دوفوریتی تک‌نرخی شدن بنزین

رویداد۲۴ دیروز بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت در حاشیه هیئت‌دولت اعلام کرد در هفته گذشته، روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر کاهش مصرف بنزین داشته‌ایم. از آن طرف، مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی گفته است کاهش تقریبی ۲۰ میلیون‌لیتری روزانه در مصرف بنزین در هفته گذشته، معادل ساخت یک پالایشگاه نفت خام با ظرفیت ۷۵۰ هزار بشکه در روز است.

 این خبر در کنار تهیه طرح دوفوریتی نمایندگان مجلس برای تک‌نرخی کردن بنزین، نظر‌ها را به خود جلب می‌کرد. از آن‌سو دولت روی دستاوردی که ادعا دارد آن را صرف درآمدزایی خود و ورود به بودجه نمی‌کند، مانور می‌دهد و از این‌سو، مجلس به دنبال حذف رانت دونرخی‌بودن بنزین است. طرحی که البته مشخص نیست همانند دو طرح سه‌فوریتی و دوفوریتی برای حذف طرح سهمیه‌بندی بنزین، چه سرنوشتی پیدا می‌کند و آیا طرحی عملیاتی است یا یک طرح انتخاباتی؟

تهیه طرح دوفوریتی برای تک‌نرخی‌شدن بنزین

سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس از تهیه طرح دوفوریتی برای تک‌نرخی‌شدن بنزین خبر داد و گفت که این طرح تقدیم هیئت‌رئیسه مجلس شده است.

 

---

بهرام پارسایی گفته است: ما در یک طرح دوفوریتی پیشنهاد کردیم که قیمت بنزین با نرخ هزارو ۵۰۰ تومان تک‌نرخی شود؛ چراکه دونرخی بودن آن منشأ فساد است، ضمن اینکه قیمت هزارو ۵۰۰ تومان برای هر لیتر بنزین سالانه ۱۷ هزار میلیارد تومان به درآمد دولت اضافه می‌کند و می‌تواند بخشی از کسری بودجه دولت را تأمین کند. همچنین در این طرح پیشنهاد دادیم که به موازات حذف بنزین سه‌هزارتومانی، کمک‌های معیشتی در پی افزایش قیمت بنزین نیز حذف شود؛ چرا‌که این کمک‌ها در قانون نیز تعریف نشده است.

اعتراض مردمی، علت ارائه طرح

او در ادامه به علت ارائه این طرح اشاره کرده و می‌گوید: یکی از دلایل ارائه این طرح نارضایتی مردم از افزایش قیمت بنزین بود و اینکه مسائل امنیتی در این افزایش قیمت لحاظ نشده بود، علاوه‌بر‌این با توجه به مسائل پیش‌آمده مخالفان نظام نیز حداکثر بهره‌برداری را از نارضایتی‌های ایجاد‌شده می‌کنند.

نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «این طرح به‌صورت دوفوریتی روز دوشنبه (چهارم آذر) بعدازظهر تحویل هیئت‌رئیسه مجلس شده است»، اظهار کرد: انتظار داشتیم که طرح به‌صورت خارج از نوبت در جلسه علنی سه‌شنبه بررسی شود، اما به دلیل حضورنداشتن رئیس مجلس شورای اسلامی به بعد از تعطیلات مجلس موکول شد و امیدواریم مجلس در هفته بعد از تعطیلات، انفعال خود در این زمینه را جبران کند.

معادل ساخت یک پالایشگاه کاهش مصرف بنزین داشتیم

از آن‌سو، علیرضا آرمان‌مقدم، مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی گفته است: کاهش تقریبی ۲۰ میلیون لیتری روزانه در مصرف بنزین در هفته گذشته معادل ساخت یک پالایشگاه نفت خام با ظرفیت ۷۵۰ هزار بشکه در روز (سه برابر پالایشگاه تهران) و با سرمایه‌گذاری حدود ۱۴ میلیارد دلار است.

مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران هم قبلا گفته بود: پیش‌بینی ما این است که با اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت در بازه زمانی سه تا چهار ماهه، شاهد کاهش ۸ تا ۱۰ درصدی مصرف سوخت در کشور باشیم.

شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران هم پیش‌تر در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت، کاهش مصرف بنزین را در پی داشته است. متن اطلاعیه‌ای که از سوی شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران صادر شده، به شرح زیر بود: به اطلاع می‌رساند متوسط مصرف بنزین کشور از زمان اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت، ۹۸/۸/۲۴ تا پایان روز ۹۸/۹/۳، حدود ۷۹ میلیون لیتر در روز بوده است. این در حالی است که متوسط مصرف بنزین از ابتدای سال جاری تا پایان روز ۹۸/۰۸/۲۳ (قبل از اجرای این طرح) حدود ۹۸ میلیون لیتر در روز بوده است.

