طرح «مزخرف و شلخته» دامن‌گیر سیف شد

رویداد۲۴- پروژه سنگین مسکن مهر را محمود احمدی‌نژاد آغاز کرد و ظاهرا هزاران میلیارد از بابت آن از بانک مرکزی استقراض و چاپ پول انجام داد، اما این طرح را در دولت خود نیمه‌تمام رها کرد و ادامه اجرای آن به دولت فعلی رسید که وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم بارها آن را مورد انتقاد قرار داد. نهایتا بلاتکلیفی در اتمام این طرح با واکنش تند متقاضیان که دستشان از دولت قبل و حتی مسئولان اصلی این ماجرا در دولت فعلی کوتاه بود، به رئیس کل بانک مرکزی همراه شد.

روز گذشته حدود دو ساعت از جریان بازدید رئیس کل بانک مرکزی از نمایشگاه مطبوعات گذشته و در انتهای این دیدار با رسانه ها بود که  فریاد و سروصدای عجیبی فضای نمایشگاه را در بر گرفت. متقاضیان مسکن مهر که از حوالی ظهر با در دست داشتن پلاکاردهای اعتراضی حضور داشتن، به سمت سیف - رئیس کل بانک مرکزی- رفتند و با سر دادن شعار، خواستار تعیین تکلیف خود شدند؛ آن هم در شرایطی که مسئول اصلی پیشبرد این طرح، وزارت راه و شهر سازی بوده و بانک مرکزی طی فرایندی، تامین مالی آن را انجام می دهد.

داستان از تبصره (۶) بودجه سال ۱۳۸۶ و با تاکید بر تامین مسکن مناسب برای آحاد ملت به خصوص اقشار کم درآمد  شروع شد، با راهکارهایی از جمله اجاره بلند مدت زمین در چارچوب حق بهره‌برداری از زمین های دولتی به منظور کاهش قیمت واحدهای مسکونی و حذف قیمت زمین از قیمت تمام شده واحد مسکونی.

بر این اساس دولت قبل که با افزایش قیمت شدید مسکن مواجه بود، پروژه مسکن مهر را به عنوان یکی از سنگین ترین پروژهای این حوزه به ویژه در بخش مالی در دستور کار قرار داد؛ طرحی که در کنار تمامی انتقاداتی که به سازوکار اجرایی آن وجود داشت موجبات تحمیل هزینه بالایی به دولت ها شد و بدتر آنکه استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول را در دولت گذشته به همراه داشت که همواره از آن به عنوان یکی از عوامل اصلی رشد پایه پولی و تورم در سال های اخیر یاد شده است.

این طرح نیمه تمام به دولت یازدهم رسید و در سه سال گذشته با وجود آنکه چندان روال آن مورد قبول مسئولان وزارت راه و شهرسازی نبود، باز هم پیش رفت و قول اتمام آن در یکی - دو سال پیش رو داده شد.

این در حالی است که بارها آخوندی - وزیر راه و شهرسازی- با تعابیر مختلف در اظهارات تند خود این طرح را مورد سرزنش قرار داد. "مسکن مهر دردی از مردم دوا نمی کند"، " همه را گرفتار کرده است"، "پول مردم در بیابان ها حرام شده است"، "شلختگی برای مسکن مهر کم است"، "مسکن مهر طرح مزخرفی است" و... بخشی از نارضایتی وزیر راه و شهرسازی درباره این پروژه پر هزینه است.

با این حال اظهارات تند «آخوندی» درباره مسکن مهر، در نهایت «سیف» را از نارضایتی متقاضیان مسکن مهر از تکمیل این طرح و مواضع وزیر راه و شهر سازی، بی بهره نگذاشت و تجمع آنها در نمایشگاه مطبوعات با هجوم به سمت رئیس کل بانک مرکزی همراه شد.

این در حالی است که آخرین اطلاعات درباره آخرین روند پرداخت تسهیلات و منابع برای تکمیل پروژه مسکن حاکی از آن است که در مجموع بانک مرکزی حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان به مسکن مهر اختصاص داده که البته بازپرداخت آن به هفت سال آینده بر می گردد، یعنی از سال ۱۴۰۲ شروع خواهد شد و ۱۰ ساله است.

اما با توجه به اینکه بانک مسکن، بانک عامل پرداخت تسهیلات مسکن مهر است از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۳، حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان از سوی بانک مرکزی خط اعتباری در اختیار این بانک قرار گرفته است. با این توضیح که باید حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان بازپرداخت وجود داشته باشد که بانک مرکزی آن را دریافت نکرده و مجدد به چرخه مالی مسکن مهر برگشته است.

این در حالی است که پیش تر هم وزارت راه و شهر سازی درباره موضع بانک مرکزی و مخالفت این بانک با پرداختی ها در مسکن مهر مورد انتقاد قرار گرفته بود؛ به طوریکه قربانی- مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی - با توضیحاتی در این باره به ایسنا، اعلام کرده که در خصوص پذیرش تامین مالی پروژه های مسکن مهر، شورای پول و اعتبار در شهریور ١٣٩٤ مقرر کرد صرفا طرح‌های فعلی تعهد شده برای این طرح از سوی بانک‌های عامل به ویژه بانک مسکن تکمیل و از پذیرش طرح‌های جدید مسکن مهر که تاکنون قراردادهای آن بین بانک عامل و متقاضی منعقد نشده است، خودداری شود.

وی تاکید کرد که بانک مرکزی به تمام تعهدات خود در تکمیل و اتمام مسکن مهر عمل کرده و نهایت مساعدت را به وزارت راه و شهرسازی به عمل آورده است؛ از این رو برخی انتقادات مقامات مسئول مبنی بر مخالفت بانک مرکزی فاقد توجیه منطقی و مایه تعجب است.

قربانی با بیان اینکه شورای پول و اعتبار در شهریور سال قبل با هدف مساعدت هرچه بیشتر نظام بانکی با متقاضیان طرح مسکن مهر و تکمیل واحدهای نیمه تمام این طرح، سقف فردی تسهیلات مسکن مهر را از ۲۵ میلیون به ۳۰ میلیون تومان افزایش داد.

مدیر اعتبارات بانک مرکزی این را هم گفته که مسئولان وزارت راه و شهرسازی در مسیر ایفای کامل تعهدات خود برای تکمیل و اتمام پروژه های مسکن مهر که تاکنون از پشتیبانی کامل نظام بانکی و بانک مرکزی برخوردار بوده است، با تأمل و تدبیر بیشتر و در چارچوب سیاست های مدیریتی و کارشناسی گام بردارند و از اتهام زدن بیهوده به بانک مرکزی و نظام بانکی پرهیز کنند.