شرایط قرعه کشی خودروهای وارداتی چگونه است و چه رانت عظیمی پشت آن نهفته است؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: بر اساس اعلام سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، قرار است روز شنبه خوردو‌های وارداتی بار دیگر به صورت قرعه‌کشی یا همان لاتاری عرضه شوند. این در حالی است که هم دولت قبلی و هم دولت جدید هر دو وعده داده‌اند که «روش عرضه خودرو» را تغییر دهند و قرعه‌کشی‌ها حذف شود، اما معترضان به فروش خودرو در بورس ظاهرا برنده میدان بوده‌اند و این مدل عرضه، برای خودرو‌های وارداتی در دستور کار دولت قرار گرفته است. هر چند عرضه جدید با قرعه‌کشی‌های قبلی تفاوت مهمی دارد و آن بلوکه شدن مقادیر معتنابهی پول در بانک‌ها به بهانه قرعه‌کشی است.

شرایط فروش خوردو‌های وارداتی چیست؟

امید قالیباف سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از طرح قرعه کشی خودرو‌های وارداتی در هفته آینده خبر داده است. به گفته سخنگوی وزارت صمت در مرحله نخستی که خودرو‌های وارداتی عرضه خواهد شد زیر ۱۰ هزار یورو خواهد بود، اما شرکت‌هایی با خودرو‌های قیمت بالاتری هم وجود دارند، اما تعدادشان کمتر است و زیر ۲۰ هزار یورو خواهد بود. قالیباف گفته تا امروز ثبت سفارش ۸۵ هزار دستگاه خودرو توسط شرکت‌های واردکننده انجام شده است. گفته می‌شود تا کنون دو هزار دستگاه خودرو هم وارد کشور شده است.

مرحله اول) ثبت نام در سامانه یکپارچه فروش خودرو

بنا به اظهارات قالیباف از روز شنبه ۶ اسفند به مدت یک هفته ثبت نام متقاضیان خرید خودرو‌های واردتی در سامانه یکپارچه تخصیص خورو به آدرس  https://saleauto.ir آغاز می‌شود. در این یک هفته اولویت بندی بین متقاضیان وجود ندارد به این معنا که بین افرادی که روز نخست ثبت نام کرده اند و افرادی که روز آخر ثبت نام کرده باشند هیچ فرقی وجود ندارد بنابراین متقاضیام لازم نیست عجله کنند، چون سودی برایشان ندارد.

بیشتر بخوانید: چرا عرضه خودرو در بورس راهگشا نیست؟

مرحله دوم) واریز پول برای ثبت نام خودروی وارداتی

متقاضی بعد از ثبت نام در صورت داشتن شرایط مذکور، ۵۰۰ میلیون تومان باید در حساب خودش بلوکه کند. احتمالا این حساب باید به صورت وکالتی با وزارت صمت باشد.

مرحله سوم) احراز صلاحیت ثبت نام کنندگان خرید خودروی وارداتی

متقاضی باید دارای گواهینامه رانندگی باشد
در چهار سال گذشته هیچ خودروی به نام او از شرکت‌های خودروسازی یا بورس کالا خریداری نشده باشد
پلاک خودروی فعال نداشته باشد
این مرحله بعد از اتمام مهلت ثبت‌نام در طول چند روز انجام می‌شود و احتمالا ۱۰ تا ۱۵ درصد متقاضیان در این مرحله ریزش کنند. در این مدت پول باید بلوکه باقی بماند.

مرحله چهارم) قرعه کشی اولویت خرید خودرو

دولت وعده واردات صد هزار دستگاه خودرو تا پایان سال را داده بوده است لذا در این مرحله قرعه‌کشی نفر اول تا صد هزارم انجام می‌شود و سپس عرضه خودروهای وارداتی در سامانه شروع خواهد شد.

مرحله پنجم) تحویل خودرو

تحویل خودرو‌هایی که در مرحله در قرعه‌کشی به افراد تعلق گرفته با تاخیر سه ماهه انجام می‌شود هرچند وزارت صمت وعده تحویل فوری هم داده، اما کمترین مدتی که برندگان قرعه کشی باید صبر کنند احتمالا همان سه ماه خواهد بود.

در این مرحله شرکت‌های وارد کننده خودرو‌های آماده عرضه‌شان را در سامانه قرار می‌دهند و برندگان می‌توانند از بین خودرو‌های عرضه شده انتخاب کنند. برای مثال ۲۰ هزار خودرو توسط سه شرکت در سامانه قرار می‌گیرد و افرادی که اولویت یک تا ۲۰ هزار دارند، می‌توانند انتخاب کنند. طبعیتا کسانی که اولویت بالاتری دارند انتخابشان اول انجام می‌شود، بنابراین گزینه‌های بیشتری دارند.

