آقایان! این وعده‌ها فساد به بار می‌آورد

رویداد۲۴-فرشاد مؤمنی - اقتصاددان - در روزنامه «اعتماد» می‌نویسد: آنچه در مباحث اقتصادی در مناظره سوم مطرح شد به وضوح نشان داد هیچ یک از نامزدها از اطلاعات بایسته و کافی در زمینه اقتصاد و به ویژه اقتصاد ایران برخوردار نیستند تا این جای مساله چندان شگفت‌انگیز نیست، چراکه سوابق تحصیلی هیچ‌یک از آنها چنین چیزی را نشان نمی‌دهد. اما مساله حیاتی که در اینجا مشاهده شده این بوده است که اولاً مشخص شد که کاندیداهای محترم از پشتیبانی مشورتی قابل اعتنا و صاحب صلاحیت هم برخوردار نیستند، یا حداقل چنین کسانی را که در اختیار دارند، قادر نبودند از مشاوره‌های آنها به شکل بایسته‌ای بهره ببرند. دوم اینکه در ماجرای صحبت‌های دو تا کاندیدا که وعده‌های رانتی داده بودند؛ و من در صحبت‌های قبلی خود با مردم شریف ایران و نهادهای نظارتی گوشزد کرده بودم، به اعتبار این واقعیت اینها باید از منابع عمومی این وعده‌های رانتی را تامین مالی کنند.

کاملاً تجربه تاریخی ١٠ ساله گذشته نشان داده بود که تولید رانت در دولت قبل به میزان حدود یک سوم تا یک پنجم وعده‌هایی که امروز دوباره از سوی دو نامزد رانت‌محور مطرح شد، صرفاً با هدف خرید محبوبیت از جیب بیت‌المال مطرح می‌شود. این مصداق بارز سوءاستفاده از موقعیت اجتماعی برای بهره‌برداری‌های شخصی محسوب می‌شود و این تعریف کلاسیک از فساد در همه متون معتبر داخلی و جهانی است؛ و با کمال تأسف با همه هشدارهایی که اینجانب طی دو سال گذشته در این زمینه داده بودم و تذکراتی که به نهادهای نظارتی به‌ویژه مجلس دادم که فکری برای این آسیب پر فساد و فاجعه‌آمیز بکنند اما متاسفانه به‌واسطه برخوردهای سهل‌انگارانه‌ای که با این مسأله شد در این جلسه این کاندیداهای رانت‌محور مجدداً همان وعده‌های بحران‌زا وفسادزا را تکرار کردند. مسأله بسیار حیاتی دیگری که به گمان من نیازمند برخورد فعال رسانه‌ها هست این است که کاندیداهای رانت‌محور علناً از پاسخ به این سؤال مشخص که منابع این رانت‌های جهش یافته از کجا قرار است تامین شود؟ طفره رفته‌اند.

به نظر من این یک برخورد غیر صادقانه و به غایت غیر شفاف و تأسف‌بار است و نشان می‌داد که گویی اینها می‌دانند برملا شدن منبع تامین مالی این وعده‌های رانتی به گونه‌ای دقیقا تجربه فاجعه‌آمیز دولت احمدی‌نژاد در ابعادی وسیعی‌تر را تکرار خواهد کرد. این کاندیداها آگاهانه با مردم غیر صادقانه برخورد کردند به این جهت از اینجا به عنوان یک کارشناس کوچک در حیطه اقتصادی ایران به مردم عزیز یادآور می‌شوم که در دولت احمدی‌نژاد که وعده آن آوردن پول نفت بر سر سفره مردم بود با پرداخت ٤٥ هزار و ٥٠٠ تومانی در طول دوره مسئولیت آن فردکسری بودجه‌های خانوارهای ایرانی ٥/٤ برابر افزایش یافت و شاخص فلاکت در ماه‌های پایانی مسئولیت احمدی‌نژاد به دو برابر در ماه‌های شروع این دولت رسید.

به عبارت دیگر وقتی پرداخت ٤٥ هزار و ٥٠٠ تومان یک جیب‌بری بی‌سابقه از ضعیف‌ترین و محروم‌ترین مردم کشور را به همراه داشت و فلاکت را در میان طبقات فرودست دو برابر کرد مردم عزیز باید مطلع باشند که وعده‌های پرداختی بین ٣ تا ٥ برابر آنچه که در تجربه دولت احمدی‌نژاد بود، می‌تواند فاجعه‌های غیرقابل تصوری را از نظر انسانی و اجتماعی و محیط زیستی به کشور تحمیل کند.

این دوره انتخابات به هر حال می‌گذرد اما به نظر من دو مساله حیاتی وجود دارد که برای همه کسانی که به بقای ایران و حفظ تمامیت ارضی علاقه‌مند هستند، باید گوشزد کرد. اول باید از نهادهای نظارتی بخواهیم که در فرصت چهار ساله تا انتخابات بعدی فکری برای پیشگیری از این رویه‌های فرصت‌طلبانه حساسیت‌زا و کشور بر باد ده بکنند و اجازه چنین رفتارهای دون‌شأنی به کاندیداهای دور بعدی ندهند.

مسأله دیگر بسیار مهم این است که به موازات ایفای مسئولیت نهادهای نظارتی رسانه‌های که به توسعه و بالندگی ایران و عزت مردم و عدالت اجتماعی باور دارند باید شرافتمندانه در زمینه وعده‌های رانتی و فاجعه‌آمیزی‌های آن به اندازه‌ای روشنگری کنند که مردم بدانند هر کس وعده پول بی‌زحمت برای خرید رأی و محبوبیت می‌دهد تخریب‌کننده آینده کشور است و حداقل چیزی که می‌توانیم بگوییم این است که اگر کسانی از این کاندیداها تحت تاثیر جو قرار گرفته‌اند و چنین وعده‌های نامعقول و فاجعه‌سازی مطرح کردند پس از خارج شدن از جو انتخابات مسوولانه از ملت عذرخواهی کنند و تعهد بدهند که دیگر از طریق‌های فسادزا به دنبال خرید رای و خرید محبوبیت نگردند.