احساس اعتمادی یافته که حتی از آمریکا خواسته پایگاه هوایی بزرگش را از قطر خارج کند؛ سؤال اصلی اینجا است که ترامپ تا چه اندازه به حل‌وفصل این بحران پایبند است.