رونمایی از کتاب "گام به گام با برجام، از آغاز تا فرجام"

بنابر این گزارش کتاب «گام به گام با برجام» در 398 صفحه و هزار نسخه توسط نشر مخاطب در پاییز 94 به چاپ رسیده است. این کتاب در گام اول، برنامه اقدام مشترک ژنو را بررسی کرده و در گام دوم مذاکرات برای تفاهم مشترک سیاسی بر سر عناصر اساسی توافق جامع (بیانیه لوزان) را بررسی کرده و هم‌چنین در گام سوم مذاکرات برای تدوین متن نهایی و در گام پایانی برجام و قطعنامه 2231 را مورد بررسی قرار داده است.

در این کتاب هم‌چنین ضمایم برنامه اقدام مشترک ژنو، بیانیه سوییس، ترجمه غیررسمی برجام و بیانیه ایران پس از تصویب قطعنامه 2231 به چاپ رسیده است.

حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل امور سیاسی و امنیت بین‌المللی وزارت خارجه در این مراسم با بیان این که با توجه به علاقه اقشار مختلف کشور به بحث هسته‌ای این کتاب شروع خوبی است و می‌تواند در آینده جنبه‌های مهم‌تری از موضوع هسته‌ای و مذاکرات پیرامون آن مورد بررسی قرار گیرد، افزود: به لحاظ شکلی در این کتاب سعی شده است گفت‌وگوها و مصاحبه‌هایی که طی دو سال اخیر از زمان شروع مذاکرات تا پایان مذاکرات و رسیدن به برجام صورت گرفته است مرور شده و در این کتاب لحاظ شود. در عین حال سعی شده شکل مصاحبه‌ها حفظ شود به شکلی که این مطالب به مخاطبان و علاقه‌مندان کمک می‌کند تا بدون مقدمه موضوعات اصلی را مورد توجه قرار دهند. بسیاری از سوالاتی که در این مصاحبه‌ها مطرح شده سوالاتی در سطوح کارشناسی، فنی و حقوقی است و می‌تواند مورد استفاده خوانندگان، محققان و دانشجویان و نیز افراد عادی قرار گیرد.

او اظهار کرد: خبرنگارانی که سوالات مطرح در این گفت‌وگوها را پرسیده‌اند اغلب خبرنگارانی متخصص و از اقشار و وجدان بیدار جامعه هستند. کسانی که بهترین کارشناسان در حوزه هسته‌ای در بخش رسانه محسوب می‌شوند و به طور تخصصی بر روی این حوزه فعالیت دارند. سوالات این افراد دقیق و حرفه‌ای بوده و برگرفته از تحولات هسته‌ای در طول زمان بوده است که می‌تواند سوالات آن‌ها سوالات مردم عادی و دانشجویان عادی نیز قرار گیرد.

بعیدی‌نژاد گفت: شکل مصاحبه‌ها منحصر به فرد است و به نوعی یک دیالوگ تخصصی محسوب می‌شود. همان طور که می‌دانید بسیاری از آثار ادبی جهان در چارچوب دیالوگ نوشته‌ شده‌اند و فکر می‌کنم این شکل روایت از مسایل کمک می‌کند تا از پیچیدگی و سختی مباحث کاسته شود.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان ادامه داد: همکاران رسانه‌ای ما با پیگیری و سماجت در طی مذاکرات ما را رها نکرده و همواره برای رسیدن به جواب سوالات‌شان پیگیر بوده‌اند و این ویژگی رسانه‌ها و خبرنگاران امری است که نباید ساده انگاشته شود چرا که رسیدن به پاسخ صبر و حوصله زیادی در شرایط مختلف می‌طلبد.

بعیدی‌نژاد خاطرنشان کرد: یکی از تفاوت‌های اساسی در دو سال مذاکرات دولت یازدهم حضور پررنگ رسانه‌ها بوده است. اگر به چند سال گذشته برگردیم متوجه این تفاوت‌ها می‌شویم. در زمانی که سخت‌ترین تحریم‌ها علیه ایران از قطعنامه 1996 تا قطعنامه 1929 اعمال شد شاهد هستیم که در عرصه رسانه‌یی کم‌ترین انعکاس و بررسی نسبت به این قطعنامه‌ها و در خصوص قطعنامه‌هایی که علیه ایران صادر شد منتشر می‌شود و سکوت رسانه‌یی درخصوص تحولات هسته‌ای وجود دارد و اگر جست‌وجو کنید مطالب عمده‌ای درباره این تحولات نمی‌بینید. هم‌چنین در حوزه اقدامات و گزارش‌های آژانس وقتی برای اولین‌بار در سال 2008 مفهومی به نام پی ام دی مطرح شد که به فعالیت‌های هسته‌ای ایران بعد نظامی می‌داد و یا در سال 2011 که به طور گسترده و مستند گزارشی توسط آژانس در چارچوب پی ام دی ارائه شد هیچ مطلب عمده‌ای از سوی رسانه‌ها شاهد نیستیم. در حالی که اتفاقات بسیار نامطلوبی به لحاظ بین‌المللی برای ایران در حال روی دادن بود.

