ملاحظاتی درباره نشست سه جانبه تهران، باکو، آنکارا در رامسر

رویداد24-  افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در یادداشتی برای خبرآنلاین نوشت: بر اساس اخبار منتشر شده در تهران،باکو و آنکارا، المار ممدیارف و مولود چاوش اوغلو وزرای امورخارجه آذربایجان و ترکیه برای شرکت در چهارمین نشست سه جانبه با همتای ایرانی خودکه قرار است امروز در رامسر برگزار شود، عازم ایران می شوند.

اولین نشست سه جانبه وزرای خارجه سه کشور در سال 2011 میلادی در ارومیه، سال 2012 در نخجوان آذربایجان و سال 2014 نیز در شهر وان ترکیه برگزار شده، است.گفته میشود بررسی میزان پیشرفت اقدامات انجام شده در زمینه تصمیمات اتخاذ شده در نشست های پیشین و فرایند اجرایی «طرح عمل بخشی» مورد توافق در نشست وان در رامسر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در حالیکه مکانیزم سه جانبه اجلاس وزرای خارجه سه کشورهمسايه با درک مبتنی بر تبادل نظر بر پایه منافع متقابل سه کشور در راستای توسعه مناسبات سه جانبه، کمک به توسعه و بهبود رفاه و تقویت ثبات و امنیت منطقه شکل گرفته اما درطول پنج سال گذشته از منظر سه جانبه کارنامه موفقی درپی نداشته است.

این نشستها که براساس توافق اولیه باید هرسال برگزار می شد با تاخیر برگزار شده است.

وزیرخارجه آذربایجان درحالی در اين نشست شرکت خواهد کرد که ظرف سه روز اخیر با نقض آتش بس ازسوی ارمنستان که با چراغ سبز و هدایت روسیه صورت می گیرد ،درگیریها در برخی خطوط تماس درمناطق پيراموني قره باغ ازجمله ترتروآقدام افزایش یافته و گفته میشود قریب یکصد نفر از نیروهای طرفین که بیشترین آنهارا نیروهای ارمنی تشکیل می دهند ،کشته شده اند و کم وبیش این تبادل آتش ادامه دارد.هرچند که احتمال برقراری آتش بس مجدد زياداست اما وضعیت ناپایداری در منطقه ایجاد شده است.

همچنین وزیر خارجه ترکیه در شرایطی به رامسر می آید که ظرف هشت ماه گذشته کشورش شاهد شش عملیات تروريستي منجر به دهها کشته و صدها زخمی در چند شهر ترکیه بوده است و مقامات آنکارا از تحرک پ.ک.ک و حزب کردي دموکراتیک خلق در سوریه وبازوهاي نظامی آنها نگران است و حملات نظامی علیه آنها نتیجه مطلوبي برای دولت ترکیه دربر نداشته است. از سوی دیگر ترکیه به اهداف خود در سوریه نیز نائل نشده و با روسيه نیز دچار تنش جدی گردیده است .

وزیر خارجه ایران نیز در شرایطی میزبان همتایان آذري و ترک خود خواهد بود که این نخستین نشست سه جانبه در دوره پسا برجام هسته ای و شروع لغو تحريمهاي بین المللي است که از رهگذر آن،ایران بصورت رسمی به کنفرانس حل سیاسی بحران سوریه ازسوی آمریکا و اروپا دعوت و به مساعی جمیله خود پرداخت و انتخابات پارلمانی وخبرگاني هفتم اسفند 94 سبب استحکام بیشتر دولت روحانی و افزایش توان چانه زنی دستگاه دیپلماسی در مذاکرات خارجی شده است ، هرچند که دلواپسان و تمامیت خواهان داخلی همگام با دشمنان خارجی ملت ایران با تلاشهای مذبوحانه خود نه برجام را ونه نتیجه انتخابات اسفند را برمی تابند و. با تمام قوا از به شکست کشاندن دولت تدبیر و امید از هیچ اقدامی دریغ نمی کنند تا روحانی اولین رئیس جمهور تک دوره ای در جمهوری اسلامی ایران ازبدو تاسیس تا کنون باشد،غافل ازاینکه اکثريت ملت ایران با به نمایش گذاشتن شعور و آگاهی سیاسی خود در خرداد 92واسفند94 نشان دادند که فریب تمامیت خواهان عوامفريب دلواپس را نخواهند خورد و در خرداد 96 با انتخاب مجدد حسن روحانی آب پاکی را بر دستان نامحرم آنها خواهند ریخت.

آنگونه که مشاهده می شود نشست وزرای خارجه گروه آتا"(آذربایجان,ترکیه،ایران) در رامسر ضمن پیگیری وضعیت توافقات سه نشست پیشین ، با توجه به اوضاع کنونی باحتمال زیاد پیرامون تحولات سوریه و درگیریهای منطقه قره باغ نیز مذاکره و رایزنی خواهند نمود ، چه بسا برقراری و تقویت ثبات و امنیت وصلح در منطقه پیش نیاز هر نوع همکاری دو ،سه وچندجانبه خواهد بود .

برغم اینکه گروه ميسنک سازمان امنیت و همکاری اروپا ترکیه را به دلیل قطع رابطه با ارمنستان و وجود اختلافات تاریخی ادعایی ارضی وفرضي میان ترکیه و ارمنستان و حمایت ترکیه از آذربایجان دربرابر ارمنستان به میدان ميانجیگري حل بحران فره باغ راه نمیدهد و همینطور از مشارکت ایران به دلیل عدم عضویت در ساختار سازمان امنیت و همکاری اروپا و گروه مینسک ممانعت میکند اما باتوجه به همسایگی ایران وترکيه ،دوکشورميتوانند با طرفهای درگیر درخصوص شیوه های حل بحران فره باغ و راه حلهای بازگردندان اراضی اشغالی آذربایجان به رایزنی بپردازند و نشست رامسر میتواند نقطه شروع این تحرک منطقه ای باشد .

ازسوی دیگر باتوجه به حساسیت مسکو نسبت به این اجلاس سه جانبه،باتوجه به تنش موجود میان مسکو -آنکارا و روابط نزدیک آنکارا-باکو سه وزیر خارجه می توانند پیرامون کاهش این حساسیتها و حل بحران روابط میان مسکو-آنکارا و راههای جلب روسیه به گام نهادن درمسیر ایجابی در همکاریهای منطقه ای به رایزنی پرداخته واز رهگذر استمرار این تماسها ،درصدد پی گیری برگزاری نشستهای چهار ,پنج و شش جانبه بترتیب با روسیه و ارمنستان وگرجستان برآيند و در ادامه با الگوگیری از نشستهای 1+5 با ایران که برجام هسته اي را محقق ساخت ،بسوی حل بحرانهای منطقه ای ازجمله قره باغ گام بردارند .

بدیهي است همه بازیگران منطقه ای و فرامنطقه‌ای اختلافات زیادی بايکديگردارند و تشکیل جبهه های متفقین ومتحدين نتوانسته بحرانها را خاتمه دهد ،آنچه مسلم است باید کشورها نقاط اشتراک را مبنا قرار دهند تا بتوانند باهمکاری متقابل اختلافات را حل و فصل کنند و نشستهای سه جانبه ای چون اجلاس وزرای خارجه" آتا " میتواند آغازگر و بنیانگذار این پاردايم باشد.