پوران درخشنده: برای سرگرمی فیلم نمی‌سازم
کارگردان فیلم‌های خاطره انگیز «رابطه» و «پرنده کوچک خوشبختی» امسال بعد از اثر پر سر و صدای «هیس... دخترها فریاد نمی‌زنند» با فیلمی تازه و موضوعی جدید به سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر آمده است. پوران درخشنده همیشه از معضلات و مسائل اجتماعی در آثارش حرف زده و دغدغه این موضوعات را دارد. این فیلمساز زن سینمای ایران معتقد است یک کارگردان علاوه بر اینکه باید از جامعه‌اش چند گام جلوتر باشد و به مشکلات اجتماعی اشراف داشته باشد، نباید از کنار مسائلی که در جامعه‌اش وجود دارد نیز به راحتی عبور کند. به همین دلیل است که در جدیدترین ساخته‌اش باز هم سراغ موضوعی اجتماعی رفته و اینبار مسائل زوج‌هایی را نشان می‌دهد که به اصطلاح در شرایط طلاق عاطفی هستند، مسئله‌ای که این روزها در جامعه ظهور پیدا کرده و هرچند به شکل پنهان اما زیاد از آن حرف به میان می‌آید.
دغدغه‌های اجتماعی شما همیشه در آثار سینمایی‌تان نمود پیدا کرده و در فیلم جدیدتان «زیر سقف دودی» هم باز سراغ معضلی اجتماعی رفتید. چقدر از دغدغه‌هایتان را در این فیلم به تصویر کشیده اید؟
می‌دانید که ما همیشه یاد گرفته‌ایم آشغال‌هایمان را زیر فرش جمع کنیم و فقط ظاهر همه چیز را تمیز و مرتب نگه داریم، اما هیچ وقت فکر نمی‌کنیم که ممکن است به آنها برخورد کنیم و با مغز به پایین پرتمان کند. این مثال درباره بسیاری از مشکلات و مسائل اجتماعی نهفته در جامعه نیز مصداق دارد که با بی توجهی از کنارشان رد می‌شویم. اما من احساس کردم که باید به این موضوع بپردازم با اینکه به نظرم دیر شده بود و شاید همین حالا هم دیر باشد چون من معتقدم فیلمساز همیشه باید یک گام جلوتر از جامعه‌اش حرکت کند. بنابراین مسئولیت من به عنوان یک فیلمساز در جامعه پرداختن به مشکلات و طرح موضوعاتی است که در جامعه وجود دارد و مشکل ساز هم می‌شود.
چطور شد که تصمیم گرفتید این بار به مسئله طلاق عاطفی میان زوجین که این روزها در جامعه فراگیر هم شده بپردازید؟
بحث طلاق عاطفی یا روابط سرد عاطفی میان زوجین موضوع بسیار مهمی است که در جامعه وجود دارد اما متاسفانه مورد توجه قرار نگرفته با اینکه می‌دانیم چه تبعات و آسیب‌های جبران ناپذیر و مخربی را می‌تواند داشته باشد. شاید بسیاری از افراد جامعه صرفا از آمار طلاق‌های ثبت شده میان زوجین باخبر شوند اما این فقط یک طرف ماجراست، طلاق عاطفی که زن و شوهر در واقع مثل دو هم خانه در کنار هم هستند نکته مهمی است که به آن خیلی کم توجهی شده. خیلی وقت بود که وقت آن رسیده بود به این مشکل اجتماعی پرداخته شود و خوشحالم که سراغ این موضوع رفتم. طلاق عاطفی میان زن و شوهر تبعات جبران ناپذیر زیادی دارد که تاثیر روحی و روانی مخرب آن روی فرزندان یکی از آنهاست و برای آینده اجتماع خطرات زیادی را در پی دارد. من در «زیر سقف دودی» به بسیاری از این آسیب‌ها و تبعاتش پرداختم که امیدوارم علاوه بر اینکه مورد توجه مخاطبان سینما و مردم قرار بگیرد باعث شود راه حلی برای حل این معضل پیدا شود و نه پنهان کردن آن. وجود یک معضل همیشه یک بخش ماجراست و تبعات آن مسئله مهم‌تری است که شاید گاهی نادیده گرفته می‌شود. این موضوع هم از آن دست مسائلی است که قطعا تبعات هولناکی در جامعه می‌تواند داشته باشد.
