ماموریت دشوار در بازار بورس

رویداد۲۴ در حالیکه کارشناسان اقتصادی درباره روند بازار بورس هشدار می‌دهند و نگران ریزش احتمالی شاخصند، دولت در حال ترغیب مردم به سرمایه‌گذاری در این بازار است. از طرف دیگر مدیران نهاد کلیدی بورس درگیر چالش‌ها و مشکلات سخت افزاری و نرم افزاری زیادی هستند، هسته معاملات مهمترین چالش سخت افزاری است که کشش این حجم ورود به بورس را ندارد. از سوی دیگر احتمال ریزش سهمگین شاخص در آینده مهمترین چالش مدیران این نهاد است، انتظار این است که با سیاستگذاری‌های درست ریزش شاخص مدیریت شود.

بازار سرمایه صبح دیروز متفاوت از چند روز اخیر آغاز به کار کرد و برخلاف روز‌های گذشته رشد کندی را در ابتدا تجربه کرد. در حالی که شاخص فاصله چندانی با رسیدن به مرز طلایی یک میلیون واحد ندارد، اما ترس سهامداران از این نقطه مقاومت باعث فشار بر صف عرضه شد. البته نقص فنی هسته بازار هم در این وضعیت بی تاثیر نبود و عده‌ای اصلاح اول صبح را ناشی از این موضع دانستند. اما در میانه روز ورق برگشت و سرعت رشد بازار بیشتر، بسیاری از سهم‌هایی که منفی شده بودند، مثبت شدند.

در نهایت شاخص کل با رشد ۲۲ هزار و ۹۰۲ واحدی در معاملات دیروز به ۹۷۹ هزار و ۱۰۳ واحد رسید. همچنین شاخص هم وزن نیز با رشد ۲۰۵۸ واحدی به ۳۱۲ هزار و ۷۵ واحد رسید.

در سوی دیگر مدیران سازمان بورس به شدت درگیر فراهم آوردن شرایط ورود مردم به بازار هستند. رییس جدید سازمان در حال ایجاد مقدمات برای اجرای طرح ضربتی دولت یعنی واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در قالب صندوق‌های قابل معامله و ایجادشرایط آزاد سازی سهام عدالت است.

این ماموریتی بسیار دشوار برای حسن قالیباف اصل رییس سازمان بورس به حساب می‌آید. امروز شورای عالی بورس جلسه‌ای تشکیل می‌دهد در این جلسه قرار است جزئیات تکمیلی از نحوه معاملات و آزادسازی سهام عدالت بررسی شود.

همچنین تلاش‌ها برای ایجاد شرایط صدور سریع کد بورسی ادامه دارد. سازمان بورس باید شرایط حضور حدود ده‌ها میلیون ایرانی را در این بازار فراهم کند. قالیباف اصل دراین باره گفته است "به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی دستور داده‌ایم، ظرف یکی دو روز آینده به صورت آنلاین و غیرحضوری فرآیند احراز هویت مشتریان در سامانه جامع اطلاعات مشتریان، سجام را انجام دهد. "

در حال حاضر حدود ۱۱ میلیون کد بورسی صادر شده است.

یکی دیگر از نگرانی‌ها در بازار سرمایه وضعیت نامناسب هسته معاملات است. اتفاقات روز گذشته نگرانی درباره هسته معاملات را افزایش داده است. هسته معاملات ظرفیت چنین هجومی به بازار را ندارد و هر روز دچار نقص فنی می‌شود. وزیر اقتصاد چند روز پیش وعده داد که این مشکل به زودی حل می‌شود.

هسته معاملات چند سالی است که بروز رسانی نشده و با افزایش جذابیت بازار دیگر خسته و ناتوان است. تحریم‌های ایران نیز مانع از خرید سامانه معاملاتی خارجی است. در همین راستا سازمان بورس دست به دامن فعالان داخلی شده و ظاهرا متخصصین فناوری اطلاعات دانشگاه تهران به دنبال حل مشکلند.

این در حالی است که شایعاتی مبنی بر احتمال دستکاری در هسته معاملات نیز مطرح شده که به نظر نمی‌رسد خیلی منطقی باشد.

چالش دیگری که این‌روز‌ها مدیران سازمان با آن درگیر هستند بحث تنظیم سیاست‌های مناسب برای جلوگیری ریزش احتمالی بازار است. کارشناسان مدام هشدار می‌دهند که بازار بورس ظرفیت چنین نقدینگی را ندارد و رشد بازار "حبابی" است و ممکن است با تلنگری بترکد. این البته تحلیل‌ی بدبینانه است، تحلیلگران میانه‌رو هشدار می‌دهند، اما معتقدند که با اتخاذ سیاست‌های مناسب در سازمان بورس می‌توان این وضعیت را کنترل کرد.

شاید همین ترس است که باعث شده رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به تازه وارد‌ها توصیه کند: "از شرکت‌های مشاوره، سبدگردان سهام و ظرفیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در خرید و فروش استفاده کنند. "

---

بیشتر بخوانید: توصیه‌های مهم به سرمایه‌گذاران در بورس

حسن قالیباف اصل دومین مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ بود، که در تاریخ ۱۹ فروردین ۱۳۹۹ و پس از استعفای شاپور محمدی از ریاست سازمان بورس، جانشین او شد. قالیباف اصل همچنین عضو هیات علمی گروه مدیریت دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهرا است که مدتی نیز در مقام ریاست دانشکده ارتباطات و علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهرا مشغول بوده است.

