محمد درویش: برنامه های کارشناسانه انجمن ها مورد حمایت مالی سازمان محیط زیست قرار خواهد گرفت

مدیرکل آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست گفت: دلیل اصلی گسترش و فعالیت جدی سازمان های مردم نهاد به رویکرد دولت روحانی به مشارکت های اجتماعی در سراسر کشور برمی گردد و بنا بر اعلام ریئس جمهور، دولت بر آمده از مردم بوده و سرمایه اجتماعی باعث تولد دولت فعلی بوده است و با پذیرش نقش سمن ها در دولت فعلی فعالیت گسترده سمن ها را به ویژه در حوزه محیط زیست شاهد هستیم و اعضای دولت فعلی به مشارکت مردمی اعتقاد داشته و فعالیت ها را به رسمیت می شناسند. 

به گزارش پایگاه خبری سازمان های غیر دولتی ایران(وطن)، محمد درویش مدیرکل آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست در گفتگو با خبرنگار وطن گفت: در دولت های نهم و دهم به دلیل تک روی و یک سو نگری فعالیت های داوطلبانه ارزش و جایگاهی را به خود اختصاص نداده است ولی با روی کار آمدن دولت یازدهم فعالیت های داوطلبانه جان دوباره گرفته است و شاهد مشارکت گسترده و فعالیت جدی سازمانهای مردم نهاد در همه حوزه ها به ویژه محیط زیست هستیم.

وی ادامه داد: در دولت گذشته به سازمان های مردم نهاد و فعالیت های آنها جانب دارانه نگریسته می شد و عملا فعالیت انجمن ها را در راستای امپریالسیم جهانی و تحت تاثیر قدرت های بیگانه تحلیل می کردند به حدی که سمن ها را عامل انقلاب مخملی در کشور به حساب می آوردند که با روی کار آمدن دولت جدید و چرخش 180 درجه ای در گفتمان تشکل های مدنی به عنوان سرمایه های اجتماعی به رسمیت شناخته شده و فعالیت سمن ها در راستای ارتقای وضعیت جامعه سامان دهی شده است.

درویش افزود: رئیس دولت یازدهم بعد از پیروزی در انتخابات به عنوان مقام ارشد قوه مجریه با نمایندگان جنبش های 22 گانه مدنی کشور به صورت رسمی دیدار کرد و به همه گرایش ها از جمله محیط زیست اجازه صحبت داد و دغدغه های آنها را از نزدیک شنید و همچنین معصومه ابتکار را که سابقه طولانی در کارهای داوطلبانه داشته است را برای گسترش هر چه تمامتر فعالیت های داوطلبانه به مدیریت سازمان حفاظت از محیط زیست انتخاب کرده که با رویکرد جدی و مشارکتی وی و انتخاب فردی از میان فعالان اجتماعی به مدیرکلی مشارکت های مردمی تلاش مضاعفی برای فعالیت Ngo ها صورت گرفته است که در آینده نه چندان دور برایند قابل لمسی را برای جامعه و کشور در برخواهد داشت.

این فعال مدنی حوزه محیط زیست بیان کرد: با رویکرد جدید و ورود افراد شاخص به حوزه مدیریت سازمان محیط زیست رشد 100 درصدی سمن ها را شاهد بوده ایم که از 650 سمن در دولت خاتمی که در دولت احمدی نژاد مغفول مانده و تا 400 انجمن کاهش پیدا کرد الان 800 سمن فعال در سراسر کشور به صورت رسمی و تخصصی فعالیت می کنند.

درویش ضمن ابراز امیدواری به گسترش حوزه اختیارات سمن ها اشاره کرد: علاوه بر رشد عددی سمن ها، انجمن های محیط زیستی، شبکه های محیط زیستی را ایجاد کرده اند و تعداد دو نفر از اعضای Ngoها محیط زیستی در تدوین فصل مربوط به محیط زیست برنامه ششم توسعه شرکت دارند که با حق رای مستقل و برنحوه تدوین آن نظارت می کنند .

 همچنین نمایندگان سازمان های مردم نهاد محیط زیستی در 31 استان کشور در شورای برنامه ریزی استانها حضور داشته و در برنامه های استانی نظرات مردمی را مورد ملاحظه قرار می دهند که در کشور در سالیان گذشته بی سابقه بوده است.

مدیرکل آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست تصریح کرد: انجمن های محیط زیستی تواسته اند با کمک سازمان محیط زیست و سازمان مراتع، جنگلداری و آبخیزداری در طول سال گردهمایی های فصلی را برگزار کنند که در آن 7 نفر به عنوان اعضای شورای هماهنگی انتخاب شده اند که برگزاری انتخابات دوره بعد، تدوین اساسنامه شورا های استانی و شبکه ملی را بر عهده دارند که در اجلاس آتی که 31 فروردین ماه در عسلویه برگزار می شود اساسنامه شوراها وشبکه ملی به رای گذاشته خواهد شد.

