اینفلوئنسر‌ها زیر تیغ مالیات/ راه فرار مالیاتی برای میلیاردر‌های اینستاگرام بسته می‌شود؟
رویداد۲۴ مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی بودجه ۱۴۰۰ در صحن مجلس، ماده‌ای را برای دریافت مالیات از اینفلوئنسر‌هایی که بیش از ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده دارند، تصویب کرد. براساس این مصوبه درآمد کاربران دارای حداقل ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده در رسانه‌های کاربرمحور از محل تبلیغات مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود. اما به نظر می‌رسد این مصوبه به درستی قابل اجرا نیست و راه‌های فرار مالیاتی برای کسانی که درآمد میلیاردی از اینستاگرام دارند همچنان باز است.
بر این اساس، سازمان امور مالیاتی مکلف است ظرف دو ماه پس از لازم الاجرا شدن قانون بودجه، دستورالعمل اجرایی مربوطه را تهیه و به تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی برساند. سازمان امور مالیاتی همچنین مکلف است لیست مؤدیان مالیاتی و خود اظهاری تهیه شده از سوی آنها را تهیه و در سایت سازمان در منظر عموم قرار دهد.
چه میزان درآمد مالیاتی برای دولت به دست می‌آید؟
طبق آمار مرکز پژوهشی بتا (پلتفرم تحلیل داده شبکه‌های اجتماعی) تنها در اینستاگرام، بیش از ۵۰ پیج، بالای ۳میلیون دنبال‌کننده دارند و فالوور‌های بیش از ۶۰۰پیج نیز بالای یک میلیون دنبال‌کننده هستند. هزینه متداول درج هر ویدئوی کمپین‌های تبلیغاتی شرکت‌های مختلف در صفحات اینفلوئنسر‌های اینستاگرام، مبلغی در حدود ۵ تا ۱۰۰میلیون است و هر کدام از اینفلوئنسر‌های اینستاگرام، روزانه تعداد قابل‌توجهی از چنین ویدئو‌ها و استوری‌های تبلیغاتی را در صفحات خود با مخاطبانشان به اشتراک می‌گذارند. گرچه مجلس هنوز درباره نرخ مالیات گیری اینفلوئنسر‌ها شفاف سازی نکرده، اما به نظر می‌رسد این پایه مالیاتی در دسته بندی مالیات بر درآمد لحاظ شده و نرخ آن هم احتمالا همان ۱۰ درصد مالیات بر درآمد لحاظ خواهد شد.
مصوبه مجلس فقط محدود به اینستاگرام نخواهد بود و حتی شبکه فیلترشده تلگرام را هم تحت پوشش مالیاتی قرار داده است.
بسیاری از کارشناسان، ولی معتقدند گرچه مالیات گیری از اینفلوئنسر‌ها اقدام مثبتی است، اما بعید است دولت بتواند در این راه موفق عمل کند. مجلس مصوب کرده که شخص اینفلوئنسر، نسبت به اعلام درآمد‌های خود اقدام کند و سازمان امور مالیاتی با کسب رضایت از مودی، عدد مذکور را به‌صورت شفاف اعلام کند؛ بنابراین راه دور زدن راحتی جلوی روی اینفلوئنسرهاست: «دروغ گویی و پنهان کردن میزان درآمد»
محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، درتشریح جزئیات این مصوبه گفته: «به‌طور معمول انجام هر خدمتی بر مبنای قرارداد مکتوبی انجام می‌شود که قرار است چنین قرارداد‌هایی مبنای محاسبه درآمد سلبریتی‌ها برای اخذ مالیات قرار گیرد.»
به گزارش رویداد۲۴ با این‌حال به‌نظر می‌رسد این حالت بیشتر برای فعالیت‌های معمول سلبریتی‌هایی اعم از بازیگران، خوانندگان و ورزشکاران مناسب باشد و معیار مناسبی برای فعالیت‌های درآمدزای داخل شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام نباشد، زیرا بسیاری از تبلیغاتی که در شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود و تعرفه‌های چند میلیونی دارند، قراردادی ندارند و صرفا براساس توافق اشخاص پیش برده می‌شوند.
بیشتر بخوانید:مجلس انقلابی به دنبال گرانی اینترنت / حمایت ۳ هزار میلیاردی از صدا و سیما در آستانه انتخابات ۱۴۰۰
یکی دیگر از چالش‌های مطرح شده، نحوه اجرایی شدن این مصوبه در مورد سلبریتی‌هایی است که یا در داخل کشور مستقر نیستند یا اصلا ایرانی و مشمول پرداخت مالیات به حساب نمی‌آیند. زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در پاسخ به این مورد گفته است: «عموما مدیریت تبلیغات و درآمدزایی صفحات چنین سلبریتی‌هایی، توسط موسسات یا اشخاصی در داخل کشور انجام می‌شود. در نتیجه این افراد، طرف حساب دولت برای اخذ مالیات مربوط به آن صفحات به حساب می‌آیند.»
اینفلوئنسر‌ها چقدر درآمد دارند؟
این مصوبه هنوز به اجرا درنیامده صدای اینفلوئنسر‌ها را درآورده و بسیاری از آنها اعلام کرده‌اند حاضر نیستند این مالیات را پرداخت کنند. یکی از اینفلوئنسر‌ها به طعنه گفته است که خود پلت‌فرم‌ها باتمام بستری که برای فعالیت ما فراهم کرده‌اند هزینه‌ای اخذ نمی‌کنند، آن وقت مسوولان درحالی‌که هر روز تهدید به فیلتر این شبکه‌ها می‌کنند و مدام بر قیمت اینترنت بی‌کیفیت ارائه شده می‌افزایند، چگونه توقع پرداخت مالیات دارند؟ اینفلوئنسر‌ها عموما از این گلایه دارند که وقتی دولت تسهیلاتی در راستای بهبود شرایط کاری آنها ارائه نمی‌دهد، چطور توقع دارد که فعالان این شبکه‌ها مالیات دهند.
اما واقعیت نشان می‌دهد برخلاف ادعای برخی اینفلوئنسر‌ها مبنی بر بی عدالتی در گرفتن مالیات از آنها، حجم درآمد چشم‌گیری از شبکه‌های اجتماعی برای برخی افراد به واسطه تبلیغات به دست می‌آید.
برآورد‌های مرکز پژوهشی بتا (پلتفرم تحلیل داده‌های شبکه‌های اجتماعی) نشان می‌دهد تنها درآمد حاصل از تبلیغ و اطلاع‌رسانی توسط اینفلوئنسر‌های اینستاگرامی در سال، مبلغی حدود هزار میلیارد تومان است. به‌طوری که می‌توان گفت مجموع درآمد ۶۰۰ اینفلوئنسر برتر اینستاگرام فارسی در یک‌سال چیزی درحدود درآمدی است که سازمان صدا و سیما از تبلیغات به‌دست می‌آورد.
پرمخاطب‌ترین پیج ایرانی اینستاگرام که حاوی پیام‌های تبلیغاتی است، متعلق به حسن ریوندی، یک کمدین ایرانی است که به استندآپ کمدی‌هایش مشهور است. طبق تعرفه‌ای که برای تبلیغ در پیج این شخص تعیین شده، برای هر استوری تبلیغاتی باید مبلغ شش میلیون تومان پرداخت شود و اگر به طور میانگین تعداد استوری‌های او را در طول روز پنج اسلاید در نظر بگیریم، درآمد ماهیانه پیج او حدود یک میلیارد تومان تخمین زده می‌شود.
به گزارش رویداد۲۴بعد از حسن ریوندی که بیش‌ترین مخاطب را در اینستاگرام ایرانی دارد، در میان پیج‌های ایرانی که حاوی پیام‌های تبلیغاتی در برخی استوری‌ها و عکس‌ها است، به ترتیب مهناز افشار، رامبد جوان، بهنوش بختیاری و الناز شاکر دوست رتبه‌های دوم تا پنجم پرفالوئرترین‌های اینستاگرام را در اختیار دارند.
به نظر می‌رسد با اجرایی شدن مصوبه دریافت مالیات از اینفلوئنسر‌ها در آینده شاهد ترفند‌های اینفلوئنسر‌ها برای پنهان کردن درآمدشان و فرار‌های مالیاتی از سمت این افراد هم خواهیم بود، کما اینکه همچنان که درباره آن صحبت شد مصوبه مجلس هم نتوانسته تمامی ابعاد را شفاف کند و از همین نظر درجه تحقق مالیات گیری از این قشر پایین برآورد می‌شود.