او تحصیلات خود را در سه مقطع کارشناسی مدیریت بازرگانی در دانشگاه تهران ۱۳۷۱، کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه تهران ۱۳۷۳و دکترای مدیریت مالی، دانشگاه تهران، ۱۳۸۱ گذراند.
از جمله سوابق او در گذشته، می‌توان به مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری امید، مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان، مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری بوعلی، کارشناس سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری تدبیر، کارشناس اعتبارات خارجی بانک توسعه صادرات ایران، کارشناس صادرات شرکت سیمان فارس و خوزستان و عضو هیات مدیره شرکت‌های تامین سرمایه امین، تراکتورسازی ایران و سرمایه‌گذاری سپه اشاره کرد.

بیم‌ها و امید‌های بازار بورس

امیرحسین بنی صدر تحلیلیگربازار بورس درباره امیدوار‌ها و نگرانی‌های بازار به فرارو گفت: "در هفته‌ها اخیر بار‌ها این سیگنال از بورس صادر می‌شد که رشد ادامه‌دار نیست و احتمال ریزش و اصلاح بازار بعد از رسیدن شاخص به محدوده ۹۰۰ هزار واحد وجود دارد. این اصلاح می‌توانست باعث خروج نقدینگی از بازار سرمایه شود لذا این ترس وجود داشت که نقدینگی که از بازار خارج می‌شود، مجددا به بازار‌های دیگر برگردد و شرایط پیشین ادامه یابد. "


او افزود: «اما با اتفاقات تازه از جمله حمایت‌های دولت از بازار، ورود شرکت‌های دولتی بزرگ به بورس و اجازه رهبری برای آزاد سازی سهام عدالت باعث شد که قدرت بازار برای جذب نقدینگی بیشتر و بیشتر شود. حالا نگرانی‌ها درباره ریزش بازار کاهش یافته است.»

به عقیده این کارشناس "سیاست ورود شرکت‌ها به بورس سیاست درستی است، اما باید این نکته را در نظر داشت که ورود نقدینگی سنگین به هر بازاری اثرات زیادی بر آن بازار دارد. درباره بورس این حجم نقدینگی هم برای سهامداران و هم شرکت‌ها سودآور است. نگرانی که در این باره وجود دارد این است که درآمد شرکت‌ها از بورس صرف هزینه‌های جاری دولت شود. این درآمد باید به سمت پیشرفت شرکت‌ها صنعتی و تولید هدایت شود. این همان چیزی است که در شعار امسال از سوی رهبر انقلاب در نظر گرفته شده است. "

اوگفت: «درست است دولت کسری بودجه دارد و در بحران کرونا لطمات سنگینی به اقتصاد کشور وارد شده، اما با سیاستگذاری درست دولت می‌تواند نقدینگی جذب شده از طریق بورس را به صنعت و تولید در کشور اختصاص دهد.»

این کارشناس بورس درباره احتمال اصلاح بازار گفت: "این بستگی به سیاستگذاری‌ها دارد. در هر بازاری احتمال اصلاح وجود دارد، اما اصلاح با ریزش متفاوت است. سیاستگذاری در بورس باید به نحوی باشد که اصلاح به صورت پله‌ای انجام شود و روند کلی بازار صعودی باشد و نه شارپ، در این حالت می‌توان نقدینگی را در بازار حفظ کرد، اما اگر سیاستگذاری‌ها اشتباه باشد و اصلاح هم به صورت ریزشی و شدید صورت گیرد، باعث ترس سهامداران و فرار آن‌ها از بازار سرمایه و ورود آن‌ها به بازار‌های مالی دیگر شود.»

به گفته بنی صدر "حرکت شاخص تا حدود ۵۰۰ هزار منطقی بود، اما پس از آن بازار شتاب زیادی به خود گرفت و در روز‌های اخیر کل بازار سبز پوش است، این غیرمنطقی است. باید با سیاست‌های تازه‌ای از سوی سازمان بورس این حرکت غیرمنطقی را کنترل و اصلاح کرد. از طرف دیگر باید به تازه وارد‌ها فرهنگ معامله گری و اصول بورس را آموزش داد. رسانه‌های مختلف باید وارد گود شده و آموزش‌های لازم را ارائه کنند. "

او درباره اینکه سازمان بورس چه روش‌هایی را می‌تواند در پیش گیرد گفت: "برخی از آن‌ها پیشنهاد شد، اما عملی نشد، مثل کم کردن دامنه مجاز نوسان، برخی هم عملی شد. اگر سیاستگذاری‌ها معقول‌تر باشد و با مشاوران خبره در این باره مذاکره شود می‌توان روش‌هایی اتخاذ کرد که به بازار کمک کند. "

این کارشناس درباره اقدام دولت در واگذری بخشی سهام‌های دولتی از طریق صندوق‌های قابل معامله گفت: "این سیاست درست است، اما نحوه اجرای آن بحث برانگیز است، رانت ایجاد می‌کند. دولت ممکن است برای عرضه این سهام‌ها دست روی صندوق‌های خاصی بگذارد و تمرکز مالی در برخی صندوق‌های ایجاد نماید. "