ربنای‌ شجریان‌ امسال‌ پخش‌ می‌شود؟

رویداد۲۴- «ربنا»ی استاد محمدرضا شجریان پس از هشت سال، ماه رمضان امسال با تلاش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی «احتمالاً» از تلویزیون پخش خواهد شد. این خبری است که در روزهای گذشته در سایت‌ها و خبرگزاری‌های مختلف منتشر شد و امیدهای تازه‌ای را برای پخش دعای قرآنی محمدرضا شجریان که آن را ۳۲ سال پیش و در دستگاه «سه‌گاه» خوانده ایجاد کرده است.

روزنامه «ایران» می‌افزاید: یک منبع آگاه روز پنجشنبه در حاشیه نشست اعضای کابینه «حسن روحانی» خبر داد که نامه‌ای از سوی «سیدرضا صالحی امیری» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای رئیس سازمان صدا و سیما نوشته و درآن خواستار پخش «ربنای» استاد محمدرضا شجریان در ایام ماه مبارک رمضان شده است. این منبع آگاه به ایرنا گفت: این نامه در حاشیه نشست روز چهارشنبه سوم خرداد اعضای کابینه «حسن روحانی» تسلیم «عبدالعلی علی عسکری» رئیس سازمان صدا و سیما شده است. همچنین در این جلسه، تعداد دیگری از اعضای هیأت دولت از این پیشنهاد حمایت کرده‌اند و خواستار پخش ربنا شده‌اند. اثر جاودانه محمدرضا شجریان، ۱۹ اردیبهشت ماه سال‌جاری توسط سازمان میراث فرهنگی ثبت ملی شد.

با وجود بایکوتِ رسانه ملی، ماه مبارک رمضان را بدون «ربنا» و «مثنوی افشاری» شجریان نمی‌توان متصور شد. مدت هاست کسی دیگر گوشه چشمی به قاب تلویزیون ندارد تا روزه‌اش را با این نواهای آسمانی باز کند. غروب که می‌رسد و نزدیک به اذان که می‌شویم، رفت و آمد مختصری در شهر کفایت می‌کند تا صدای ربنا را از هر کوی و برزنی بشنویم.

مناجاتی که نزدیک به ۳۸ سال است با تار و پود ماه مبارک رمضان در ایران گره خورده، ربنایی که به گفته استاد متعلق به مردم است اما در سال‌های نه چندان دور از سفره میهمانان خدا برچیده شد...

 استاد شجریان این دعا را در دستگاه سه‌گاه خوانده و با مرکب‌خوانی (مدولاسیون یا راه‌گردانی) سری به دستگاه‌ها و آوازهای دیگر ردیف موسیقی ایرانی از جمله آواز افشاری و گوشه عراق (صبا) می‌زند و سپس به سه‌گاه بازمی‌گردد.

منع پخش مناجات ربنا از صدا وسیما در سال‌های اخیر بارها با اعتراض گسترده مردم و مسئولان مواجه شد و حتی برخی در درون سازمان صدا و سیما هم به مخالفت با آن برخاستند؛ حسن روحانی رئیس جمهور هم در اولین مناظره انتخاباتی امسال نسبت به این مسأله واکنش نشان داد و به عدم پخش ربنا در تلویزیون اعتراض کرد موضوعی که هر بار با بی‌توجهی مسئولان رسانه ملی روبه‌رو شد.

استاد شجریان در گفت‌و‌گویی درباره شکل‌گیری دعای ربنا می‌گوید: «مردم ۳۰ سال است با این ربنا پای سفره افطار می‌نشینند و با آن خاطره دارند. من هرگز به خودم اجازه ندادم که این ربنا را از مردم بگیرم و آن را از آنها دریغ کنم... من از این ربنا نه بهره‌ای می‌برم و نه شهرتم را زیادتر می‌کند؛ من کارم را ۳۲ سال پیش انجام داده‌ و آن را به مردم هدیه داده‌ام. حالا برای ثواب یا وجدانم باشد این ربنا مال مردم است و من هم اجازه ندارم این را از مردم دریغ کنم. به همین دلیل رادیو و تلویزیون هم نمی‌تواند ربنا را از مردم دریغ کنند یا ربنای دیگری را جایگزین آن کنند... صرفنظر از ربنا، من در دیگر برنامه‌های موسیقی نیز مردم و هوش آنها را باور دارم و می‌دانم که مردم هوشمند هستند. زمانی که به این موارد اعتقاد دارید دیگر نمی‌شود به مردم دروغ گفت و به همین دلیل مردم شما را باور می‌کنند. من کار سیاسی نمی‌کنم اما به‌عنوان هنرمندی که در جامعه زندگی می‌کند حق دارم شرایطی را که در جامعه پیش می‌آید قضاوت کنم... من ربنا را به مردم هدیه کردم و مال مردم هم هست، اگر ربنا را تلویزیون و رادیو پخش نکند، مردم خودشان آن را پخش می‌کنند.»

با وجود اینکه خبر پخش احتمالی ربنا از تلویزیون به موضوع داغ شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده اما مسئولان صدا و سیما هنوز درباره پخش آن در ایام ماه رمضان سال ۹۶ واکنشی نشان نداده‌اند.