جنگ در سایه ایران و اسرائیل / استراتژی جنگی میان جنگ های تل آویو علیه تهران

رویداد۲۴ رهبران اسرائیل از این کارزار به عنوان «جنگی میان جنگ‌ها»‌ی یاد می‌کنند که هدف آن ایجاد بازدارندگی در مقابل ایران و تضعیف توانایی این کشور در ضربه زدن به اسرائیل در صورت وقوع جنگی آشکار است.

تحلیلگران نظامی می‌گویند حملات هوایی اسرائیل در سوریه، مقاصد نظامی ایران را با مشکل مواجه کرده است، اما این امر درگیری را به عرصه‌های دیگری نیز سوق داده است، به طوری که هر دو دولت هم اکنون در دریا، در ایران و بر فراز آسمان اسرائیل در حال نبرد هستند.

بیشتر بخوانید: اگر قدرت‌های جهانی و ایران به توافق برسند، چنین توافقی باید تمام روزنه‌ها مانند برنامه موشکی ایران را پر کند

ژنرال آمیکام نورکین که از او به عنوان معمار کارزار علیه ایران یاد می‌شود و هفته گذشته از سمت ریاست نیروی هوایی اسرائیل بازنشسته شد، می‌گوید: این موفقیت ۱۰۰ درصدی نیست، اما بدون فعالیت ما، وضعیت در اینجا ممکن است بسیار بد باشد.

از جمله اهدافی که اسرائیل به آن‌ها حمله کرده می‌توان به سامانه‌های پدافند هوایی روسیه، پایگاه‌های پهپادی که توسط مستشاران نظامی ایران اداره می‌شوند و سامانه‌های موشکی هدایت‌شونده حزب‌الله لبنان اشاره کرد.

براساس گزارش ها، این حملات همچنین جان بیش از ۳۰۰ نفر از جمله ایرانی ها، سربازان سوری، شبه نظامیان مورد حمایت تهران و حداقل سه غیرنظامی را گرفته است.

کارزار اسرائیل با تمرکز بر محموله‌های تسلیحاتی ایران به مقصد حزب الله لبنان آغاز شد. با گذشت زمان، جنگنده‌های مورد حمایت ایران را در سوریه هدف قرار داد و سپس حملات مستقیم به مواضع نظامی ایران در سوریه را آغاز کرد.

کارمیت والنسی، پژوهشگر موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل می‌گوید که این کارزار منجر به عقب‌نشینی نیرو‌های ایران از مواضع نزدیک مرز اسرائیل به نقاط امن‌تر در شرق سوریه شده است. به گفته این پژوهشگر، این یک استراتژی مؤثر است، اما برای مقابله با استقرار تمام عیار ایران در منطقه و تهدید‌هایی که دارد کافی نیست.

تحلیلگران نظامی معتقدند که ایران نفوذ گسترده‌ای در سوریه دارد، نفوذ خود را نزد رهبری این کشور حفظ کرده و سامانه‌های موشکی پیشرفته به حزب‌الله می‌دهد که قادر است اسرائیل را با دقت زیاد هدف قرار دهد.

با این حال، مقامات ایرانی و سوری اثربخشی کارزارهوایی اسرائیل را رد می‌کنند. یک مقام ایرانی گفته است: «از ۲۰ یا ۲۵ حمله، تنها دو مورد اهداف خود را نابود می‌کنند. این مقام گفت که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در حال پاسخگویی به حملات اسرائیل است. اگر به ما حمله کنید، ما نیز تلافی خواهیم کرد.

یک مشاور دولتی سوریه بر این باور است که حملات اسرائیل، نفوذ نظامی ایران در سوریه را کاهش نداده است. به باور او، ایرانی‌ها حضور خود را در سراسر کشور تقویت می‌کنند و تضعیف موقعیت آن‌ها بسیار دشوار است.

ژنرال نورکین و دیگر مقامات نظامی اسرائیل در مصاحبه با وال استریت ژورنال، جزئیات استراتژی خود علیه ایران را ارائه کردند. در مقر نظامی اسرائیل در تل آویو، ژنرال نورکین نقشه‌ای از سوریه را با صد‌ها علامت کوچک نارنجی نشان داد که هر کدام نشانگر حمله اسرائیل به ایران و متحدانش است. در این نقشه بخش‌هایی از سوریه به طور کامل توسط نماد‌های نارنجی پوشیده شده بود.

این حملات در سراسر کشور، با تمرکز بر اطراف دمشق و نزدیک مرز سوریه و اسرائیل گسترش یافته است. در مجموع، ارتش اسرائیل بیش از ۴۰۰ حمله هوایی انجام داده که اکثر آن‌ها بر اهدافی در سوریه متمرکز بوده است. مناطقی نیز در لبنان و عراق مورد هدف قرار گرفته اند.

کارزار اسرائیل علیه ایران در سوریه - که مدت‌ها مخفی بود - در بحبوحه تهاجم روسیه به اوکراین به موضوعی مهم در اسرائیل تبدیل شده است. اسرائیل با مسکو، یکی دیگر از حامیان کلیدی دولت سوریه، منافع مشترک دارد که به موجب آن، روسیه در حملات هوایی اسرائیل در سوریه دخالت نمی‌کند. این امر به حمایت محدود اسرائیل از اوکراین پس از تهاجم روسیه منجر شده است.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین از اسرائیل به دلیل عدم ارائه سلاح به کی‌یف برای مبارزه با نیرو‌های روسیه انتقاد کرد، اما رهبران اسرائیل نگران هستند که انجام این کار باعث خشم مسکو و به خطر افتادن توانایی آن‌ها برای هدف قرار دادن دارایی‌های ایران در سوریه شود.