دوریش تاکید کرد: اگر اساسنامه شوراهای استانی و شبکه ملی در نشست عسلویه مورد تصویب قرار گیرد به زودی شاهد انتخابات شبکه های ملی و استانی در سراسر کشور خواهیم بود که نشاط را به حوزه سرمایه اجتماعی در حوزه محیط زیست باز می گرداند و سازمان حفاظت از محیط زیست بخشی از وظایف خود را به سازمان های مردم نهاد واگذار خواهد کرد.

وی اظهار کرد: در سونامی ایجاد شده توسط انجمن ها، 1300 نفر در کردستان تفنگ های شکاری خود را کنار گذاشته و 10هزار کبک رها سازی شد، تالاب های کمیجان، گندمان و کانی برازان احیا شده است، در آذربایجان شرقی، چهارمحال بختیاری و فارس شبکه سازمان های مردم نهاد شکل گرفته است، ناهمواری های ماسه ای در خراسان جنوبی تثبیت شده است، تبدیل درخت بلوط در گل سفید به زغال مهار شده است، چشمه های گرد و غبار در چهار محال بختیاری کاهش یافته است، در منصورآباد رفسنجان تعداد 200 راس وحوش به 700 راس افزایش یافته است که این اقدامات با آموزش و احیای صنایع دستی وسنت های محلی همراه بوده است که از یک طرف موجب کارافرینی در جوامع روستایی شده است و در سمت دیگر موجبات حفاظت، صیانت و احیای محیط زیست در مناطق مختلف را فراهم کرده است.

این مقام مسئول ضمن تحسین مشارکت های مردمی در احیای محیط زیست تاکید کرد: در هر جایی از کشور که به مردم اعتماد شده و اجازه ورود به داوطلبان داده شده است مردم عکس العمل ملی شایسته و سزاورای را نشان داده اند که این تجارب با ارزش توسط سازمان محیط زیست در جای جای ایران به کار گرفته شده است که کارنامه قابل قبولی دریافت شده است.

 در همین راستا تلاش می شود تا تجربه احیای تالاب ها با تفاهم نامه ای در خوزستان در تالاب های هورالعظیم، شادگان، بام دژ، شیم بار و میان کران به کار گرفته شود و با کمک 5 هسته اصلی از انجمن های 11 استان بالا دستی مسائل آبخیز کارون، کرخه و زهره که منبع اصلی این تالاب ها هستند به زودی حل شود.

درویش افزود: در ارومیه در منطقه روستای چپقلو و تالاب های اقماری آن توانستیم الگوی موفق حفظ و نگهداری از محیط زیست را پیاده کنیم و وابستگی معیشتی مردم بومی به طبیعت کاهش پیدا کرد تا اسیب های ناخواسته تامین اقتصاد خانواده به طبیعت کمتر باشد، در سال گذشته مدرسه طبیعت در کشور راه اندازی شد تا آموزش های بی واسطه و جذاب به کودکان ارائه شود و مدرسه طبیعت باعث خواهد شد تا نگاه مردم به مواهب طبیعی، مثل نگاه به فضیلت های اخلاقی، غیر قابل معامله شود و اگر این مسئله در نسل اینده نهادینه شود بسیاری از مشکلات محیط زیستی برطرف خواهد شد.

وی ضمن امیدواری به مشارکت حداکثری مردم و فعالان در فعالیت محیط زیستی بیان کرد: برای آشنایی هر چه بیشتر مردم با محیط زیست و ارتباط تنگاتنگ با آن، جشنواره موسیقی محیط زیست با مشارکت هنرمندانی همچون همایون شجریان، کامکار و هنگامه اخوان برگزار خواهد شد و هدف بر این است که نسل جوان در زمزمه های زیر لب خود مضامین عمیق محیط زیستی را داشته باشند و در این جشنواره آثاری با غنای فرهنگی و برگرفته از فورکلور در سبک های سنتی، پاپ، جاز، کلاسیک و ترانه های کودکان ارائه خواهد شد و از نویسندگان و هنرمندان کشور برای ارائه آثار خود دعوت به عمل خواهد آمد همچنین تلاش می شود در دوره های بعدی این جشنواره بین المللی شده و در سطح جهانی برگزار شود.

این فعال مدنی حوزه محیط زیست ادامه داد: دومین دوره انتخاب کتاب سال محیط زیستی امسال در ابان ماه برگزار خواهد شد همچنین برای افزایش دانش، نقش و جایگاه سازمان های مردم نهاد گفتگوهای پردیسان در سازمان محیط زیست ادامه پیدا خواهدکرد که امروز دهمین نشست از نشست های متوالی گفتگوی پردیسان برگزار شد که با استقبال خوبی از سوی سمن ها نیز مواجه شده بود.

مدیرکل آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست تاکید کرد: با برگزاری گفتگوهای پردیسان تلاش می شود سازمان محیط زیست به یک سازمان دانش محور تبدیل شود که در آن مسائل و دانش به روز محیط زیستی در جریان باشد و بحث های جدی بدون سانسور و پرده پوشی در سازمان ارائه شود.

