افت تولیدات صنعتی در ۵ ماهه ابتدای سال ۹۷/ تولیدکنندگان: سرمایه در گردش کافی وجود ندارد

رویداد۲۴ ندا جعفری: مطابق جدیدترین آمار از میزان تولید کالا‌های منتخب صنعتی و معدنی در ۵ ماهه نخست امسال بخش تولید شاهد افت تولید ۱۸ محصول صنعتی بوده است. براساس این آمار در ۵ ماهه نخست ۹۷ میزان تولید انواع تلویزیون منفی ۲۴.۷ درصد، یخچال و فریزر منفی ۱۲.۸ درصد، ماشین لباسشویی منفی ۳۲.۳ درصد، انواع خودروی سواری منفی ۱۱.۵ درصد، وانت منفی ۱۰.۸ درصد و کمباین منفی ۶۶.۱ درصد اعلام شده است.

علاوه بر این از مجموع ۳۲ کالای منتخب صنعتی فقط ۸ کالا شاهد رشد و مابقی آن‌ها با با تولید منفی و برخی با رشد کمتر یک درصد روبه رو شده است.

بر پایه آخرین گزارش وزارت صمت در ۵ ماهه ابتدای سال ۹۷ نسبت به دوره سال قبل شاهد افت تولیدات صنعتی از جمله خودرو، لوازم خانگی و چند کالایی صنعتی دیگر بودیم.

درباره علت افت تولید گفته شده، دلایل آن ابتدا به عواملی نظیر، نوسان‌های ارز، مشکلات و قوانین گمرکی، مشکل در تامین قطعات بخاطر تامین ارز و نرخ ارز و تغییرات مکرر آن از ابتدای سال تاکنون مربوط بوده است؛ ضمن آنکه معطل ماندن قطعات و مواد اولیه تولید این کارخانه‌ها در سه ماهه دوم سال، و تورم و کاهش قدرت خرید از عوامل دیگر آن است.

مشکل از جایی شروع شد که از ابتدای سال تولیدکنندگان با تغییرات پی در پی سیاست‌های ارزی و قوانین گمرکی از طرف دولت مواجه شدند و برخی از تولید کنندگان با مشکل تامین ارز برای واردات قطعات و مواد اولیه تولید مواجه شدند و بعد با مشکل ترخیص و دستورالعمل‌های متناقض دولت و بانک مرکزی به صورت همزمان با فشار روانی تحریم، مشکلات را تشدید کرد. 

در کنار این عوامل تقاضا در بازار کالا بخاطر تورم حاصل از نوسان‌ها بر بازار سنگینی کرد به طوری که برخی از کالا‌ها که تا دیروز متقاضی نداشتند با تقاضا مواجه شدند و این امر باعث شد تولیدکنندگان در تامین مواد اولیه داخلی مثل مواد پتروشمی و فولاد با مشکل مواجه شدند.

احتمالا این افت تولید همانطور که در برخی از پیش بینی‌های جهانی و داخلی حاکی از آن است اقتصاد کشور امسال با افت رشد و حتی منفی شدن تولید مواجه است بنابر خیلی از عوامل داخلی و خارجی ادامه دار باشد و متاسفانه اگر چه در برخی از کالا‌های که به مواد اولیه وارداتی نیاز نداشته باشند شاهد افزایش تولید باشیم. 

برخی از کارشناسانی که معتقد هستد بالا رفتن نرخ ارز باعث رونق تولید و کم شدن واردات و حتی توان بخشی به صادرات می‌شود به این نکته توجه نمی‌کنند که اولا، عمده تولیدهای داخلی وابستگی شدیدی به واردت مواد اولیه و قطعات، ماشین آلات و ... دارد که با افزایش نرخ ارز باعث افزایش بهای تمام شده و در نتیجه گران شدن تولید می‌شود و دوم با افزایش نرخ ارز و به تبع آن بالا رفتن تورم عوامل تولید و هزینه تولید حتی نهاده‌های تولیدی که به ارز نیاز ندارند افزایش پیدا می‌کند.

به گفته کارشناسان نرخ بهره متناسب با نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند، تورم باعث کاهش قدرت خرید خریداران میشود و مجموعه عوامل باعث کاهش تولید می‌شوند.

دومین نکته اگر به لیست کالا‌های صادراتی ایران نگاه کنیم عمده صادرات ما مواد اولیه و خام است تا کالا‌های صنعتی با ارزش افزوده صنعتی پس این تصور که با افزایش نرخ ارز صادرات رونق می‌گیرد صرفا برای مواد اولیه و خام مصداق دارد، چون اقتصاد ما تولید کننده صنعتی نیست.

بازار‌های هدف صادارتی صنعتی ما یعنی عراق و افغانستان نیز در صورت افزایش قیمت ارز ممکن است در ابتدا با رونق مواجه شوند، اما در درازمدت ممکن است آسیب ببیند.

به نظر می‌رسد در آینده عمده کاهش تولید و رشد اقتصادی از دو ناحیه داخلی و خارجی باشد. ابتدا تحریم‌های خارجی که دسترسی برخی شرکت‌ها را به شرکای خارجی سابق خود را محدود می‌کند و هم زمان انتقال و تبادلات بانکی و پولی بین شرکای داخلی و خارجی با مشکل مواجه خواهد شد و دوم تورم داخلی که باعث کاهش قدرت خرید جامعه و در نتیجه کاهش تقاضا کل و به تبع آن کاهش تولید خواهیم بود برای برون‌رفت از کاهش تولید بخاطر کاهش تقاضای داخلی باید تمرکز اصلی را بر بازار‌های هدف همسایه قرار داد تا جبران کاهش تقاضای داخلی را بکند.

در مورد افت تولید محصولات صنعتی نظیر خودرو و صنایع وابسته علاوه بر عواملی که در بالا به آن اشاره شد عوامل دیگری نیز مثل تردید‌های شرکای خارجی خودروساز‌ها در ادامه همکاری می‌توان اشاره کرد. امروز صنعت نیاز به توجه جدی و سیاستگذاری دقیق و منطقی دارد چرا که بخشی از باز اشتغال به صورت مستقیم و غیر مستقیم کشور تحت تاثیر آن است.

دیانی: سرمایه در گردش تولیدکنندگان کافی نیست

محمدرضا دیانی مدیرعامل گروه صنعتی انتخاب و مالک کارخانه اسنوا در مورد افت تولید طی پنج ماهه ابتدای سال به خبرنگار رویداد۲۴ گفته است: مشکل اصلی در خصوص تامین مواد اولیه بود که رابطه مستقیمی با نرخ ارز دارد. زمانی که نرخ محصولات پتروشیمی و فولاد رشد کرد مسلما این نوسان قیمت بر روی تامین کالا نیز تاثیرگذار است.

مدیرعامل اسنوا با اشاره به ناکافی بودن سرمایه در گردش افزود: با افزایش بهای ۲ برابری ارز، و عدم امکان باز کردن ال سی و الزام در خرید‌های نقدی تامین سرمایه در گردش برای واحد‌های تولیدی مشکل ساز شد.

دیانی با اشاره به درخواست سازمان حمایت برای ثابت نگه داشتن قیمت‌ها گفته است: فشار این سازمان عملا تولیدات صنعتی را فاقد توجیه اقتصادی کرده است. به عنوان مثال ما استقبال خوبی برای پیش فروش محصولات داشتیم و نرخ‌های گذشته را برای ثبت نام کنندگان در نظر گرفتیم، اما هم اکنون بهای محصولات مختلف تا ۲۰ درصد رشد کرده است.

آمار تولید کالاهای منتخب صنعتی به شرح زیر است: