نگرانی از وضعیت اقلیت‌های قومی جمهوری آذربایجان در جنگ قره باغ

رویداد۲۴ رضا کدخدازاده: گروه‌های مختلف منتسب به اقوام بومی ایرانی و قفقازی‌ها جمهوری آذربایجان نگرانی شدید خود را استفاده ارتش این کشور از ظرفیت اقلیت‌های قومی در جنگ قره باغ کوهستانی اعلام کرده اند. اسماعیل شعبان اف رهبر یکی از گروه‌های تالشِ در تبعید اعلام کرده است که کشته شدن شمار زیادی از تالش‌ها که به گفته وی به اکراه در جنگ حاضر می‌شوند، موجب کاهش جمعیت این گروه قومی خواهد شد. به گفته این گروه‌ها نزدیک به ۵۰ درصد کشته‌های جنگ اخیر از میان تالشها، تات‌ها و لزگی‌ها بوده اند. خبرنگار سایت تالش مدیا در لنکران در روز‌های نخست جنگ گزارش داده بود که جوان‌های تالش برای اعزام به جبهه با زور از خانواده‌های خود جدا می‌شوند و وضعیت تراژیکی در این زمینه به وجود آمده است.

---

بیشتر بخوانید: آذربایجان و ارمنستان یکدیگر را به نقض آتش بس در قره باغ متهم کردند

---

اقوام بومی ایرانی و قفقازی که در جمهوری آذربایجان تحت فشار قرار دارند و در گذشته هر گونه استفاده از زبان یا هویت آن‌ها در فضای عمومی ممنوع بوده است اکنون باید در خطوط مقدم جبهه‌های حاضر شوند که به دلیل استقرار نیرو‌های ارمنی قراباغ کوهستانی در موقعیت بالادست، حمله این آن‌ها با تلفات سنگین همراه است. بسیاری از این سرباز‌ها کم سن و سال نیز هستند و فاقد آموزش‌های کافی برای نبرد سنگین می‌باشند.

سال گذشته یکی از رهبران تالش به نام «فخرالدین عباس زاده» از سوی روسیه به جمهوری آذربایجان تحویل داده شده و زندانی شده است. همچنین فشار‌های زیادی بر دست اندرکاران نشریه ادبی صدای تالش «که سال‌ها پیش فقط دو شماره از آن منتشر شده است همچنان ادامه دارد. به گفته کمیته دفاع از تالش‌ها در روسیه، تنها در شش روز اول جنگ حدود چهل نفر از جوانان تالشی کشته شده اند. گروه‌های طرفدار اقلیت‌های قومی در جمهوری آذربایجان با انتشار تصاویر و نام‌های این افراد، در روز‌های گذشته نشان داده اند که بیشتر سربازان قربانی جنگ از میان اقلیت‌های قومی بوده اند.

تالش‌ها و تات‌های در شهر‌های جنوبی جمهوری آذربایجان هم مرز با ایران استقرار دارند و عمده جمعیت آن‌ها در شهر‌های لنکران، ماسالی، آستارا، صابرآباد و جلیل آباد متمرکز است. این گروه‌های قومی مجموعا حدود بیست درصد جمعیت جمهوری آذربایجان را تشکیل میدهند.

بخشی از مردم جزیره آبشرون که شامل باکو نیز می‌شود تات تبار هستند. در این میان برخی از چهره‌های اجتماعی تالش نیز به دلیل افشای اسناد مربوط به همین موضوع از سوی دستگاه امنیتی جمهوری آذربایجان دستگیر شده اند.

اسماعیل شعبان اف رهبر سیاسی تالشها، از این موضوع ابراز نگرانی کرده است که حضور تالش‌ها و سایر اقلیت‌ها در خط مقدم و قربانی شدن آن‌ها ممکن است بخشی از یک روند برنامه ریزی شده برای تقلیل جمعیت آن‌ها باشد.

تالش‌های جمهوری آذربایجان در سال ۱۹۹۲ یک جمهوری خودمختار را در جنوب این کشور تاسیس کردند که فقط سه ماه عمر کرد. با اینکه نیرو‌های نظامی مخصوص تالش در آن در جبهه جنگ قراباغ حضور داشتند، اما ارتش جمهوری آذربایجان با ورود به مسئله تالشستان، این جمهوری خودمختار را منحل اعلام کرد با این وجود، رهبران تالش نیرو‌های خود را از جبهه جنگ برای دفاع از خودمختاری فرانخواندند. از آن تاریخ تا امروز، مسئله حضور در جبهه جنگ در افکار عمومی تالش‌ها تبدیل به یک مسئله سیاسی و عقده ذهنی شده است، زیرا حضور فعال آن در جبهه جنگ قره باغ در سال ۱۹۹۱-۱۹۹۴ موجب از میان رفتن استقلال فرهنگی و موجودیت زبانی شان شد و دستاورد‌های در پی نداشت. وزارت دفاع ارمنستان مدعی شده است که جمهوری آذربایجان در یک هفته اول درگیری‌ها ۳۷۰۰ نیروی پیاده از دست داده است.



رضا کدخدازاده: کارشناس ارشد مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز