چرا دولتی‌ها مدام از قیمت بنزین ‎می‌گویند؟

رویداد ۲۴| اظهارات اخیر برخی مقامات دولتی از پزشکیان گرفته تا عارف درباره نرخ بنزین هم جامعه را نگران تصمیمات احتمالی دولت در این زمینه کرده، هم به برخی مخالفان دولت فرصت التهاب آفرینی در این زمینه داده است. این درحالی است که به نظر می‌رسد دولت پزشکیان اساسا امکان ایجاد تغییر قیمتی در کوتاه مدت را ندارد!

روزنامه جهان صنعت در یادداشتی به قلم نادر کریمی‌جونی نوشته: سخن از گران شدن بنزین و واقعی شدن نرخ آن در حالی بیان می‌شود که مشخصا این افزایش قیمت باید در لایحه بودجه دیده شده و توسط نمایندگان مجلس تصویب شده باشد. به همین دلیل دست‌کم تا پایان سال امکان قانونی گران‌شدن بنزین وجود ندارد.
در عین حال آیا دولت به خاطر مردم و از سر دلسوزی بنزین ارزان به شهروندان ایرانی می‌دهد؟ حتما چنین نیست. در واقع دولت راهی جز ارزان‌فروشی بنزین ندارد چراکه هیچ‌یک از مولفه‌های قدرت خرید مردم، کیفیت و میزان مصرف خودروها، شرایط ترافیک درون‌شهری و جاده‌های برون‌شهری، کیفیت بنزین تحویلی به مردم، امکان و قابلیت فعالیت اقتصادی در کشور و… با استاندارد‌ها و شرایط جهانی تطبیق نمی‌کند که قیمت بنزین در ایران براساس استاندارد‌ها و شرایط جهانی تعیین شود. در واقع دولت‌ها در کشورمان با تصمیمات نادرست و اثرات و پس‌لرزه‌های آن مجبورند در مواردی به شهروندان خود امتیاز بدهند و واقعیت‌های موجود را تحمل کنند. فرض کنید قیمت بنزین در ایران براساس نرخ فوب (FOB) خلیج‌فارس حدود ۳۰ هزار تومان تعیین شود. آیا این افزایش ۱۰ برابری بلافاصله روی قیمت همه کالا‌ها تاثیر نمی‌گذارد؟ در این صورت دادن سهمیه یارانه‌ای دولت هم فقط فساد و رانت‌خواری را تشدید می‌کند و از آنجا که قیمت کرایه بار و مسافر و مخصوصا کرایه‌های درون‌شهری به نحو گریزناپذیر و بلافاصله‌ای به قیمت بنزین وصل می‌شود، پس‌لرزه‌های افزایش قیمت بنزین سریع قیمت کالا و خدمات را افزایش می‌دهد.
در این صورت یا جمهوری اسلامی ایران مجبور به عقب‌نشینی است و قیمت‌ها را به قبل بازمی‌گرداند یا مانند برخی دولت‌ها مثل پاکستان، نابودی و فقر مردم برایش اهمیت ندارد و اعتراض‌ها را سرکوب می‌کند. البته بعید به نظر می‌رسد که دولت و حکومت جمهوری اسلامی ایران مانند پاکستانی‌ها عمل کند.
حالا یک‌بار دیگر شرایط را مرور می‌کنیم؛ حتی اگر دولت چهاردهم اراده کند هم نمی‌تواند بنزین را در آینده نزدیک گران کند و حداکثر می‌تواند این امر را در بودجه ۱۴۰۴ در نظر بگیرد، حتی اگر دولت اراده کند هم نمی‌تواند بلافاصله و در شرایط حاضر قیمت بنزین را به نرخ بین‌المللی آن به مردم ایران بفروشد و تا سال‌های متمادی ناچار است به دادن یارانه به بنزین ادامه دهد، حتی اگر دولت اراده کند هم نمی‌تواند بلافاصله واردات بنزین را متوقف کند چراکه ظرفیت پالایشگاه‌های ایران توان پاسخگویی به مصرف شهروندان ایران را ندارد و از سوی دیگر تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که افزایش قیمت بنزین تاثیر معنی‌داری روی مصرف ایرانیان نداشته است.
اکنون با در نظر گرفتن این ملاحظات پرسش اصلی آن است که التهاب‌آفرینی با پیش کشیدن قیمت بنزین چه منفعتی دارد و چرا بر آن اصرار ورزیده می‌شود؟