حالا فرض کنید شخصی در این اولویت قرار گرفته و حق انتخاب داشته است، اما خودروی مدنظرش را در سامانه ۳ شرکتی که خودروهایشان را عرضه کرده‌اند، قرار ندارد. اینجا سوالی پیش می‌آید که اولویت شخص متقاضی می‌تواند باقی بماند برای عرضه‌های بعدی که ممکن است سلیقه‌اش به سمت آن‌ها باشد؟ پاسخ مثبت است یعنی مثلا اگر کسی از اولویت خرید خودروی وارداتی ۳ شرکت اول در مرحله اول عرضه‌های خودرو استفاده نکرده باشد، می‌تواند صبر کند در مرحله دوم یا سوم یا بالاخره خودرویی را که مدنظرش قرار دارد انتخاب و خریداری کند.

تفاوت قرعه‌کشی خوردوهای وارداتی با قرعه‌کشی های قبلی چیست؟

به گزارش رویداد۲۴ در قرعه‌کشی خودرو‌های وارداتی بنا به گفته‌های سخنگوی وزارت صمت، هر متقاضی باید دست‌کم ۵۰۰ میلیون تومان را از روز نخست ثبت‌نام تا روز قرعه کشی و سپس مشخص شدن نتایج آن در حساب بانکی خود بلوکه کند. روشی که در مورد عرضه خودرو در بورس کالا هم انجام می‌شد و متقاضیان باید در یک حساب وکالتی با بورس کالای ایران، مبلغ قیمت پایه خودرو را بلوکه می‌کردند. در قرعه ‌کشی‌های قبلی افراد متقاضی تنها کافی بود برای خودروی دلخواه خود ثبت‌نام کنند و در صورت برنده شدن در بخت‌آزمایی، هزینه خوردو از آن‌ها گرفته می‌شد.

تقاضای هر قرعه‌کشی بنا به بعضی آمار‌ها تا ۱۲ میلیون نفر هم رسیده است. دلیل این حجم از استقبال هم تفاوت فاحش قیمت خودرو در قالب قرعه‌کشی و قیمت آن در بازار آزاد است. با فرض اینکه این تعداد متقاضی به دلیل شرایط مالی خاصی که برای قرعه‌کشی خودرو‌های وارداتی در نظر گرفته شده، به یک سوم کاهش پیدا کند، بیش از ۴ میلیون نفر در قرعه‌کشی این خودرو‌ها شرکت خواهند کرد. این یعنی نزدیک به ۲ هزار میلیارد تومان نقدینگی مردم به مدت بیش از ده روز در بانک‌ها بلوکه می‌شود تا تنها ۱۰۰ هزار نفر صاحب از این تعداد، صاحب خودرو شوند.

واردات خودرو برای چه کسانی رانت ایجاد خواهد کرد؟

رانت ایجاد شده در طرح جدید واردات خودرو برای واردکنندگان است. صورت مسئله این است که وزارت صمت به ۶ شرکت مجوز انحصاری واردات خودرو داده است، اما مشکل اینجاست که هیچکدام از شرکت‌ها نقدینگی لازم برای واردات خودرو ندارند، به همین دلیل نقدینگی مورد نیاز آنها از طریق پیش‌فروش به دست خواهد آمد. این یعنی این ۶ شرکت انحصاری بدون اینکه سرمایه‌ای از خود بگذارند، از مردم پول می‌گیرند و تقریبا خودروها را با ۲ برابر قیمت بازارهای جهانی دنیا به مردم می‌فروشند.

اگر محاسبه‌ای سرانگشتی درباره حجم پروژه انجام دهیم، مشخص است که ۷۵ هزار میلیارد تومان گردش مالی وجود دارد و اگر همین ۶ شرکت انحصاری فقط ۱۰ درصد سود کنند، ظرف حدود ۳ماه رقمی معادل ۷۵۰۰ میلیارد تومان به جیب ۶ شرکت خواهد رفت! این سود در حالی است که این شرکت‌ها حتی یک ریال هم نیاز به سرمایه‌گذاری ندارند و با پول خود مردم به چنین سود هنگفتی دست خواهند یافت. البته مشخص است که رقم سود بسیار بالاتر از ۱۰ درصد به تبع آن ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خواهد بود.