براساس آخرین تحولات بازار؛
موج جدید در بازار جهانی نفت علیه ایران
تحریم‌های آمریکا علیه ایران موج جدیدی را در بازار جهانی نفت راه انداخته است؛ بازاری که از حدود دو سال گذشته با تعهد اعضای اوپک به کاهش میزان تولید بعد از سال‌ها به تعادل رسیده بود؛ آمریکا برای راه اندازی این موج اوپک را ابزار خود کرد و برخی اعضای اوپک هم به بازیچه دست آمریکا بودن تن داده‌اند.
تار و پود نفت همواره با زیر و بم سیاست گره خورده است، به طوریکه در هر صحنه سیاسی نفت به عنوان بازیگر اصلی نقش آفرینی می‌کند. این بار هم خروج آمریکا از برجام نفت از این قاعده مستثنی نبود و باز هم سیاست بر نفت سایه انداخت، زیرا ترامپ سناریوی تحریم ایران را بر پایه نفت چیده است و برای تحقق این سناریو از یک سو از مشتریان نفت ایران درخواست کرده تا آبان ماه خرید نفت خود از ایران را به طور کامل متوقف کنند و از سوی دیگر از تولیدکنندگان اوپک خواسته تولید خود را برای جبران کاهش نفت ایران در بازار جهانی افزایش دهند.
آخرین میزان تولید نفت ایران
گزارش اوپک بر مبنای منابع ثانویه نشان می‌دهد تولید نفت ایران در ماه میلادی گذشته به ۳.۵۸ میلیون بشکه در روز رسید. متوسط تولید نفت خام ایران در سه ماهه دوم سال میلادی جاری به ۳.۸۱۳ میلیون بشکه در روز بالغ شد که در مقایسه با ۳.۸۱۳ میلیون بشکه در روز تولید سه ماهه اول ثابت بود.
آمار تولید اوپک بر مبنای اطلاعاتی که از سوی ایران ارائه شده است، نشان می‌دهد تولید نفت در اوت سال میلادی جاری ۳.۸۰۶ میلیون بشکه در روز بود که در مقایسه با ۳.۸۰۶ میلیون بشکه در روز در ژوییه بدون تغییر ماند.
طبق آمار منابع ثانویه، مجموع تولید اوپک که متشکل از ۱۵ عضو است، به ۳۲.۵۶ میلیون بشکه در روز در ماه اوت رسید که ۲۷۸ هزار بشکه در روز نسبت به ماه پیش از آن افزایش داشت. تولید نفت خام در لیبی، عراق، نیجریه و عربستان سعودی افزایش یافت در حالی که در ایران، ونزوئلا و الجزایر کاهش یافت.
زمانی که آمریکا از مشتریان نفت ایران درخواست کرد خرید نفت از ایران را به صفر برسانند و آنها را تهدید به تحریم کرد با مخالفت و اعتراض شدید این کشور‌ها رو به رو شد. بسیاری از مشتریان نفت ایران کفش آهنین به پا کردند تا بتوانند معافیت‌های لازم را از آمریکا اخذ کنند. هرچند بسیاری از آنها موفق نبودند. این کشور‌ها همچنان بر اینکه در تلاش هستند معافیت‌های لازم را از امریکا اخذ کنند تاکید می‌کنند، اما در عمل کم کم واردات نفت از ایران را کاهش داده‌اند.
وضعیت اولین و دومین مشتری بزرگ نفت ایران
طبق آخرین اخبار اولین و دومین مشتری نفت ایران یعنی چین و هند خرین نفت از ایران را تاحدودی محدود کرده‌اند، اما برنامه‌های آمریکا برای تحقق رویای به صفر رساندن صادرات نفت ایران قطعا با شکست مواجه می‌شود. البته هر دو کشور بر خرید نفت از ایران پافشاری زیادی کردند و حتی چین اعلام کرد برای انتقال نفت ایران از نفتکش‌های ایرانی استفاده می‌کند.
