جایگاه زنان در وفاق ملی کجاست؟ | اگر «وفاق» قید «ملی» داشته باشد، نمی‌تواند نسبت به مطالبات اجتماعی بیتفاوت باشد
رویداد۲۴ | شادی مکی: «در این مدت چند نفر از نمایندگان مجلس درباره تایید لایحه حجاب و عفاف اطلاع‌رسانی کردند و دیگر نیازی به این موضوع نبود؛ این مصوبه جهت طی مراحل قانونی خود در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار دارد» این پاسخ هادی طحان نظیف است، به سوالی درباره تایید یا عدم تایید لایحه حجاب در شورای نگهبان.
او همچنین درباره قابل اصلاح‌بودن لایحه هم گفته است «هر قانونی امکان اصلاح دارد و دولت از طریق لایحه و مجلس از طریق طرح می‌تواند فرایند لازم را در مجلس طی کند. نسبت به هر مصوبه‌ای ممکن است نظرات مختلفی وجود داشته باشد اما طبیعتاً انتظار از مجلس شورای اسلامی این است که در بررسی مصوبات دیدگاه‌های مختلف را بشنود و مباحث اجرایی آن را نیز در نظر بگیرند؛ شورای نگهبان فقط از جهت مطابقت با قانون اساسی و موازین شرعی مصوبات را رسیدگی می‌کند. در این مورد سعی کردیم رویکردهای مختلف را بشنویم؛ این مصوبه ۶ مرتبه میان مجلس و شورای نگهبان رفت و برگشت داشته است. حیطه ورود ما در جایی است که مغایرت شرعی و قانون اساسی وجود داشته باشد و ما وارد مباحث کارشناسی به این معنا نمی‌شویم.»
جایگاه زنان در وفاق ملی کجاست؟
آنطور که از اظهارات سخنگوی شورای نگهبان می‌توان فهمید، ظاهرا موارد مغایرت این قانون پر ایراد، به لحاظ مطابقت با شرع و قانون اساسی رفع شده و تنها به همین لحاظ مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفته اما برای اجرایی‌شدن قانون مساله به شدت حائز اهمیت دیگری هم وجود دارد، یعنی اقبال و پذیرفته شدن قانون مصوب نزد افکار عمومی و عرف و هنجارهایی که مورد پذیرش اکثر افراد جامعه است.
بیشتر بخوانید:
در فقره قانون حجاب و عفاف و برخوردهایی که با زنان توسط نیروهای موسوم به گشت ارشاد و بعدها در طرح نور انجام شد شاهد بودیم که اقشار مختلف جامعه با این رویکردها و اجبار شدن حق انتخاب پوشش زنان به شدت مخالفت کردند. حتی طیف‌هایی از اقشار سنتی و مذهبی هم از ساختار حکمروایی خواستند که به حق انتخاب افراد احترام گذاشته و از اجباری کردن حجاب بپرهیزند. این مطالبه به حدی جدی شد که آثار خود را در فضای مجازی و کارزارهایی که در این فضا شکل گرفت هم نشان داد.
اعتراضات ۱۴۰۱ هم سرفصل مطالبات خود را به همین خواسته فرهنگی و مبتنی بر باور افراد اختصاص داد، رویکردی که نسبت به اعتراضات رخ داده در سال‌های گذشته بسیار متفاوت و آموزنده بود. این رویکرد نشان از آن داشت که جامعه متحول شده ایرانی دیگر تنها به مصائب معیشتی نمی‌اندیشد و حقوق و آزادی‌های ذاتی و انسانی خود را در حوزه‌های فرهنگی واجتماعی هم طلب می‌کند و از حکمرانی توقع دارد که به مطالبات او احترام گذاشته و عمل کند.
