رویداد۲۴ گزارش میدهد؛
سرنوشت قطع وابستگی اروپا از گاز روسیه در دستان ایران/ وضعیت توافق‌های گازی آسیای مرکزی بعد از تحریم آمریکا
سرنوشت کشور‌های همسایه ایران با تحریم‌های جدید آمریکا علیه صنایع نفتی با ابهاماتی روبه روست. ایران مالک ده درصد بزرگترین میدان گازی آذربایجان است. این میدان اصلی‌ترین راه برون رفت اروپا از وابستگی به گاز روسیه است.
رویداد۲۴ اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران به ایجاد نابسامانی در وضعیت اقتصاد سه همسایه ایران در حوزه قفقاز منتهی شده است؛ آذربایجان، گرجستان و ارمنستان.
هدف آمریکا از تحریم‌ها به صفر رساندن صادرات نفت ایران است که این هدف به طور مستقیم به این سه کشور قفقاز ضربه‌ای نمیزند چرا که هیچ یک از این سه کشور از ایران نفت خام وارد نمیکنند. با این حال این سه کشور به نوعی با گاز طبیعی ایران در ارتباطند.
جان بولتون اخیرا در سفری که به این سه کشور داشت سعی کرد حمایت آن‌ها را از سیاست‌های آمریکا برای منزوی کردن تهران جلب کند. اگرچه این سفر بی نتیجه بود. زمانی که تحریم‌های آمریکا در هفته گذشته از سر گرفته شد، هشت کشور از این تحریم‌های جدید معاف شدند؛ یکی از این هشت کشور ترکیه بود، اما هیچ یک از کشور‌های حوزه قفقاز در فهرست واشنگتن قرار نداشتند.
موضع آذربایجان به عنوان یکی از صادرکنندگان عمده نفت خام و گاز طبیعی که بعضا از ایران گاز وارد میکند بسیار پیچیده است.
آذربایجان با ایران مرز‌های آبی گسترده‌ای دارد و در یکی از میادین گازی در دریای خزر توافقی دو جانبه با ایران امضا کرده است. توسعه این میادین در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد، اما دیگر توافق‌های مشترک بدون اینکه واشنگتن قادر باشد اقدامی علیه آن انجام دهد در حال توسعه و پیشرفت است.
ده درصد میدان گازی اصلی آذربایجان، شاه دنیز، که در قالب یک کنسرسیوم مشترک با شرکت بریتیش پترولیوم بهره برداری میشود به شرکت ملی نفت ایران تعلق دارد.
شاه دنیز اخیرا تنها منبع گاز کوریدور گاز جنوبی مورد حمایت اروپا بوده که مدت‌ها پیش طراحی شده و هدف آن کاهش وابستگی اروپا به انرژی روسیه است. در ماه آگوست واشنگتن درباره شاه دنیز اعلام موضع کرد و وزارت خزانه داری آمریکا تعلیق دائمی از تحریم‌های ایران را به پروژه توسعه میادین گاز طبیعی و ساخت و عملیات خط لوله انتقال گاز از آذربایجان به ترکیه و اروپا را اعطا کرد.
این اقدام بدان معناست که نه بریتیش پترولیوم و نه شرکت ملی نفت آذربایجان و نه سه سهام دار دیگر این پروژه با تحریم مواجه نخواهند بود.
از طرفی آذربایجان به طور بالقوه از هرگونه افزیش قیمت نفت به دلیل کاهش صادرات ایران سود می‌برد. این وضعیت به افزایش قیمت گاز هم منجر میشود.
جان روبرت کارشناس انرژی در شورای آتلانتیک در این باره گفته آذربایجانی‌ها از تحریم‌های آمریکا علیه ایران سود میبرند. چرا که منجر به ایجاد تنش در خلیج فارس میشود.
روبرت معتقد است موضع آذربایجان با توجه به اینکه این کشور واردکننده گاز از ایران است کمی پیچیده است.
آذربایجان مقدار کمی گاز برای مصرف منطقه نخجوان خود وارد میکند. در سال‌های اخیر آذربایجان گاز ترکمنستان را از طریق ایران وارد کرده است. این به عنوان مکمل تولیدات آذزبایجان برای عمل به تعهدات این کشور در قبال گرجستان کارکرد مهمی داشته است.
آذزبایجان امسال باید حدود ۲.۷ میلیارد متر مکعب گاز صادر کند.
سخنگوی شرکت ملی نفت آذربایجان ابراهیم احمدوف دراین باره گفته واردات گاز این کمپانی از طریق ایران به لطف افزایش تولید داخلی متوقف شده است.
او گفت: بخش مهمی از واردات گاز این کشور برای پر کردن ذخایز گازی در تابستان و صادرات مجدد در ماه‌های زمستان بوده که تقاضا بالاتر است. با بیش از ۳ میلیارد متر معکب ذخیره کنونی گاز، و واردات بیشتر از روسیه قبل از پایان سال، شرکت ملی نفت آذربایجان کمبودی نخواهد داشت. مشکلی هم برای صادرات گاز به گرجستان وجود ندارد.
توافق خط لوله گازی با ترکیه برای آوردن گاز به نخجوان در سال ۲۰۱۰ امضا شده، اما تا امروز هنوز هیچ خط لوله‌ای کشیده نشده و منطقه نخجوان همچنان به قراداد سواپ با ایران وابسته است.
این توافق‌های تهاتری لزوما به معنای نقض تحریم‌های آمریکا توسط باکو نیست. احمدوف تایید کرده که آذربایجان هیچ قراری مبنی بر پرداخت مالی با ایران در آینده نزدیک ندارد.
اگر صادرات گاز آذربایچان به گرجستان با مشکلی مواجه نشود، گرجستان که به سواحلدریای سیاه دسترسی دارد نیز نیازی به محصولات نفتی ایران پیدا نخواهد کرد. به این ترتیب از تحریم‌های آمریکا متاثر نخوهد شد.
اما همین واقعیت درباره ارمنستان صادق نیست. این کشور در خشکی محصور شده و از نظر سیاسی منزوی است. با توجه به ذخایر طبیعی اندک ارمنستان، این کشور همچنان به ۴۰% توزیع نیرو از نیروگاه هسته‌ای متسامور وابسته است و برای بقیه نیاز خود باید گاز وارد کند.
بخشی از گاز ارمنستان از روسیه از طریق گرجستان وارد میشود، اما ایروان ۴۰۰ میلیون متر مکعب گاز در سال ۲۰۱۷ از ایران وارد کرده است. در اواخر ۲۰۱۷ قرادادی بین ارمنستان و ایران برای افزایش واردات گاز تا ۲۵% و افزایش صادرات برق به همان میزان به امضا رسید.
وضعیت توافق و صادرات گاز ایران به ارمنستان در حال حاضر مشخص نیست.
در ششم نوامبر، آنا نقدالیان سخنگوی وزیر خارجه ارمنستان در توییتر خود نوشت: وزارت خارجه به طور نزدیک تحولات را رصد میکند.
موضع ارمنستان نیز با توچه به این واقعیت که شبکه خط لوله این کشور به شرکت گازپروم روسیه تعلق دارد بسیار پیچیده است.
وادار کردن ایروان به توقف واردات از ایران این کشور را به روسیه وابسته‌تر خواهد کرد و قدرت چانه زنی آن‌ها را کاهش میدهد.
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
