تبعات واقعی دور جدید تحریم آمریکا علیه بانک مرکزی ایران چیست؟

رویداد۲۴ ندا جعفری- دونالد ترامپ در خلال افزایش تنش ها با ایران به واسطه اتهاماتی که برای حمله یمنی ها به تاسیسات نفتی عربستان متوجه ایران کرده، بانک مرکزی ایران را برای چندین بار تحت تحریم قرار داد.

او در حالی که در اتاق بیضی شکل کاخ سفید میزبان نخست وزیر استرالیا بود اعلام کرد اقتصاد ایران به جهنم می رود (منظور رییس جمهور آمریکا به قهقرا رفتن اقتصاد ایران است). ایرانی ها عملا ورشکست شده اند.

همزمان با تحریم بانک مرکزی، روبرت اوبرین مشاور جدید امنیت ملی ترامپ جای جان بولتون را گرفته و دولت تصمیم گرفته گزینه هایی را علیه ایران به کار بیاندازد: از جمله آنها می توان به افزایش تعداد نیروهای آمریکایی در منطقه و تحریم های جدید علیه نظام بانکی ایران اشاره کرد.

دور جدید تحریمهای آمریکا متوجه بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی ایران است.

استیو منوچین وزیر خزانه داری آمریکا در حالی که در کاخ سفید در کنار ترامپ ایستاده بود، روز جمعه اعلام کرد: دور جدید تحریمها عملا منابع باقیمانده ایران را نشانه رفته است. این خیلی بزرگ است. ما همه منابع مالی ایران را مسدود کردیم.

این ادعا در حالی مطرح شده که گلوگاه منابع مالی ایران سال گذشته توسط ایالات متحده آمریکا عملا مسدود شده بود و به گفته کارشناسان و مقامات جمهوری اسلامی ایران، تحریمهای جدید اتفاق تازه ای نبوده است.

سال گذشته دولت ترامپ در اقدامی نادر، نام ولی الله سیف رییس سابق بانک مرکزی ایران را در فهرست افراد حامی تروریسم قرار داد و بانک مرکزی را به تامین مالی حزب الله متهم کرد.  

در حالی که ترامپ روز جمعه از تشدید بی سابقه تحریمها علیه بانک مرکزی دم زده، معلوم نیست تاثیر واقعی این اقدام جدید بر اقتصاد ایران چه خواهد بود. سال گذشته همزمان با قرار گرفتن نام سیف در فهرست افراد حامی تروریسم، وزارت خزانه داری آمریکا تحریمها علیه خرید دلار توسط دولت ایران را بار دیگر اعمال کرد.

رایان فیهی یکی از شرکای شرکت هیوجز هوبارد اند رید و از افرادی که با تحریمها، کنترل صادرات و اقدامات ضد پولشویی آشنایی زیادی دارد به نیویورک تایمز گفته: تحریمهای جدید علیه بانک مرکزی ایران لایه ای دیگر بر کاری است که عملا آمریکا انجام داده بود. تاثیر تحریمهای جدید علیه صندوق بین المللی پول هم بستگی به فعالیت و تامین کنندگی مالی این صندوق دارد.

عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به تحریم مجدد بانک مرکزی گفت: تحریم مجدد بانک مرکزی  از سوی امریکا نشان داد که دست آنها برای پیدا کردن اهرم فشار علیه ایران خالی است.

او گفته خوشبختانه از دوره دور زدن تحریم‌ها به دوره تحریم ناپذیری تجارت خارجی عبور کرده‌ایم و وقت آن رسیده است که دولت آمریکا از واقعیت‌‌ها درس بگیرد.

وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی و استادیار دانشگاه علوم اقتصادی دانشگاه تهران در این باره به خبرنگار اقتصادی رویداد ۲۴ می گوید: بانک مرکزی ایران یک بار دیگر نیز از سوی امریکا تحریم شده بود و از چرخه دلاری امریکا خارج شد.

