صادرات قیر از اواخر خردادماه با دستورالعمل جدید

رویداد۲۴-صادرات قیر تولیدی از «وکیوم باتوم»(ماده پایه تولید قیر) رایگانی که وزارت نفت به شرکت های قیرساز می دهد، از اواخر خردادماه امسال براساس دستوالعمل جدید انجام خواهد شد.وکیوم باتوم ماده اولیه تولید قیر است که از ته مانده برج تقطیر در خلأ پالایشگاه‌های نفت گرفته می‌شود.

 پس از دریافت مصوبه هیات دولت توسط وزارت نفت در اردیبهشت‌ماه امسال که صادرات هرگونه قیر (به جز قیرمعدنی و قیرصادراتی از محل ورود موقت) را منوط به موافقت این وزارتخانه اعلام کرده بود، تدوین سازوکارهایی برای این اقدام در دستور کار قرار گرفته است که بزودی برای ابلاغ، نهایی می‌شود.
براین اساس، وزارت نفت به صورت کتبی به گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که صادرات قیر تا اواخر خردادماه طبق روال گذشته ادامه می‌یابد و پس از آن، براساس دستورالعمل جدید به 2 صورت انجام خواهد شد.
براساس شیوه نخست، صادرات قیر حاصل از خرید «وکیوم باتوم» از طریق بورس کالا از سوی شرکت‌های قیرساز طبق روال گذشته ادامه می‌یابد و مجوز آن نیز از سوی بورس صادر خواهد شد.
در شیوه دوم، با توجه به این که وزارت نفت بر اساس قانون، مکلف به توزیع وکیوم باتوم رایگان است و آن را به صورت حواله در اختیار سازمان‌های اعلام شده در قانون بودجه قرار می‌دهد، وزارت نفت درباره اعطای مجوز صادرات به سهمی از قیر تولیدی از وکیوم باتوم رایگان - که به عنوان کارمزد در اختیار شرکت‌های قیرساز قرار می‌گیرد- تصمیم‌گیری خواهد کرد.
دریافت مجوز صادرات قیر به این دلیل به وزارت نفت سپرده شده است که شرکت ملی نفت ایران مطابق قانون بودجه موظف است سهم بیشتر وکیوم باتوم تولیدی کشور را با منابع در اختیار خود، خریداری و آن را به صورت رایگان در اختیار سازمان‌های ذی‌نفع قرار دهد.
براساس برآوردها، تولید قیر کشور نزدیک به پنج میلیون تن بوده و وزارت نفت طبق قانون مکلف است معادل حداکثر چهار میلیون تن وکیوم باتوم را تا سقف مبلغ سه هزار میلیارد تومان به نهادهای تعیین شده در قانون تحویل دهد.‎
 سالیانه 100 میلیون تن قیر در جهان تولید و مصرف می شود که سهم ایران، نزدیک به پنج درصد است.
ایران به عنوان یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر نفتی جهان، سال هاست در صنعت قیر فعالیت دارد. در سال های 1386 تا 1390 ایران با تکیه بر کیفیت و میزان عرضه قیر، تعیین‌کننده قیمت این محصول در منطقه بود.
در آن دوران، کشورهای متعدد اروپایی و آسیایی مشتری قیر با کیفیت ایران بودند، به طوری که اروپایی ها با وجود تحریم حاضر بودند به دلیل کیفیت بالا، قیر تولید شده در ایران را از طریق واسطه ها به شیوه های گوناگون بخرند.
با گذشت زمان به دلیل ضعف نظارت بر فعالان این عرصه و تخلف در تولید و صادرات این محصول، این جایگاه از دست رفت؛ به طوری که به جای ایران، اکنون بحرین به مرجع تعیین قیمت قیر در منطقه تبدیل شده است و در نتیجه ناچاریم قیر خود را در هر تن نزدیک 100 دلار ارزان تر از قیر بحرین صادر کنیم که این امر، باعث کاهش ارزآوری این محصول شده است.
اکنون ایران به دلیل ضعف نظارت بر فعالیت ده ها شرکت تولیدکننده و تخلف های گسترده در تولید و صادرات این فرآورده، جایگاه خود در بازارهای جهانی را از دست داده است و حتی برخی کشورها واردات قیر از ایران را متوقف کرده اند.
در مواجه با این وضعیت نابسامان در بازار قیر بویژه بخش صادرات، راهکارهایی مانند عرضه از طریق بورس کالا پیشنهاد شده است که می تواند امکان نظارت بر روند صادرات و ارسال محموله های استاندارد را فراهم کند.