درحالی که هند در پای میز مذاکره با امریکا برای اخذ معافیت بسیار جدی است و یک مقام هندی اعلام کرده است این کشور به شدت به واردات نفت ایران برای نیاز‌های مصرفی خود متکی است پالایشگاه‌های هندی بارگیری نفت ماهانه خود از ایران را برای سپتامبر و اکتبر نسبت به اوایل امسال کاهش خواهند داد. هند که دومین مشتری نفتی بزرگ ایران پس از چین است، تحریم‌های آمریکا علیه تهران را به رسمیت نشناخته، اما دریافت معافیت از محدودیت‌های واشنگتن برای دهلی نو به منظور حفظ دسترسی به سیستم مالی آمریکا ضروری به شمار می‌رود.
وزارت نفت هند در ژوئن به پالایشگاه‌های این کشور اعلام کرده بود برای کاهش یا توقف واردات نفت ایران از نوامبر آماده شوند. طبق آمار منابع بازرگانی، هند حدود ۶۵۸ هزار بشکه در روز نفت ایران را در فاصله آوریل تا اوت خریداری کرده و کاهش پیش‌بینی شده برای سپتامبر و اکتبر میانگین روزانه واردات طی این دو ماه را ۴۵ درصد کاهش داده و به ۳۶۰ تا ۳۷۰ هزار بشکه در روز می‌رساند.
کره جنوبی نخستین مشتری نفتی از میان سه خریدار بزرگ نفت ایران بود که به درخواست آمریکا برای توقف واردات نفت ایران عمل کرد. این کشور آسیایی ماه میلادی گذشته هیچ واردات نفتی از ایران نداشت، در حالی که طبق آمار کشتیرانی و رهگیری نفتکش که توسط بلومبرگ گردآوری شده است، در ماه ژوییه ۱۹۴ هزار بشکه در روز از ایران واردات داشت.
موضع رسمی دولت کره جنوبی در خصوص تحریم‌های ایران این است که این کشور به مذاکره با آمریکا به منظور دریافت معافیت ادامه می‌دهد. اگرچه دولت ترامپ موضع خود را اندکی ملایم کرده و از درخواست به صفر رساندن واردات نفت ایران عقب‌نشینی کرده و اعلام کرده معافیت‌ها را مورد بررسی قرار خواهد داد، اما هنوز معافیتی اعطا نشده و خریداران با خطر قطع دسترسی به سیستم مالی آمریکا پس از مهلت تعیین شده در اوایل نوامبر مواجه هستند.
کاهش نفت ایران جبران می‌شود؟
درحالی که مشتریان ایران برای واردات نفت از ایران عصا به دست راه می‌روند بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی نگران افزایش قیمت جهانی نفت با حذف نفت ایران از بازار جهانی و کمبود عرضه هستند. موضوعی که ترامپ برای حل آن علاوه بر اینکه از ذخایر استراتژیک خود برداشت می‌کند، چشم به دیگر اعضای اوپک و حتی غیر اوپک دوخته است. به طوریکه وزیر انرژی آمریکا در سفر به مسکو گفت، عربستان، آمریکا و روسیه می‌توانند در طی ۱۸ ماه آینده بین خودشان تولید جهانی نفت را افزایش دهند و کاهش عرضه نفت ایران و سایر کشور‌ها را جبران کنند.
تخلف عربستان و عراق از تعهد کاهش تولید
گزارش ماه سپتامبر اوپک بر اساس منابع ثانویه نشان می‌دهد تولید نفت عربستان به ۱۰ میلیون و ۴۰۱ هزار بشکه در روز رسیده که ۳۴۳ هزار بشکه بیشتر از تعهد این کشور بر مبنای تصمیم‌گیری نشست یکصد و هفتاد و یک (نوامبر ۲۰۱۶) این سازمان است. موسسه‌های پلاتس و پترولیوم اینتلیجنس (Petroleum Intelligence Weekly) دو منبع از منابع ثانویه، تولید نفت عربستان در ماه ژوئیه را به ترتیب روزانه ۱۰ میلیون و ۶۳۰ هزار بشکه و ۱۰ میلیون و ۸۶۰ هزار بشکه اعلام کردند که به نظر می‌رسد این ارقام، با درخواست عربستان و دستکاری این دو منبع، به روزانه ۱۰ میلیون و ۳۲۰ هزار بشکه و ۱۰ میلیون و ۲۹۰ هزار بشکه در ماه مورد بررسی تغییر کرد. این دو منبع اعتبارشان را با این اقدام بی سابقه از دست دادند.