این خبر در حالی بیان شد که خبری به نقل از رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا با این محور که مصرف ۹۴ میلیون‌لیتری بنزین در روز‌های گذشته به ۱۰۵ میلیون لیتر در روز رسیده بود، منتشر شد. حالا باید دید مبنای محاسبه و اعلام ارقام از سوی این مدیر دولتی، ۱۰۵ میلیون لیتر در روز بوده یا همان ۹۸ میلیون لیتر اعلامی!

اعلام کاهش ۲۰ میلیون‌لیتری در روز، زود است

در این رابطه جواد نوفرستی، کارشناس اقتصاد انرژی، به «شرق» می‌گوید: نتیجه‌گیری یک‌هفته‌ای در مورد کاهش فروش بنزین، کمی زود است. به‌علاوه آنکه رقم ۱۵ میلیون لیتر در روز شاید به واقعیت نزدیک باشد، اما ۲۰ میلیون لیتر در روز خیر. همچنین برخی پیش از اجرای طرح، آگاهی داشتند و باک خود را پر کردند، تعداد بالایی جایگاه از بین رفته و از دسترس خارج شده است و؛ بنابراین اعلام رقم کاهش فروش، درحال‌حاضر درست نیست.

نوفرستی در ادامه با بیان اینکه مصرف ۹۸ میلیون لیتر در روز مربوط به نیمه اول سال است و مصرف بنزین در نیمه دوم به ۱۰۵ میلیون لیتر در روز رسیده بود، می‌افزاید: انتظار نمی‌رود که به‌سرعت مصرف بنزین، ۲۰ میلیون در روز کم شود، اما با احیای کارت سوخت، بر اساس محاسبات، قطعا روزانه ۱۰ میلیون لیتر فروش بنزین کاهش می‌یابد.

«فروش» بنزین «کاهش» می‌یابد نه مصرف آن

او همچنین با نقد استفاده از واژه «مصرف» برای بنزین به‌جای «فروش» می‌گوید: اجرای سهمیه‌بندی، قاچاق سوخت را کاهش می‌داد، بنابراین باید از واژه «فروش» استفاده شود که تلفیقی از «مصرف» و «قاچاق» است.

او تصریح می‌کند: پیش‌تر اعلام کردم که با اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین تا آخر آذرماه، فروش بنزین به ۸۰ میلیون لیتر در روز کاهش می‌یابد و محاسبه کردم درآمد دولت هم بسیار بیش از آن چیزی خواهد بود که اعلام کرده است.

این کارشناس اقتصاد انرژی با بیان اینکه اگر دولت با لجبازی، کارت سوخت را کنار نگذاشته بود، با ضریب دو درصد، اکنون فروش بنزین به ۸۰ میلیون لیتر در روز می‌رسید، می‌گوید: این رقم، به صورت ماهانه کمتر هم خواهد شد و احتمالا در بهمن‌ماه، به ۷۵ میلیون لیتر در روز هم خواهد رسید.

نوفرستی با بیان اینکه دولت باید تنها به احیای کارت سوخت اکتفا می‌کرد و دست به قیمت نمی‌زد، ادامه می‌دهد: قبلا هم اعلام کردم که جامعه تحمل این شوک قیمتی را نخواهد داشت، اما این تصمیم در بدترین زمان و به بدترین شکل ممکن گرفته شد.

ضرورت کاهش نرخ آزاد بنزین به ۲۰۰۰ تومان

او در ادامه به رایزنی با مجلس برای تعدیل نرخ آزاد بنزین به دو هزار تومان اشاره کرده و می‌افزاید: این تغییر، هیچ منافاتی با اصل طرح و اهداف آن ندارد.

نوفرستی به علت این توضیح اشاره می‌کند: با این اقدام، اثر روانی منفی و نارضایتی اجتماعی و «تورم‌زایی» بالای نرخ سه هزار تومان، کاسته می‌شود. همچنین این اقدام بیش از سهمیه‌بندی دور قبل، فسادزا خواهد بود و با فروش سهمیه‌ها، هزاران پرونده و شکایت برخورد با فروش سهمیه برخی خودرو‌های خاص در آینده تشکیل خواهد شد. هم‌اکنون نیز باید در انتظار ارقام بالای پنج هزارتومانی در جاده‌ها و ترافیک برای فروش بنزین باشیم. علاوه‌برآن، احتمال ذخیره‌سازی سهمیه بنزین برای آینده یا فروش آن یا حمل برای مسافرت وجود دارد و احتمالا در آینده با خبر‌هایی مبنی‌بر آتش‌سوزی در خانه‌ها مواجه خواهیم بود.

این کارشناس انرژی با بیان اینکه کاهش نرخ بنزین به دو هزار تومان بسیار معقول خواهد بود، ادامه می‌دهد: این اقدام بهترین راهکار برای اجرای این طرح خواهد بود. دولت و به‌طورکلی سران محترم قوا با تعدیل نرخ آزاد به دو هزار تومان، نگران تأمین منابع برای یارانه حمایت معیشتی ۱۸ میلیون خانوار نباشند، چراکه همچنان بالای ۵۰ هزار میلیارد تومان تأمین خواهد شد.