رسمیت بخشیدن به کول‎بری توسط وزارت کشور بار کول‎بران را سنگین‎تر کرد

این اولین باری نیست که خبر مرگ کول‎بری را می‎شنویم، آدم‎هایی که برای امرار معاش دست به هرکار خطرناکی می‎زنند. گفته می‎شود دستمزد آنها برای هر بار خطر کردن و حمل اجناس بین دو مرز چیزی حدود 100 هزار تومان و اگر حیوان باربر داشته باشند کمی بیشتر حدود 450 هزار تومان خواهند بود. آنها هر بار با کالاهایی بر پشتشان از مناطق مرزی و صعب العبور آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه می‎گذرند؛ می‎دانند چه کار خطرناکی می‎کنند.

ممکن است گرفتار کوهستان، برف، بهمن و کولاک شوند، ممکن است جنس‌هایشان از بین برود و مجبور شوند به صاحب کالا خسارت دهند، و هزار اتفاق دیگری که ممکن است در این مسیر پیش بیاید. اما گویا هیچ خطری بدتر از تامین نشدن معاش نیست. 

این بار نیز کول‎برهای آذربایجان غربی در سفر خطرناک‎شان گرفتار بهمن شدند،آنها 16 نفر بودند که برای جابجایی بار به دل جاده زده بودند. این بهمن جان 4 نفر از آنها که بزرگترینشان 27 سال بیشتر نداشت را گرفت و 6 کول بر را راهی بیمارستان کرد. این جوان‎ها اهل بیوران علیا از توابع شهرستان سرشت بودند.  

طیب‎نیا، وزیر اقتصاد در پاسخ به اعتراض نماینده مهاباد در مجلس به وضعیت کول‎برها قول داد بزودی کمیته ویژه‎ای برای  بررسی وضعیت آنها تشکیل شود. 

در مناطق مرزی فقط جوان‏‎ها و بومی‎ها به شغل کول‎بری نمی‎پردازند بلکه نوجوانان، میانسالان، دختران، زنان و همچنین افرادی از دیگر شهرهای ایران نیز برای تامین معیشت خود به این کار روی می‎آورند. همچنین تمام کول‎برها بی‎سواد نیستند، در میان آنها دانشجویانی هم هستند که برای تامین هزینه تحصیل خود به این کار روی آورده اند. 

کول‎بری در مناطق مرزی از سوی وزارت کار مجوز قانونی گرفته است و همین باعث شده افراد بیشتری برای امرار معاش به این کار روی بیاورند. 

یک هموطن کرد درباره این اتفاق می‎گوید: کول‎بر برای خانواده‎اش خود را فدا می‌کند، او انتخابی جز ادامه حیات ندارد و می تواند انگل وار به حیات خود ادامه دهد و  به امید آینده ای بهتر تلاش کند.

روزنامه نگاری که یک شب را با کول بران گذرانده در این خصوص می گوید: کول‌بر‌‌ی‌‌ زاده‌ فقدان صنعت و تجارت و غیاب سرمایه‌گذاری در مناطق محروم کشور است. کول‌بر‌‌ی‌‌ امری است مختص مناطق جغرافیایی حاشیه‌ کشور مثل مریوان، اُشنویه، پیرانشهر، سردشت، بانه و نوسود. اینها از جمله شهرهایی هستند که بیشترین میزان اشتغال به کول‌بر‌‌ی‌‌ در آنها دیده می‌شود و بیشترین آمار کشته‌شدگان مربوط به پدیده‌ کول‌بر‌‌ی‌‌ نیز از همین شهرهاست. 

هادی بهادری، نماینده مردم ارومیه در مجلس در گفت‎وگو با رویداد۲۴ گفت: در بعضی استان‎های مرزی در کنار گمرک معابری برای داد و ستد ایجاد شده است، بارهایی که با کامیون‎ها به این معابر می‎رسند توسط کول‎برها جابه جا می‎شوند. آنها حدود 150 کیلو بار و حتی بیشتر بر پشت خود حمل می‎کنند.

 

او در خصوص قانونی بودن این شغل گفت: وزارت کشور یک وجاهت قانونی به این شغل داده است تا در کشور قاچاق کالا به صورت غیررسمی انجام نشود. در این قانون برای جابجایی کالا ساعات مشخصی در نظر گرفته شده است؛ آنها می‎توانند از 5 صبح تا 5 بعدازظهر کالا جابجا کنند و کالاهایی که بعد از آن و به صورت شبانه جابجا می‎شود قاچاق است. 

نماینده مردم ارومیه در توضیح این مساله افزود: این مجوز راهکار وزارت کشور برای کم کردن و سازماندهی مساله قاچاق کالا به صورت غیررسمی است اما در عمل اتفاق دیگری می‎افتد. از مجوزهای تعاونی‎های مرزنشین افراد دیگری بهره می‎برند و خود مردم از آن استفاده نمی‎کنند و به نوعی رسمیت بخشیدن به کول‎بری توسط وزارت کشور بار کول‎بران را سنگین‎تر کرده است.

بهادری با بیان اینکه کول‎بری شغلی بسیار سخت و در مرتبه اجتماعی پایین است گفت: اگرچه هدف کسانی که این مجوز را می‎دهند محرومیت‎زدایی از مناطق محروم، اشتغال‎زایی، بهبود شرایط اقتصادی از طریق کاهش قاچاق و ایجاد امنیت در مناطق مرزی است اما این در صورتی اتفاق میفتد که منافع این داد و ستدها در جیب کول‎برها برود.

شاید بسیاری از مردم از طریق منتشر شدن اتفاقاتی که هر سال جان عده ای از کول برها را می گیرد با این شغل آشنا شده اند، اما عده زیادی در فضای مجازی برای  همدری با  این هموطنان مرزنشین توییت‎ها و پست‎هایی با هشتک کول‎بر متشر کرده‎اند.

پرویز پرستویی در اینستاگرام خود عکس یکی از کول‎برهایی که جان خود را در بهمن از دست داده است منتشر کرده و نوشته: این جوان شاید با رخسار و قامتش ستاره سینما می‎شد. اما اینجا کول‎بر بود و زير برف جان سپرد.  عباس نیز در واکنش به قول طیب‎نیا در خصوص ایجاد کمیته ویژه برای رسیدگی به وضعیت کول‎برها توییت کرده: وقتی اتفاقی میافته تازه یادمون میاد لازمه اقدامی کنیم. صادقی نماینده مردم تهران در مجلس نیز توییت کرده: پدیده کول بری یعنی دولت به وظیفه قانونی خود در "رفع تبعیضات ناروا وایجاد امكانات عادلانه برای همه"(بند 9 اصل 3 ق اساسی)عمل نکرده است.همچنین 60 نفر از فعالان مدنی کشور در نامه ای از رئیس جمهوری و نمایندگان مجلس خواستار رسیدگی به وضعیت کول‎بران شدند.