این که چرا عربستان اقدام به این کار کرده است کاملاً روشن است، زیرا چشم‌انداز‌های کوتاه‌مدت بازار نفت برای سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که بازار دوباره به دلیل افزایش تولید آمریکا در وضع مازاد قرار می‌گیرد، عربستان نمی‌خواست متهم به برهم ریختن تراز بازار، کاهش قیمت نفت و افزایش دوباره ذخیره‌سازی نفت کشور‌های سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (اوای‌سی‌دی) شود.
در نشست کمیته نظارتی وزارتی مشترک (JMMC) در ماه ژوئیه، اجازه افزایش تولید ۱۵۰ هزار بشکه در روز به روسیه، ۱۰۰ هزار بشکه در روز به امارات و ۸۵ هزار بشکه در روز به کویت داده شد که به گفته حسین کاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران در هیات عامل اوپک این یک تخلف آشکار در JMMC است،، زیرا JMMC اجازه توزیع مازاد پایبندی‌ها یا افزایش تولید کشور‌ها را ندارد و تنها یک نهاد نظارتی است.
هم‌اکنون همه کشور‌ها تقریباً در افزایش تولید آزاد هستند، به گونه‌ای که تولید نفت خام لیبی در ماه اوت به ۹۲۶ هزار بشکه در روز و نیجریه به یک میلیون و ۷۲۶ هزار بشکه در روز رسیده است و عراق هم بدون توجه به میزان تعهد خود، دائم در حال افزایش تولید است. تولید نفت خام عراق در ماه اوت چهار میلیون و ۶۴۹ هزار بشکه در روز بوده که ۸۸ هزار بشکه در روز بیشتر از تولید مرجع ماه اکتبر ۲۰۱۶ است. در این شرایط با توجه به این که تولید نفت ایران کماکان ادامه دارد و بازار نفت تقریباً در وضع متوازنی قرار گرفته، افزایش تولید نفت این کشور‌ها به معنای افزایش ذخیره‌سازی‌های نفت خام کشور‌های عضو اوئی‌سی‌دی و آمادگی برای جایگزینی کاهش صادرات نفت خام ایران است.
بر اساس گزارش ماه سپتامبر اوپک، ذخیره‌سازی‌های تجاری نفت کشور‌های عضو اوای‌سی‌دی در ماه ژوئیه نسبت به ماه پیش یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه افزایش یافته و به ۲ میلیارد و ۸۳۰ میلیون بشکه رسیده که ۱۹۴ میلیون بشکه کمتر از مدت مشابه پارسال و ۴۳ میلیون بشکه کمتر از میانگین پنج سال گذشته است. با توجه به افزایش خیره‌کننده تولید نفت غیراوپک به‌ویژه آمریکا در صورت ادامه این روند تولید از سوی برخی از اعضای اوپک، بدون تردید بار دیگر به ذخیره‌سازی‌های تجاری نفت کشور‌های عضو اوئی‌سی‌دی افزوده می‌شود و قیمت نفت بار دیگر روند کاهش خواهد داشت، البته هم اکنون به دلیل انتظار‌های آینده و نگرانی از حذف نفت ایران و تداوم کاهش تولید نفت خام ونزوئلا، روند افزایش در پیش گرفته است.
از سوی دیگر تولید نفت عراق به دلیل حضور شرکت‌های بزرگ بین‌المللی و آمریکایی در این کشور دائما در حال افزایش است. البته آخرین گزارش وود مکنزی در ماه سپتامبر حاکی از تثبیت تولید نفت این کشور در سطح ۴ میلیون و ۴۸۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۱۹ است، اما درباره برخورد با عراق هم باید گفت: اوپک سازمانی است که سازوکار تحقق تصمیم‌های آن متکی بر اراده سیاسی کشورهاست و سازوکاری برای تنبیه یا جریمه اعضا ندارد.
در نهایت کارشناسان بر این باورند باج‌گیری آمریکا از جهان و منطقه تمامی ندارد. ممکن است این کشور روزی حتی عربستان را به بهانه باز نکردن سفارت در پایتخت رژیم صهیونیستی تحریم و دلار‌های نفتی این کشور را مسدود کند و حتی اجازه سفر هم به آنها ندهند یا درباره جنایت ۱۱ سپتامبر از آنها پاسخ بخواهند. در واقع هدف ترامپ، برخورد نظامی در بین کشور‌های منطقه است تا سال‌های سال بتواند به‌راحتی از این منطقه نفت برداشت کند.
آخرین میزان تولید نفت ایران
گزارش اوپک بر مبنای منابع ثانویه نشان می‌دهد تولید نفت ایران در ماه میلادی گذشته به ۳.۵۸ میلیون بشکه در روز رسید. متوسط تولید نفت خام ایران در سه ماهه دوم سال میلادی جاری به ۳.۸۱۳ میلیون بشکه در روز بالغ شد که در مقایسه با ۳.۸۱۳ میلیون بشکه در روز تولید سه ماهه اول ثابت بود.
آمار تولید اوپک بر مبنای اطلاعاتی که از سوی ایران ارائه شده است، نشان می‌دهد تولید نفت در اوت سال میلادی جاری ۳.۸۰۶ میلیون بشکه در روز بود که در مقایسه با ۳.۸۰۶ میلیون بشکه در روز در ژوییه بدون تغییر ماند.
طبق آمار منابع ثانویه، مجموع تولید اوپک که متشکل از ۱۵ عضو است، به ۳۲.۵۶ میلیون بشکه در روز در ماه اوت رسید که ۲۷۸ هزار بشکه در روز نسبت به ماه پیش از آن افزایش داشت. تولید نفت خام در لیبی، عراق، نیجریه و عربستان سعودی افزایش یافت در حالی که در ایران، ونزوئلا و الجزایر کاهش یافت.
زمانی که آمریکا از مشتریان نفت ایران درخواست کرد خرید نفت از ایران را به صفر برسانند و آنها را تهدید به تحریم کرد با مخالفت و اعتراض شدید این کشور‌ها رو به رو شد. بسیاری از مشتریان نفت ایران کفش آهنین به پا کردند تا بتوانند معافیت‌های لازم را از آمریکا اخذ کنند. هرچند بسیاری از آنها موفق نبودند. این کشور‌ها همچنان بر اینکه در تلاش هستند معافیت‌های لازم را از امریکا اخذ کنند تاکید می‌کنند، اما در عمل کم کم واردات نفت از ایران را کاهش داده‌اند.
وضعیت اولین و دومین مشتری بزرگ نفت ایران
طبق آخرین اخبار اولین و دومین مشتری نفت ایران یعنی چین و هند خرین نفت از ایران را تاحدودی محدود کرده‌اند، اما برنامه‌های آمریکا برای تحقق رویای به صفر رساندن صادرات نفت ایران قطعا با شکست مواجه می‌شود. البته هر دو کشور بر خرید نفت از ایران پافشاری زیادی کردند و حتی چین اعلام کرد برای انتقال نفت ایران از نفتکش‌های ایرانی استفاده می‌کند.
درحالی که هند در پای میز مذاکره با امریکا برای اخذ معافیت بسیار جدی است و یک مقام هندی اعلام کرده است این کشور به شدت به واردات نفت ایران برای نیاز‌های مصرفی خود متکی است پالایشگاه‌های هندی بارگیری نفت ماهانه خود از ایران را برای سپتامبر و اکتبر نسبت به اوایل امسال کاهش خواهند داد. هند که دومین مشتری نفتی بزرگ ایران پس از چین است، تحریم‌های آمریکا علیه تهران را به رسمیت نشناخته، اما دریافت معافیت از محدودیت‌های واشنگتن برای دهلی نو به منظور حفظ دسترسی به سیستم مالی آمریکا ضروری به شمار می‌رود.
وزارت نفت هند در ژوئن به پالایشگاه‌های این کشور اعلام کرده بود برای کاهش یا توقف واردات نفت ایران از نوامبر آماده شوند. طبق آمار منابع بازرگانی، هند حدود ۶۵۸ هزار بشکه در روز نفت ایران را در فاصله آوریل تا اوت خریداری کرده و کاهش پیش‌بینی شده برای سپتامبر و اکتبر میانگین روزانه واردات طی این دو ماه را ۴۵ درصد کاهش داده و به ۳۶۰ تا ۳۷۰ هزار بشکه در روز می‌رساند.
کره جنوبی نخستین مشتری نفتی از میان سه خریدار بزرگ نفت ایران بود که به درخواست آمریکا برای توقف واردات نفت ایران عمل کرد. این کشور آسیایی ماه میلادی گذشته هیچ واردات نفتی از ایران نداشت، در حالی که طبق آمار کشتیرانی و رهگیری نفتکش که توسط بلومبرگ گردآوری شده است، در ماه ژوییه ۱۹۴ هزار بشکه در روز از ایران واردات داشت.
موضع رسمی دولت کره جنوبی در خصوص تحریم‌های ایران این است که این کشور به مذاکره با آمریکا به منظور دریافت معافیت ادامه می‌دهد. اگرچه دولت ترامپ موضع خود را اندکی ملایم کرده و از درخواست به صفر رساندن واردات نفت ایران عقب‌نشینی کرده و اعلام کرده معافیت‌ها را مورد بررسی قرار خواهد داد، اما هنوز معافیتی اعطا نشده و خریداران با خطر قطع دسترسی به سیستم مالی آمریکا پس از مهلت تعیین شده در اوایل نوامبر مواجه هستند.
کاهش نفت ایران جبران می‌شود؟
درحالی که مشتریان ایران برای واردات نفت از ایران عصا به دست راه می‌روند بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی نگران افزایش قیمت جهانی نفت با حذف نفت ایران از بازار جهانی و کمبود عرضه هستند. موضوعی که ترامپ برای حل آن علاوه بر اینکه از ذخایر استراتژیک خود برداشت می‌کند، چشم به دیگر اعضای اوپک و حتی غیر اوپک دوخته است. به طوریکه وزیر انرژی آمریکا در سفر به مسکو گفت، عربستان، آمریکا و روسیه می‌توانند در طی ۱۸ ماه آینده بین خودشان تولید جهانی نفت را افزایش دهند و کاهش عرضه نفت ایران و سایر کشور‌ها را جبران کنند.
تخلف عربستان و عراق از تعهد کاهش تولید
گزارش ماه سپتامبر اوپک بر اساس منابع ثانویه نشان می‌دهد تولید نفت عربستان به ۱۰ میلیون و ۴۰۱ هزار بشکه در روز رسیده که ۳۴۳ هزار بشکه بیشتر از تعهد این کشور بر مبنای تصمیم‌گیری نشست یکصد و هفتاد و یک (نوامبر ۲۰۱۶) این سازمان است. موسسه‌های پلاتس و پترولیوم اینتلیجنس (Petroleum Intelligence Weekly) دو منبع از منابع ثانویه، تولید نفت عربستان در ماه ژوئیه را به ترتیب روزانه ۱۰ میلیون و ۶۳۰ هزار بشکه و ۱۰ میلیون و ۸۶۰ هزار بشکه اعلام کردند که به نظر می‌رسد این ارقام، با درخواست عربستان و دستکاری این دو منبع، به روزانه ۱۰ میلیون و ۳۲۰ هزار بشکه و ۱۰ میلیون و ۲۹۰ هزار بشکه در ماه مورد بررسی تغییر کرد. این دو منبع اعتبارشان را با این اقدام بی سابقه از دست دادند.
این که چرا عربستان اقدام به این کار کرده است کاملاً روشن است، زیرا چشم‌انداز‌های کوتاه‌مدت بازار نفت برای سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که بازار دوباره به دلیل افزایش تولید آمریکا در وضع مازاد قرار می‌گیرد، عربستان نمی‌خواست متهم به برهم ریختن تراز بازار، کاهش قیمت نفت و افزایش دوباره ذخیره‌سازی نفت کشور‌های سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (اوای‌سی‌دی) شود.
