پافشاری ریاض بر سیاست خارجی پرخاشگرایانه

رویداد۲۴، حامد نوریان - تحولات میان ایران و عربستان طی روزهای اخیر روند پیچیده و غیرمترقبه‌ای را گذارانده است. در اقدام اخیر عربستان که با پرتاب راکتی منجر به مجروح شدن نگهبان سفارت ایران شد، اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران را در پی داشت.

در همین زمینه «هافینگتون پست» در گزارش خود از تازه‌ترین تحولات این موضوع نوشت: ایران روز پنجشنبه ائتلاف تحت رهبری عربستان را متهم کرد که در جریان یک حمله شبانه در صنعا، پایتخت یمن، ساختمان سفارت ایران را هدف قرار داده است.

این روزنامه اشاره می‌کند که مورد اخیر، در چارچوب تنش‌هایی است که پس از اعدام شیخ نمر، روحانی شیعه، میان دو طرف به وجود آمده و تحلیلگران نگرانند که این تنش‌ها سبب اوج گیری جنگی نیابتی میان طرفین در یمن و سوریه شود. 

روزنامه لبنانی «السفیر» نیز در تحلیلی که اندکی پس از به قدرت رسیدن سلمان منتشر کرد که بسیار مهم است: هدف هیأت حاکمه جدید، متحد شدن با کشورهای سنی منطقه، به ویژه ترکیه و مصر به منظور وارد شدن به تقابلی مستقیم و آشکار با ایران است. به عبارت دیگر، سعودی‌ها قصد دارند دست به تشکیل ائتلافی بزنند که نوک حملات آن، متوجه ایران و نفوذ ایران در سطح منطقه باشد. 

روند اقدامات عربستان که در آخرین آن تصمیم به اعدام شیخ نمر و قطع رابطه با ایران بود نشان داد که این تحلیل، به هیچ وجه نادرست نبوده است. در این راستا، عربستان با اتخاذ راهبردی گام به گام، فراگیر و همه جانبه دست به تقابل با ایران زد و مستقیما وارد حوزه‌های نفوذ ایران در منطقه شد و از سوی دیگر، به روند مقابله دیپلماتیک خود با ایران شدت بخشد.در واقع سیاست مشت آهنین در وهله اول و سیاست فرافکنی در وهله دوم در دستور کار ریاض قرار گرفت. 

عربستان با رویکرد حمله نظامی به یمن و حمایت خود از معارضین و تروریست‌های سوری سعی کرد سیاست مشت آهنین خود را روز به روز تشدید کند و با لابی‌گری همه جانبه برای جلوگیری از دستیابی ایران و گروه ۱+۵ به توافق هسته‌ای سعی کرد تا مانع بهبود روابط ایران با غرب و جامعه جهانی شود. 

 «اوراسیا گروپ» درگزارشی پیش‌بینی کرده عربستان سعودی که با خطر روزافزون اختلافات بی‌ثبات‌کننده روبروست در سال ۲۰۱۶ به رفتارهای پرخاشگرانه بیشتری در سرتاسر خاورمیانه دست خواهد زد.

در این گزارش تأکید شده «تهدید اختلافات درون خانواده پادشاهی عربستان، رو به فزونی است و سناریوی درگیری‌های علنی که قبل از رسیدن ملک سلمان به قدرت در ژانویه ۲۰۱۵ غیرقابل تصور بود، اکنون، کاملاً واقعی شده است». 

این گزارش می‌افزاید: «نگرانی بیرونی اصلی عربستان، ایران است که به زودی از اثرات تحریم‌ها‌‌ رها می‌شود». پایگاه «بیزنس اینسایدر» در تحلیلی بر این گزارش نوشته است: «این موضوع، دست‌کم تا اندازه‌ای تصمیم عربستان برای قطع رابطه با ایران در روز یکشنبه را تبیین می‌کند». 

از سوی دیگر «سوفان گروپ» یک شرکت اطلاعات امنیتی، در نشست روزانه خود گزارش داد: «اگر قرار است که اعدام شیخ نمر، ذهن جمعیت اهل تسنن در عربستان را از افزایش چهل درصدی قیمت بنزین منحرف کرده و با نشانه رفتن انگشت اتهام به سمت دشمنی بیرونی، آن را عامل معظلات اقتصادی معرفی کند، کافی نبوده است». 

تمام تحلیل‌های کار‌شناسان حوزه روابط بین الملل بیانگر پافشاری دولت ریاض بر راهبردهای عجولانه، پرخاشگرایانه و غیر واقع گرایانه حکام سعودی است که موضوع اعدام شیخ نمر و اتفاقات بعدی بیانگر این موضوع بوده است.