گفتگوهای ایران و غرب | بهشتی‌پور: اروپایی‌ها ترجیح می‌دهند به سمت مکانیسم ماشه حرکت کنند | میراث رئیسی در رابطه ایران و اروپا چیست؟
رویداد۲۴ | امیرحسین جعفری: قطعنامه شورای حکام و پس از آن شروع مذاکرات ایران و اروپا نشان داد که ایران بحث مذاکره با اروپایی‌ها را جدی گرفته است.
در شرایطی که سخنگوی وزارت امور خارجه ایران از برگزاری نشست معاونان وزرای خارجه ایران و تروئیکای اروپایی ( فرانسه، آلمان و انگلیس) برای گفت‌‌‌وگو در مورد مسائل دوجانبه، منطقه‌‌‌ای و بینالمللی در تاریخ جمعه ۹ آذر خبر داد، یک منبع آگاه گفت که مجید تخت روانچی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به اسلو سفر کرده تا مذاکرات ایران و اروپا را از این پایتخت اروپایی آغاز کند.
برخی کارشناسان معتقدند اروپایی‌ها دنبال امتیازگیری بیشتر از ایران هستند. اروپایی‌ها خود را در آخرین روز‌های فرصت مکانیسم ماشه می‌بینند و از هر فرصتی برای امتیاز بیشتر استفاده می‌کنند. در این بین رابطه‌ی ایران و اروپا در شرایط بسیار دشواری قرار دارد که بیشتر می‌توان آن را محصول رفتار‌های دولت رئیسی دانست که حتی این رابطه را از زمان بحران‌های اوایل دهه هفتاد میان ایران و غرب هم بدتر کرده است.
بیشتر بخوانید:
مذاکرات هسته‌ای از سر گرفته می‌شود | ژنو میزبان است
مثلث روزنه‌گشا در سیاست خارجی؛ علی لاریجانی، عراقچی و ایروانی
ناسازگاری اروپایی‌ها
حسن بهشتی‌پور، کارشناس روابط بین‌الملل، معتقد است که ایران همواره خواهان مذاکره با غرب بوده اما اروپایی‌ها از سال ۱۴۰۱ بیشتر به سراغ گفتگو با اپوزیسیون و فشار بر ایران رفتند. او می‌گوید: «ایران همیشه می‌خواست مذاکره کند اما طرف اروپایی در سال ۱۴۰۱ فکر می‌کرد جمهوری اسلامی رفتنی است و با اپوزیسیون مذاکره کرد. بعد که دیدند محاسباتشان غلط درآمد، به سمت اتهام و فشار رفتند تا فضا را برای ایران تنگ‌تر کنند. مشخصاً بحث موشک و پهپاد به روسیه و تبادل آتش میان ایران و اسراییل خیلی مطرح شد. لابی اسراییل در آلمان خیلی قوی است و این موضوع برای آلمانی‌ها گران تمام شده بود. لابی اسراییل به اروپایی‌ها برای فشار بر ایران خیلی فشار آورده است. در مجموع طرف اروپایی حالا ترجیح داده که در سطح معاون وزیر خارجه گفتگو کند تا تنش را مدیریت کنند. ایران همیشه آمادگی داشته که با اروپایی‌ها مذاکره کند تا مشکلات حل شود.»
او اضافه می‌کند: «در مسألهٔ هسته‌ای که اروپایی‌ها کاری نمی‌توانند انجام دهند. در موضوع اختلافات بین ایران و فرانسه و آلمان و انگلیس، این مذاکرات می‌تواند نتایج خوبی داشته باشد و در چارچوب گفتگوهای انتقادی، حرف‌هایشان را بزنند. هزار ساعت گفتگو بهتر از یک ساعت جنگ است.»
تمایل اروپا به مکانیسم ماشه
این کارشناس روابط بین‌الملل معتقد است که اروپایی‌ها خواهان رفتن به سوی مکانیسم ماشه هستند اما اگر تغییری در رفتار ایران رخ دهد، شاید این مسیر تغییر کند. او می‌گوید: «اروپایی‌ها ترجیح می‌دهند به سمت مکانیسم ماشه حرکت کنند، مگر اینکه رویکرد ایران و انگلیس و فرانسه و آلمان عوض شود. به نظر می‌رسد که آنها نمی‌خواهند آخرین فرصت‌ها را از دست دهند. اگر رویکرد ایران تغییر کند، ممکن است به توافقی هم دست پیدا کنند که مکانیسم ماشه را فعال نکنند. آنها فعلا به شدت دنبال مکانیسم ماشه هستند.»
زاویه ترامپ با اروپا
او معتقد است که ترامپ اختلافات جدی با اروپا دارد که یکی از این موارد بر سر ایران است. آقای بهشتی‌پور می‌گوید باید تا بهمن صبر کرد و پس از تشکیل دولت ترامپ آن را سنجید: «ترامپ اختلافات جدی درباره ایران و چند موضوع دیگر با اروپا دارد. آلمان و فرانسه نگران ترامپ هستند. مسأله اینجاست که آمریکا یک هژمونی و سلطه‌ی مالی دارد و بدون اروپا هم کار خود را پیش می‌برد. به حرف‌های ترامپ نیز نمی‌توان خیلی اعتماد کرد. او مرتب جا عوض می‌کند و حرف‌های متفاوت می‌زند. باید دید که تیم ترامپ چه کسانی هستند. عمده‌ی تیم او ضد ایرانی هستند اما باید تا بهمن ماه صبر کرد تا دولت نهایی ترامپ را بررسی کنیم. کار با ترامپ خیلی سخت است.»
بدترین وضعیت ممکن
بهشتی پور معتقد است در ۴۵ سال اخیر رابطه‌ی ایران و اروپا بدتر از این نبوده و شرایط فعلی محصول رفتار دولت رئیسی است. او می‌گوید: «بدتر از وضعیت فعلی اصلاً سراغ ندارم و در ۴۵ سال اخیر، در بدترین موقعیت قرار داریم. اگر شاخص‌های گذشته را بررسی کنید، هیچوقت اینقدر رابطه‌ی ایران و اروپا بد نبوده است. این وضعیت از دولت رئیسی شروع شد. دولت پزشکیان میراثدار خرابی‌هایی‌ست که رئیسی در رابطه با غرب ایجاد کرد. امیدوارم دولت پزشکیان بتواند از طرف خود بتواند این موانع را برطرف کند. از سوی دیگر اسراییل نیز بر علیه ما در انگلیس و آلمان فعال است و به فضا‌های ضد ایرانی دامن می‌زند.»