در نشست کمیته نظارتی وزارتی مشترک (JMMC) در ماه ژوئیه، اجازه افزایش تولید ۱۵۰ هزار بشکه در روز به روسیه، ۱۰۰ هزار بشکه در روز به امارات و ۸۵ هزار بشکه در روز به کویت داده شد که به گفته حسین کاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران در هیات عامل اوپک این یک تخلف آشکار در JMMC است،، زیرا JMMC اجازه توزیع مازاد پایبندی‌ها یا افزایش تولید کشور‌ها را ندارد و تنها یک نهاد نظارتی است.
هم‌اکنون همه کشور‌ها تقریباً در افزایش تولید آزاد هستند، به گونه‌ای که تولید نفت خام لیبی در ماه اوت به ۹۲۶ هزار بشکه در روز و نیجریه به یک میلیون و ۷۲۶ هزار بشکه در روز رسیده است و عراق هم بدون توجه به میزان تعهد خود، دائم در حال افزایش تولید است. تولید نفت خام عراق در ماه اوت چهار میلیون و ۶۴۹ هزار بشکه در روز بوده که ۸۸ هزار بشکه در روز بیشتر از تولید مرجع ماه اکتبر ۲۰۱۶ است. در این شرایط با توجه به این که تولید نفت ایران کماکان ادامه دارد و بازار نفت تقریباً در وضع متوازنی قرار گرفته، افزایش تولید نفت این کشور‌ها به معنای افزایش ذخیره‌سازی‌های نفت خام کشور‌های عضو اوئی‌سی‌دی و آمادگی برای جایگزینی کاهش صادرات نفت خام ایران است.
بر اساس گزارش ماه سپتامبر اوپک، ذخیره‌سازی‌های تجاری نفت کشور‌های عضو اوای‌سی‌دی در ماه ژوئیه نسبت به ماه پیش یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه افزایش یافته و به ۲ میلیارد و ۸۳۰ میلیون بشکه رسیده که ۱۹۴ میلیون بشکه کمتر از مدت مشابه پارسال و ۴۳ میلیون بشکه کمتر از میانگین پنج سال گذشته است. با توجه به افزایش خیره‌کننده تولید نفت غیراوپک به‌ویژه آمریکا در صورت ادامه این روند تولید از سوی برخی از اعضای اوپک، بدون تردید بار دیگر به ذخیره‌سازی‌های تجاری نفت کشور‌های عضو اوئی‌سی‌دی افزوده می‌شود و قیمت نفت بار دیگر روند کاهش خواهد داشت، البته هم اکنون به دلیل انتظار‌های آینده و نگرانی از حذف نفت ایران و تداوم کاهش تولید نفت خام ونزوئلا، روند افزایش در پیش گرفته است.
از سوی دیگر تولید نفت عراق به دلیل حضور شرکت‌های بزرگ بین‌المللی و آمریکایی در این کشور دائما در حال افزایش است. البته آخرین گزارش وود مکنزی در ماه سپتامبر حاکی از تثبیت تولید نفت این کشور در سطح ۴ میلیون و ۴۸۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۱۹ است، اما درباره برخورد با عراق هم باید گفت: اوپک سازمانی است که سازوکار تحقق تصمیم‌های آن متکی بر اراده سیاسی کشورهاست و سازوکاری برای تنبیه یا جریمه اعضا ندارد.
در نهایت کارشناسان بر این باورند باج‌گیری آمریکا از جهان و منطقه تمامی ندارد. ممکن است این کشور روزی حتی عربستان را به بهانه باز نکردن سفارت در پایتخت رژیم صهیونیستی تحریم و دلار‌های نفتی این کشور را مسدود کند و حتی اجازه سفر هم به آنها ندهند یا درباره جنایت ۱۱ سپتامبر از آنها پاسخ بخواهند. در واقع هدف ترامپ، برخورد نظامی در بین کشور‌های منطقه است تا سال‌های سال بتواند به‌راحتی از این منطقه نفت برداشت کند.
منبع: ایسنا
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