اسرائیل و روسیه از خط تلفنی برای جلوگیری از تلفات نیرو‌های روسی در حملات هوایی اسرائیل در سوریه استفاده می‌کنند. مقامات اسرائیلی گفته اند که از این خط برای هشدار به روسیه قبل از هدف قرار دادن پایگاه‌های نظامی در سوریه استفاده کرده اند.

سال ۲۰۱۸ بود که رهبران اسرائیل برای نخستین بار به ایجاد کارزار گسترده علیه ایران اذعان کردند. در همین سال، اسرائیل اعلام کرد که پس از سرنگونی یک هواپیمای بدون سرنشین ایرانی که به سمت اسرائیل می‌رفت، به آشیانه هواپیما‌های بدون سرنشین ایرانی در یک پایگاه نظامی سوریه حمله کرد. سال بعد، اسرائیل عنوان کرد که به انبار‌های تسلیحاتی ایران در دمشق نیز یورش برده است.

سال گذشته، سوریه اسرائیل را به انجام یک سری حملات متهم کرد که طی آن ۵۷ سرباز سوری و نیرو‌های مورد حمایت ایران کشته شدند. ماه گذشته نیز ایران اسرائیل را به حمله به سوریه متهم کرد که در آن دو افسر سپاه پاسداران کشته (شهید) شدند. در همین راستا، ایران متعهد شد که انتقام این حملات را بگیرد.

ژنرال اساف اوریون که زمانی بر برنامه ریزی‌های ارتش اسرائیل نظارت می‌کرد گفت که کارزار اسرائیل توانایی ایران برای انتقام گیری علیه اسرائیل را کاهش داده است. اما این استراتژی خطرات دیگری را برای اسرائیل به وجود آورده است. به گفته اوریون، با تبادل مستقیم آتش و حملات متقابل اسرائیل و ایران چه در دریا، چه حملات پهپادی و موشکی، خطر تشدید تنش افزایش می‌یابد.

جنگِ در سایه ایران و اسرائیل با اتکا بر هواپیما‌های بدون سرنشین وارد مرحله جدیدی می‌شود.

ارتش اسرائیل سال گذشته اعلام کرد ایران هواپیما‌های بدون سرنشین را از پایگاه‌های نظامی خود به مقصد کرانه باختری و نوار غزه پرتاب و از استراتژی معمول خود برای هدف قرار دادن نیرو‌های نیابتی در کشور‌های همسایه اسرائیل اجتناب کرد. اسرائیل جزئیات این حملات را به مدت ۱۴ ماه مخفی نگه داشت که نشان از حساسیت جنگِ در سایه برای رهبران منطقه دارد.

به گفته افراد آشنا با این کارزار مخفی، اسرائیل همچنین از پهپاد‌های کوچک کوادکوپتر برای انجام حملات در داخل ایران استفاده کرده است.

کارشناسان نظامی اسرائیل تخمین می‌زنند که بزرگترین پهپاد ایرانی با طول بال‌های ۲۳ فوتی می‌تواند بیش از ۱۲۰۰ مایل پرواز کند. یک خلبان اسرائیلی سال گذشته هنگام پرواز با جنگنده پیشرفته اف-۳۵ آن را ساقط کرد. به گفته ارتش اسرائیل، این یکی از دو پهپاد ساقط شده ایرانی است.

تجزیه و تحلیلی که توسط شرکت «رد سیکس سولوشن» انجام شد نشان می‌دهد که این پهپاد یک نسخه ایرانی ازپهپاد RQ-۱۷۰ سنتینل ایالات متحده است که ایران در سال ۲۰۱۱ آن را سرنگون کرد. این شرکت، موتور دومین پهپاد سرنگون شده را ساخت چین می‌داند که اغلب توسط جنگنده‌های یمن، عراق و سوریه مورد استفاده قرار می‌گرفت. این شرکت گفت که پهپاد مشابهی به نام صمد برای حمله به یک پایگاه آمریکایی در اربیل عراق در آوریل گذشته مورد استفاده قرار گرفت.

تهدید هواپیما‌های بدون سرنشین ایران به یکی از نگرانی‌های اصلی رهبران اسرائیل تبدیل شده است. آن‌ها در نوامبر گذشته تصاویر ماهواره‌ای از پایگاه‌های هواپیما‌های بدون سرنشین ایران را به صورت علنی منتشر کردند و به تهران هشدار دادند که اسرائیل توسعه این برنامه را تحمل نخواهد کرد.

بنی گانتز وزیر دفاع اسرائیل در آن زمان گفت: «گاهی اوقات استفاده از زور و نمایش آن می‌تواند از توسل به زور بیشتر جلوگیری کند».

تصاویر ماهواره‌ای منتشر شده در ماه فوریه، خسارات وارده به یک پایگاه پهپادی در استان کرمانشاه در غرب ایران را نشان می‌دهد که روزنامه اسرائیلی هاآرتص معتقد است این پایگاه هدف حمله پهپاد‌های اسرائیلی قرار گرفته است.

چهار هفته بعد، ایران رگباری از موشک‌ها را به سمت مجتمعی در اربیل عراق گشود. تهران این مکان را مقر جاسوسان اسرائیلی عنوان کرد که از این نقطه برای حمله به عملیات پهپاد‌های ایران استفاده می‌کردند.

مقامات عراقی اتهامات ایران را نادرست دانستند، اما این حمله پیامی متمایز به اسرائیل فرستاد و خطرات تشدید درگیری را برجسته کرد.

درگیری دو طرف تا دریا امتداد می‌یابد، جایی که تیم‌های مخفی اسرائیل به کشتی‌های حامل نفت ایران حمله کرده و حملات مشابهی نیز از سوی ایران انجام شده است.