پشت‌پرده تماس تلفنی ترامپ و پوتین درباره کودتای ونزوئلا

رویداد۲۴ درگیری‌های در ونزوئلا از یک هفته گذشته شدت گرفته است. مادرو روز گذشته به ارتش دستور آماده باش داد. از طرف دیگر گوایدو نیز تمام توان خود را برای برکناری مادورو به کار گرفته است. آمریکا نیز در این تنش داخلی به شدت از مخالفان مادورو حمایت کرده است. زمزمه‌هایی مبنی بر دخالت نظامی آمریکا در ونزوئلا نیز در هفته گذشته به گوش رسیده است. ترامپ، اما گویا نمی‎‌خواهد در این مقطع به سخنان بولتون و پمپئو توجه کند. او روز گذشته با پوتین گفتگو کرد. به نظر می‌رسد ترامپ در پرونده ونزوئلا با احتیاط رفتار می‌کند.

هفته گذشته خوان گوایدو، رهبر مخالفان ونزوئلا، با فراخواندن مردم سعی در سرنگونی دولت مادورو داشت. بعد از ناکامی این تلاش‌ها، وزیر امور خارجه آمریکا از این حرکت حمایت کرد و گفت: «مادورو آماده خروج از کشور بود، اما با دخالت روسیه نقشه او تغییر کرد». هرچند روسیه این ادعا را تکذیب کرد، اما وزیر امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای مخالفت خود با اقدامات گوایدا برای سرنگونی مادورو را اعلام کرد.

بعد از این حوادث، روز جمعه ترامپ و پوتین تلفنی گفتگو کردند. این اولین گفتگوی دو رئیس جمهور پس از انتشار گزارش مولر درباره مداخله ادعایی روسیه در انتخابات آمریکا بوده است.

ترامپ با "خوب" توصیف کردن مکالمه خود با پوتین گفت: پوتین اصلا به دنبال درگیر شدن در ونزوئلا نیست و او به دنبال اتفاقات خوب در ونزوئلاست! این اظهارات ترامپ تفاوت آشکاری با صحبت‌های یک ماه پیش او، بعد از انتشار گزارشی مبنی بر حضور نیرو‌های ویژه روسیه در ونزوئلا، دارد.

مشاوران ترامپ به شدت در مورد حضور روسیه در نیم کره غربی هشدار داده اند و به نظر می‌رسد این تماس تلفنی در راستای مدیریت این مساله صورت گرفته است. روسای جمهور دو کشور همچنین در مورد یک توافق چندجانبه میان آمریکا، روسیه و چین یا تمدید معاهده هسته‌ای راهبردی فعلی میان آمریکا و روسیه صحبت کردند.

مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بین الملل معتقد است گفتگوی ترامپ با پوتین در راستای سیاست ترامپ برای استفاده از تمام ابزار‌ها برای اجرای برنامه‌های خود است.

مطهرنیا در مورد حوادث ونزولا به فرارو گفت: اطلاق نام کودتا به آنچه که در ونزوئلا می‌گذرد ظلم به هر دو طرف است. از طرفی مادورو به عنوان حاکم وضعیت کهنِ حاصل از انقلاب چاوزی در ونزوئلا حضور دارد و نتوانسته است با هیچکدام از مشخصه‌های انقلاب چاوزی به توسعه ونزوئلا دست یابد و از طرفی گوایدو رهبری مخالفت‌های مردمی به پشتوانه آمریکا را آغاز کرده است. هرچند ذیل ادبیات سیاسی، به ویژه ادبیات ایرانی، گوایدو به عنوان یک رهبر ملی محسوب نمی‌شود، اما توده‌های مردم و بخش مهمی از نیرو‌های اداری و سازمانی را با خود همراه کرده است. کودتا یعنی انقلاب کاخی که توسط نظامیان همراه با خشونت و دفعتی صورت می‌گیرد و مثل سودان حداکثر در چند روز تکلیف آن مشخص می‌شود؛ لذا اطلاق کودتا به اتفاقات ونزوئلا اشتباه است.