رئیسجمهور مسعود پزشکیان در چنین فضایی در یک انتخابات زودرس سکان‌دار امور کشور شد. او که مشخصا از افراد متعلق به قشر مذهبی و سنتی جامعه است در کارزار انتخاباتی خود از عدم آزار زنان و دختران و تعامل بر سر مساله حجاب گفت. او در یکی از مهم‌ترین شعار‌های انتخاباتی‌اش از وفاق ملی گفت. ترجمانی از همان شعار قدیمی و دقیق ایران برای همه ایرانیان.
با این وجود به نظر می‌رسد اصرار بر سر اجرای لوایحی مانندحجاب و تداوم فیلترینگ همچنان در سایر ارکان حکمروایی وجود دارد. به‌ویژه مجلس که به نظر می‌رسد خود را چندان که باید نماینده همه ملت ندانسته و بیشتر وامدار جریان فکری و اعتقادی خاصی است.
نیروهای بحران‌زا بازنده نهایی هستند
حالا سوال اینجاست که برای ایجاد وفاق ملی و آنچه محمدجواد ظریف معاون راهبردی رئیسجمهور «آشتی مردم و حاکمیت» می‌خواند، تنها توجه به مطالبات معیشتی کافی است؟ راستی جایگاه زنان و مطالبات آنها مثلا در همین ماجرای مصوبه حجاب کجاست؟ حسین نورانی‌نژاد تحلیل‌گر سیاسی و قائم‌مقام دبیرکل حزب اتحاد دراین‌باره به رویداد۲۴ می‌گوید: «طبعاً اگر «وفاق» قید «ملی» داشته باشد، نمی‌تواند نسبت به مطالبات اجتماعی و موضوعاتی که شاید برای جریان‌ها و محافل رسمی قدرت اولویت نداشته باشد اما برای اقشار قابل توجهی از جامعه مهم باشد، بی‌تفاوتی نشان دهد. مسأله قانون عفاف و حجاب هم از این جمله است. نظرسنجی‌هایی که اطلاعاتش در اختیار نهادها و مسئولان ذیربط است، واقعیت‌ها را نشان می‌دهد. حال یا تصمیم بر همراهی با دولت در ملی کردن وفاق هست و یا نیست؛ موضوعی که ضرورتش را در این شرایط همگان می‌دانند.»
او بازنده رویکردهای بیتفاوت نسبت به ملی کردن وفاق را نیروهای بحران‌زی و بحران‌ساز می‌داند و معتقد است که دولت به تنهایی نمی‌تواند وفاق ملی را پیش ببرد: «باید تمام حاکمیت پشت این ایده بایستد و همه بپذیرند که باید قدری کوتاه بیایند. اگر همه روی «من» خود بایستند و هیچ کس «نیم‌من» نشود، وفاق شکل نمی‌گیرد.»
دولت چه راهکاری برای از بین بردن شکاف میان ساختار حاکم و مردم به ویژه زنان، بر سر مساله حجاب دارد؟ سوالی که قائم مقام دبیر کل حزب اتحاد ملت در پاسخ به آن از ضرورت گفتگو با نیروهای موثر در قدرت و کاهش نگرانی این نیروها از آزادی‌های اجتماعی می‌گوید و لزوم اعتماد به مردم: «مثال می‌زنم. مگر مسئولان و نزدیکان‌شان به همراه خانواده برای مشاهده بازی‌های ملی به استادیوم‌های ورزشی خارج از کشور نمی‌روند؟ آیا تاکنون با دلیل این حضور ارزش و حیثیتی زیر پا گذاشته شده است؟ این درحالی‌ست که سال‌هاست درباره استادیوم رفتن زنان آن هم به صورت جدا از مردان کشمکش بیهوده داشته‌ایم و این مساله هنوز هم به صورت کامل حل نشده است.»
نورانی‌نژاد تاکید می‌کند که انرژی کشور سر مسائلی گرفته می‌شود که یک فکر باز و کمی حساب و کتاب منطقی می‌تواند مانع و رافع این مسائل شود. او معتقد است که دولت می‌تواند این تفکر را در تعامل با دیگر بخش‌های حاکمیت پیش ببرد و در نوع تدوین و اجرای قوانین منشأ اثر مثبت شود.