با توجه به اینکه پرداختن به مسائل اجتماعی بعضا خط قرمزها و محدودیت‌هایی را برای فیلمساز ایجاد می‌کند در ساخت این فیلم با چه مشکلاتی روبه رو بودید؟
دو سال طول کشید تا به اینجا رسیدم و بتوانم این تابو را بشکنم و راجع به این مسئله اجتماعی مهم که بحث خانواده و آینده جامعه را دربرمی‌گیرد فیلم بسازم. همانطور که گفتید برخی محدودیت‌ها وجود دارد اما در این فیلم با پرداختن به این مسئله تابوشکنی کردیم و خوشحالم سراغ قصه‌ای رفتیم که در درون جامعه وجود دارد و مطرح کردنش الزامی بود. نکته دیگری که باید بگویم این است بعد از سالها فعالیت در زمینه فیلمسازی با خط قرمزها آشنایی دارم و سعی می‌کنم طوری سراغ موضوعات بروم که در طول کار به مشکلی بر نخوریم.
برای فیلم قبلی‌تان «هیس...دخترها فریاد نمی‌زنند» گفتید تحقیقات زیادی انجام دادید و بر اساس اطلاعات مستند این فیلم ساخته شده. این اتفاق در «زیر سقف دودی» چقدر افتاده؟
در این فیلم هم من تحقیقات زیادی انجام دادم و زمان زیادی صرف نگارش فلیمنامه این کار شد. من به مراکز مختلفی مراجعه کردم و آمارهایی از آنها گرفتم تا همه چیز واقعی باشد. همچنین از تجربیات افرادی که به نوعی با این موضوع در ارتباط بودند، مثل روانشناسان و حتی زن و شوهرهایی که این مشکل را در زندگی شخصی‌شان داشتند نیز استفاده کردم و بعد اقدام به نگارش فیلمنامه کردم.
شاید یکی از انتقادهایی که به فضای سینمای سال‌های اخیر به خصوص دو سه سال گذشته شده، فضای تلخ بسیاری از فیلم‌های سینمایی ماست. با توجه به اینکه شما در این فیلم معضلی اجتماعی را مطرح کردید چقدر سعی داشتید فضای فیلم‌تان به سمت تلخی و سیاهی نرود؟
وقتی تلخی وجود دارد باید به تصور کشیده شود، من این موضوع را قبول ندارم. وظیفه من به عنوان یک فیلمساز اجتماعی این است که مشکلات درون و حتی پنهان جامعه را بشناسم و در آثارم آنها را مطرح کنم. سرپوش گذاشتن روی معضلات و مسائل اجتماعی راه حل نیست، بلکه پنهان کردن این مشکلات باعث می‌شود اتفاق‌های جبران ناپذیری در جامعه رخ دهد. ضمن اینکه من به عنوان یک کارگردان خودم را قبال جامعه مسئول می‌دانم و معتقدم یکی از مهترین وظایفی که بر روی دوش من است پرداختن به مشکلات بطن جامعه و مردم است. سینما برای جدی است و من برای سرگرمی فیلم نمی‌سازم. دغدغه‌هایی من در حوزه‌های مختلف اجتماعی من را به سمت و سوی ساخت فیلم هایی می‌برد که تا به حال در کارنامه‌ام دیده‌اید.
استقبال از فیلم‌تان در سینماهای مردمی تا به الان چطور بوده؟
خوشبختانه خیلی خوب، در اکران‌های مردمی استقبال گسترده‌ای از فیلم و مضمون آن شده و این برای من موضوع برای من جای خوشحالی دارد. طبیعتا وقتی مخاطب کارهای من مردم هستند نظر و توجه‌شان به فیلم و تاثیری که از آن می‌گیرند اهمیت دارد. در این چند شب اکران فیلم در سینماهای مردمی نرظات بسایر خوبی از تماشاگران شنیده‌ام و امیدوارم توانسته باشم با به تصویر کشیدن این موضوع که یک مسئله مهم اجتماعی است برای حل این معضل اقدام مثبتی انجام داده باشم. م نهمیشه خودم را نسبت به جامعه و مردمم متعهد می‌دانم و در قبالشان احساس مسئولیت می‌کنم و تنها انتظارم این است که مردم این اثر را ببینند و درباره عواقبش تامل کنند.
