برنده بزرگ تحریم نفتی ایران: ولادیمیر پوتین

رویداد۲۴   دیوید اندلمن در سی ان ان نوشت: برنده بزرگ فشار ترامپ بر ایران و قطع فروش نفت آن، پوتین و روسیه است. این مسأله حتی پیش از اعلام تصمیم لغو معافیت‌ها توسط پومپئو معلوم بود. بهای نفت خام که افزایش ۴۴ درصدی را در سال جاری تجربه می‌کرد، سه درصد دیگر هم رشد کرد. روز دوشنبه پومپئو اعلام کرد که معافیت خریداران نفت ایران دیگر تمدید نخواهد شد. او گفت: هدف ما همچنان به صفر رساندن صادرات نفت ایران است: ما در نوامبر گذشته معافیت‌های موقتی به هشت کشور اعطا کردیم تا به متحدانمان فرصتی برای یافتن جایگزین نفت ایران بدهیم و ثبات عرضه در بازار را نیز حفظ کنیم. اما امروز اعلام می‌کنم که دیگر تحریمی در کار نیست. ما به سمت به صفر رساندن صادرات ایران حرکت نمی‌کنیم.

در ادامه این مطلب آمده است: این بخشی از سیاست اعمال فشار بر ایران توسط دولت ترامپ بود تا منابع مالی ایران در حمایت از گروه‌های وابسته به خود پایان بیابد و ضربه‌ای دیگر به توافقی که اوباما با ایران منعقد کرد، وارد شود. به این ترتیب آمریکا اعلام کرد که به طور یکجانبه دیگر به چین، کره‌جنوبی، ژاپن و کشور‌های دیگر اجازه نمی‌دهد از ایران نفتی بخرند.

دقایقی پس از اعلام این خبر، قیمت نفت باز هم بالا رفت که خبر خوشی برای روسیه، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان بود. اما این خبر موجب خوشحالی بسیاری از کشور‌های دیگر از جمله رانندگان آمریکایی نشد که باید در فصل تابستان، بهای بیشتری برای پر کردن باک خودروی خود بپردازند. چین نیز که با دولت ترامپ درگیر اختلافات تجاری است، واکنش خوبی به این تصمیم نشان نداد.

در حالی که نفت ۶۰ درصد صادرات روسیه و ۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد، هر دلار افزایش در بهای این کالا به معنای ارتقای قابل توجه اوضاع مالی این کشور خواهد بود. این امر موجب تضعیف تحریم‌های آمریکا و اروپا علیه روسیه به علت مداخلات در شبه جزیره کریمه و اوکراین می‌شود.

روسیه روزانه ۱۱ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند که معنی آن افزایش ۴ میلیارد دلاری درآمد سالانه روسیه با افزوده شدن هر دلار به بهای نفت است. به علاوه روس‌ها سال گذشته با مازاد بودجه معادل سه درصد از تولید ناخالص داخلی مواجه بودند. این اتفاق از سال ۲۰۱۱ تاکنون بی‌سابقه بوده است.

با این حال بهای نفت یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی با حاصل جمع صفر است. در حالی که اقدام اخیر آمریکا موجب افزایش چشمگیر درآمد نفتی روسیه شده است، فشار زیادی بر متحدان اروپایی آمریکا وارد می‌کند که روزانه ۱۳ میلیون بشکه نفت خام مصرف می‌کنند.

عرصه نفت به اروپا از سوی عوامل دیگری نیز تهدید می‌شود مانند ناآرامی در لیبی که پیش از آن روزانه ۱.۲ میلیون بشکه نفت به بازار تزریق می‌کرد و اغلب آن به اروپا صادر می‌شد. این نگرانی وجود دارد که ادامه ناآرامی میزان تولید لیبی را به نصف برساند که به نوبه خود موجب افزایش بهای نفت و پر شدن جیب روسیه منتهی خواهد شد.

دست‌کم روسیه و چین که یکی از قربانیان تصمیم ترامپ است، از سال‌ها قبل خود را برای چنین روزی آماده کرده‌اند. در ژانویه ۲۰۱۸ دومین خط لوله نفت روسیه به چین به بهره‌برداری رسید که روسیه را قادر می‌کند به سرعت افزایش تقاضای چین را تأمین کند. این منبع بسیار ارزانتر از صدور نفت از طریق نفتکش‌های ایرانی به نزدیک‌ترین بنادر چین خواهد بود.

اما علاوه بر آثار کوتاه‌مدت تصمیم ترامپ برای اعمال فشار بر اقتصاد ایران، این تصمیم پیامد‌های دیگری نیز دارد از جمله اینکه محاسبات شرکت‌های نفتی برای برقراری تعادل در بازار نفت را بسیار دشوار می‌کند و تعیین میزان سرمایه لازم برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ اقتصادی و نفتی را با پیچیدگی‌هایی همراه می‌کند. پیامد دیگر احتمال جهش قیمت سوخت در پمپ بنزین‌های آمریکا در آستانه فصل تعطیلات است.