او در توضیح تفاوت تحریمهای جدید و قدیم عنوان کرد: برچسب تحریم در دور قبلی حذف بانک مرکزی ایران از معاملات دلاری بود، یعنی هیچ شرکت و نهاد امریکایی حق معامله پولی و اقتصادی با ایران را نداشت و در سنوات گذشته بانک مرکزی در ذیل تحریم SDN قرار گرفته بود.

 او ادامه می دهد: البته این اتفاقات چندان تاثیری در برنامه‌های بانک مرکزی نداشت، زیرا بانک مرکزی کار مبادلات پولی و مالی را انجام نمی‌دهد و سایر بانک‌ها فعالیت‌های مالی را انجام می‌دهند. از این رو تحریم بانک های ایرانی از تحریم بانک مرکزی موثرتر است.

شقاقی در ادامه با بیان اینکه دور جدید تحریم‌ها برچسب SDGT را به بانک مرکزی اطلاق کرده گفت: این برچسب معرف این است که نهاد مربوطه از گروه های تروریستی حمایت می‌کند و هر نهاد و شرکتی که با افرادی که در این لیست قرار دارند، معامله‌ای داشته باشد، در لیست SDN قرار خواهد گرفت و دیگر هیچ فرد آمریکایی حق معامله با او را ندارد وگرنه از چرخه دلاری حذف می شود.

پیامد‌های دور جدید تحریم بانک مرکزی

این اقتصاددان در مورد پیامدهای دور جدید تحریم بانک مرکزی ادامه می دهد: بانک مرکزی کشور‌ها، مبادلات بانکی و پولی ندارند؛ پس چندان تاثیر اقتصادی در مبادلات مالی ما نخواهد داشت. ضمن آنکه اثر ملموس اقتصادی نیز در برندارد و این اقدام جنبه نمادین و سیاسی دارد.

او به تاثیر عمده تحریم اخیر بانک مرکزی را در تصمیم گیری های روسای جمهور بعدی آمریکا در قبال بانک مرکزی ایران عنوان کرد و گت: رئیس جمهور بعدی امریکا در صورتی که بخواهد بانک مرکزی ایران را از SDGT خارج کند کار سختی پیش رو خواهد داشت؛ چرا که آمریکا بانک مرکزی ایران را متهم به حمایت از تروریسم کرده که هر چند اثبات نشده و این موضوع تنها جنبه نمادین و سیاسی دارد اما کار را برای روسای بعدی سخت می‌کند.

شقاقی خاطر نشان کرد: این نکته را نباید فراموش کرد کشوری که از برجام خارج شد امریکا بود و او نقض برجام کرد و ایران در این تعهد باقی ماند. 

او درباره تاثیر این تحریم بر شاخص های بازار ایران گفت: این موضوع در بازار ایران نیز تاثیر چندانی نخواهد داشت، زیرا همه اخبار بد مربوط به تشدید تحریم‌ها در سال گذشته مطرح شده و بازار هم واکنش خود را نشان داده، پس بار روانی چندانی نیز نخواهد داشت.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: بانک مرکزی نهادی حاکمیتی است نه مالی و این بانک‌های دیگر هستند با بانک‌های دنیا کار می‌کنند.

او با اشاره به سخنان عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی درباره تحریم‌های جدید گفت: رئیس کل بانک مرکزی درست گفته؛ امریکایی‌ها دیگر چیزی برای تحریم مضاعف ایران ندارند و هر چه بوده تاکنون اعمال کرده‌اند. ضمن آنکه در این مدت ما توانسته‌ایم با کشور‌های عراق و افغانستان نیز ارتباط خوبی بگیریم و سایر کشور‌ها نیز از میزان تهدیدات خود نسبت به ما کم کرده‌اند. آمریکایی‌ها تاکنون هر تحریمی به ذهن‌شان رسیده اعمال کرده‌اند.