این مقام ارشد وزارت خارجه ادامه داد: در دوره جدید مذاکرات شاهد پوشش وسیع رسانه‌یی مذاکرات هسته‌ای بودیم به طوری که ریز و درشت مذاکرات و موضوعات هسته‌ای از نزدیک پیگیری و دنبال می‌شد. با وجود سختی‌هایی که حضور رسانه‌ها برای تیم مذاکره کننده هسته‌ای در بر داشت اما این موضوع یک اتفاق خوب بود. ما معتقدیم رسانه‌ها و افکار عمومی به عنوان رکن چهارم مردم‌سالاری باید در تحولات کشور حضوری فعال داشته باشند.

بعیدی‌نژاد درباره منبع کتابش خاطرنشان کرد: این کتاب هیچ منبعی ندارد و از معدود کتاب‌هایی است که نویسنده خود روایت کننده و منبع کتاب است. بنابراین منبع این کتاب خود من هستم که به عنوان مذاکره کننده هسته‌ای در طی مذاکرات حضور داشتم.

این عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان درباره محتوای موضوعاتی که در این کتاب مطرح شده است گفت: این کتاب روایت دو سال مذاکره است و به هیچ وجه دنبال موضع‌گیری سیاسی در طی مصاحبه‌های خود با رسانه‌ها نبوده‌ام. به عنوان کسی که درگیر مباحث کارشناسی مذاکرات بودم تلاش داشتم به لحاظ فنی، حقوقی و کارشناسی به سوالات پاسخ دهم.

بعیدی‌نژاد با اشاره به اهمیت رسانه‌ها در کشور آن‌ها را پشتوانه قوی به ویژه در عرصه هسته‌ای دانست و از حضور فعال رسانه‌های مطرح در این حوزه قدردانی کرد و از برخی از آن‌ها با اهدای یک جلد از کتاب خود تقدیر کرد (زهرا اصغری خبرنگار ایسنا، سارا معصومی خبرنگار دیپلماسی ایرانی و روزنامه اعتماد و موسوی خبرنگار تجارت فردا).

بعیدی‌نژاد در پاسخ به سوالی مبنی بر این که در برخی از مصاحبه‌ها شاهد تاکید یک خبرنگار به عنوان مثال بر روی کاهش سانتریفیوژها هستیم که نشان می‌دهد خبرنگار به دنبال پاسخ خاص است و ممکن است با اهداف مصاحبه هم‌خوانی نداشته باشد تصریح کرد: واقعیت این است که با وجود دو سال مذاکره و گفت‌وگو با رسانه‌های مختلف از سوی اعضای تیم مذاکره کننده هم‌چنان برخی سوالات تکراری از ما مطرح می‌شود و در برخی از آن‌ها این رویکرد نشان دهنده آن است که مخاطب نمی‌خواهد قانع شود. بنابراین اگر خواننده این کتاب به همین نتیجه برسد مبنی بر این که بخشی از جامعه و گروه‌های سیاسی هستند که اساسا بنایی بر تغییر دیدگاه‌شان نسبت به مذاکرات و نتایج آن ندارند به نوعی بخشی از هدف مصاحبه‌ها تامین شده است. ما در کشور با جریان‌های سیاسی روبه‌رو هستیم که انتظار نداریم نماینده آن جریان سیاسی دیدگاه خود را لزوما تغییر دهد. شاید مخاطب در جایی احساس کند فارغ از توضیحات ارائه شده بحث کلافه کننده است اما این همان حسی است که بنده هم در هنگام مصاحبه داشته‌ام.

این عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای در خصوص اهمیت راهبردی مذاکرات گفت: این که در ایران رسانه‌های ما بیش‌تر از آن که به ابعاد راهبردی مذاکرات توجه کنند به جزییات فنی آن توجه می‌کنند واقعیت رسانه‌های ماست و نمی توان آن را کتمان کرد. ما از همان ابتدای مذاکرات و اولین جلسه‌ای که به طور خصوصی با آمریکایی‌ها داشتیم به آن‌ها اعلام کردیم که شما با چه تعریفی می‌خواهید وارد مذاکرات شوید؟ اگر می‌خواهید سیاست مداوم خود درباره بحث هسته‌ای ایران و غنی‌سازی را ادامه دهید و آماده پذیرش غنی‌سازی ایران نیستید بهتر است مذاکره‌ای شروع نشود. آن‌ها هم پذیرفتند و گفتند آماده هستیم و برای اولین‌بار آقای ویلیام برنز گفت سیاست آمریکا در خصوص مذاکرات هسته‌ای را تغییر دادیم و غنی‌سازی ایران را پذیرفتیم اما باید درباره ابعاد آن مذاکره کنیم. آن‌ها از همان توافق ژنو بسیار مراقب بودند که عبارت‌بندی‌ها چگونه باشد تا چیزی نوشته نشود که حقی برای دیگر کشورها ایجاد کند. آن‌ها مساله‌ای را برای ایران پذیرفتند که برای هیچ کشور دیگر نمی‌پذیرفتند.

بعیدی‌نژاد با طرح این پرسش که یکی از مهم‌ترین سوالات این است که ما در مذاکرات چه دادیم و چه گرفتیم؟ اظهار کرد: ما از روز اول یک تصمیم راهبردی داشتیم که تا به امروز به عنوان اصل ثابت نظام باقی مانده است مبنی بر این که تولید و توسعه و استفاده از سلاح هسته‌ای محکوم و حرام است. ما معتقدیم سلاح هسته‌ای حداقل برای ایران ایجاد امنیت نمی‌کند اما آن چه که دادیم این است که متعهد شدیم ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و برای آن تا جایی که لازم است تضمین می‌دهیم و آن چه گرفتیم صنعت هسته‌ای صلح آمیز ایران است که مقتدرانه ادامه پیدا می‌کند و تاسیسات هسته‌ای ایران حفظ و ارتقا می‌یابد. شما یک مورد پیدا نمی‌کنید که تاسیسات هسته‌ای ایران بر اساس برجام تعطیل یا از فعالیت‌های آن کاسته شود. روز به روز صنعت هسته‌ای ایران باورتر خواهد شد و در عین حال مردم از امتیاز داشتن صنعت هسته‌ای برخوردار و در کنار آن تحریم‌های ظالمانه از بین خواهد رفت.

این مقام وزارت خارجه گفت: امروز قدرت ایران را در صحنه منطقه‌یی و جهانی همه پذیرفته‌اند. داشتن قدرت و به رسمیت شناختن آن قدرت، دو مقوله مهم بین‌المللی است و وقتی جمعی از کشورهای قوی قدرت شما را به رسمیت می‌شناسند در عمل شما به تصمیم‌گیری‌های کلان و بین‌المللی وارد می‌شوید. ایران نقش جدیدی در عرصه بین‌المللی و منطقه‌یی ایفا خواهد کرد و روز به روز بر اقتدارش افزوده خواهد شد. برخلاف برخی کشورهای منطقه که اقدامات‌شان به افراطی‌گری و خشونت منجر شده است ایران چیزی جز امنیت و ثبات نمی‌خواهد.

بعیدی نژاد در پاسخ به سوالی مبنی بر این که ترجمه اولیه برجام توسط وزارت خارجه متفاوت از ترجمه بعدی آن بود با رد این ادعا گفت: این بحث صحت ندارد. متن اولیه که به مجلس ارائه شد در برخی جاها دوستان ما احساس کرده بودند که نیازی به ترجمه نیست چرا که اموری بدیهی بودند اما سپس به درخواست مجلس ترجمه کامل شد و به مجلس ارائه شد. وزارت خارجه همواره اقدامات و گزارش‌های خود را صادقانه به مردم ارائه کرده است و در عصر ارتباطات چندان منطقی نیست که فکر کنیم متنی که منتشر شده و در اختیار همگان است را می‌توانیم اشتباه ترجمه و در اختیار مردم و مسوولان قرار دهیم.

او هم‌چنین در این مراسم با اشاره به اعدام شیخ نمر با بیان این که این خبر همه ما را شوکه کرد گفت: در حالی که تصور می‌شد در حکم این عالم بزرگوار تعویق صورت گرفته است انتشار خبر اعدام وی همه ما را شوکه کرد و عالم تشیع را به اندوه فرو برد. ما امیدواریم خون ایشان عامل بیداری و آگاهی جوامع مسلمان به ویژه شیعیان عربستان باشد.

در پایان این مراسم هم‌چنین از حمید بعیدی‌نژاد از سوی حجت الاسلام والمسلمین دعایی با تقدیم یک جلد از آثار استاد فرشچیان تقدیر شد.