این کارشناس روابط بین الملل در مورد مواضع روسیه و آمریکا در شرایط فعلی گفت: پوتین تحت فشار بالایی است. حوادث کریمه و زمینه‌های قبلی موجب دوری هرچه بیشتر روسیه از اروپا شده است. از طرف دیگر روسیه در حمایت از بشار اسد هزینه بسیاری کرده است و در حال حاضر خود روسیه در تحریم به سر می‌برد. این در حالی است که آمریکا در بهترین وضعیت داخلی قرار دارد. اقتصاد آمریکا شکوفا شده، بیکاری آن‌قدر کم شده که آمریکا به نیروی کار جدید نیاز دارد و شخصی که در بدو حضور مغضوب‌ترین رییس جمهور آمریکا بود حالا محبوبترین شده است.

مطهرنیا افزود: آمریکا در وضعیت کنونی در یک بافت قدرت معناداری قرار گرفته که اتکا به نفس آن را افزایش داده و ترامپ که بمب اعتماد به نفس است به دنبال آن است که از همه ابزار‌های موجود برای رسیدن به اهداف تعریف شده اش در ونزوئلا، ایران و کره شمالی استفاده کند. ترامپ برای ایجاد وضعیت مناسب برای ارتباط با هدف اصلی خود، یعنی ایران، قصد دارد از سد ونزوئلا بگذرد. آمریکا معافیت‌های نفتی ایران را تمدید نکرد، اما دیدیم با ارتباط با صادر کنندگان نفت، قیمت را کنترل کرد و اکنون به دنبال نفت ونزوئلا برای تضمین و پایین آوردن قیمت جهانی نفت برآمده است.

این تحلیلگر مسائل بین الملل معتقد است گفتگوی ترامپ با پوتین را باید یک گفتگوی معنادار و هدفنمد دانست.

او در مورد اهداف روسیه از این مذاکره گفت: روس‌ها تلاش می‌کنند امتیازات خود را در آمریکای لاتین حفظ کنند. روسیه تا سر حد ممکن در مقابل تغییر مادورو مقاومت می‌کند. اما این سرحد ممکن را فشار‌های ایالات متحده آمریکا تعیین می‌کند. مرز این فشار‌ها می‌تواند جدی بودن آمریکا در حرکت نظامی در خاک ونزوئلا باشد. اگر روس‌ها بخواهند علاوه بر خاورمیانه در ونزوئلا هم وارد یک جنگ فرسایشی با آمریکا شوند، با توجه به اینکه قاره آمریکا محیط امنیتی ایالات متحده محسوب می‌شود، با هزینه‌های زیادی مواجه خواهد شد.

مطهرنیا در مورد احتمال انعقاد معاهده امنیتی جدید که در این گفتگوی تلفنی مطرح شده است گفت: ترامپ می‌خواهد در موضع قدرت معاهدات جدیدی را بر نظام بین الملل دیکته کند. وضعیت کنونی جهان در ارتباط با نظم نوین جهانی و هندسه قدرت متوجه ایجاد یک فضای آمریکاییزه شده است. آمریکا در قرن ۲۱ دنبال زمینه‌های ایجاد هژمونی بسیط بر اساس نظریه ویلیام ولفورث بود. اما وقتی نتوانست به سناریو مطلوب بعدی یعنی "تک- چندقطبی" روی آورد که در آن آمریکا ابر قدرت اصلی است و همکاری با پایتخت‌های کشور‌های بزرگ جهان پیش بینی شده است.

این تحلیلگر مسائل بین الملل در پایان گفت: سطح تعاملات روسیه و چین تنها با یکدیگر و با آمریکا معنا دارد و سایر بازی‌ها به عنوان برگ امتیاز این تعاملاتِ اصلی است. شکل دهی هندسه آینده قدرت در گرو تعاملات واشنگتن و پکن تلقی می‌شود و روسیه هم به عنوان یک کشور قدرتمند نظامی یکی از سه ضلع این مثلث امنیت خواهد بود.