این مقام مسئول ضمن انتقاد از نبود نقشه راه و مانیفست فعالیت های مدنی در حوزه محیط زیست گفت: در تلاش هستیم تا منشور سازمان های مردم نهاد محیط زیستی با کمک هسته مشورتی و شورای مرکزی که از بزرگان و فعالان مشارکت اجتماعی در این سازمان هستند در قالب اتاق فکر تشکیل شود که در آن تعریف جامعی از انجمن های محیط زیستی و نحوه وچگونگی فعالیت آنها به جامعه عرضه خواهد شد.

وی ادامه داد: به زودی معصومه ابتکار جلسه ای با وزیر کشور خواهد داشت که تا وزیر دستورات لازم را برای تسهیل اهدای مجوز به شبکه های استانی را صادر کند که در کنار این فرایند کارگاه های آموزشی برای نمایندگان سمن ها برای ارتقا فعالیت های تشکل های مردم نهاد ارائه خواهد شد تا انجمن ها در سراسر کشور با اختیارات و باید و نباید های خود آشنایی پیدا کنند، همچنین در این کارگاه ها چگونگی ایجاد انسجام سازمانی آموزش داده خواهد شد.

درویش ضمن اشاره به چگونگی عملیاتی شدن طرح های انجمن ها تاکید کرد: از پروپوزال های عملی سازمان های مردم نهاد حمایت های جدی و مالی توسط سازمان محیط زیست صورت خواهد گرفت و تشکل های که بتوانند برای حل بحران محیط زیست برنامه های مدون و عملیاتی ارائه کنند از برون سپاری پروژه های محیط زیستی بهره مند خواهند شد به عبارت دیگر طرح ها و برنامه های کارشناسانه انجمن ها مورد حمایت مالی سازمان قرار خواهد گرفت.

وی ضمن انتقاد از انجمن های خانوادگی و دوستانه تصریح کرد: انجمن های را زمانی می توان انجمن محیط زیستی به حساب اورد که کاملا غیردولتی، غیر سیاسی و مستقل عمل کنند و به نوعی تشکل ثبت شده به عنوان ذخیره اجتماعی در مسئله تخصصی محسوب شود و براساس تعداد اعضای فعال انجمن ها ارزش و بهای انجمن ها سنجیده خواهد شد، دریافت حق عضویت، شفافیت مالی، شرکت در پروژه های بین المللی و اخذ مقام مشورتی سازمان ملل از ملاک های ارزش گذاری انجمن هاست که فعالیت Ngo های محیط زیستی براساس این داده ها از 1000 امتیاز رتبه بندی خواهند شد.

محمد درویش در گفتگو با وطن ضمن انتقاد از نگاه سیاسی به انجمن ها در سال های گذشته تشریح کرد: تلاش می شود انجمن ها از احزاب سیاسی جدا سازی شود و در انتخابات گذشته مجلس از انجمن های فعال حوزه محیط زیست درخواست شد که به هیچ عنوان در فعالیت های انتخاباتی نمایندگان شرکت نکنند در عوض با شرکت در جلسات و سخنرانی این افراد انتظارات و درخواست های خود را در مجلس آینده از نمایندگان درخواست کنند.

 همچنین تلاش می شود با فعالیت مطلوب و با برنامه انجمن ها، نظر ان بخش از حاکمیت که با تردید و با دید امنیتی به فعالیت های مدنی نگاه می کند نیز جلب شود واطمینان لازم برای آن بخش از جامعه نیز فراهم شود و سرمایه روبه افول در حوزه های مختلف اجتماعی ارتقا پیدا کند.

این فعال مشارکت های مردمی افزود: هرچه قدر که فعالیت انجمن ها تخصصی تر باشند در سایر حوزه ها کمتر مداخله کرده و از آسیب های احتمالی به دور خواهند بود، در برنامه های سازمان محیط زیست بعد از ایجاد و شکل دهی به شبکه های استانی و ملی سمن ها، پروژه تخصصی سازی انجمن ها شروع خواهد شد و هر چه انجمنی تخصصی تر باشد در حوزه های حرفه ای و فنی درگیر شده و فعالیت جانب کمتری انجام می دهد و مهمترین کار انجمن ها«انتقال عصاره کارپژوهشی به زبان ساده به جامعه محلی است و از طرف دیگر خواسته جامعه مدنی را به زبانی موثر به دولت است»، انجمن ها قرار است پایشگران مردم و نظام باشند.

وی اضافه کرد: در یک حرکت روبه جلو در سازمان محیط زیست دفتر مشارکتهای مردمی از بخش آموزش تفکیک شده و به عنوان بخش مستقل زیر نظر رئیس سازمان قرار گرفته است و با این ارتقا جایگاه این دفتر می تواند با کلیه واحد ها و معاونت ها مکاتبه کرده و همچنین طرح های خود را بی وابسته که قبلا از طریق معاونت انجام می شد به رئیس سازمان ارائه کنند که این بیانگر نگاه راهبردی رئیس سازمان به موضوع مشارکت های مردمی و جلب مشارکت است و این گونه تحرکات گواه بهار فعالیت های مردمی در حوزه محیط زیست در کشور است.

مدیر کل مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست ضمن انتقاد از نبود تخصص در گروه های حامی حیوانات شهری تاکید کرد:

 پراحساس ترین گروه محیط زیستی در کشور گروه های حامی حیوانات شهری، خانگی و بی صاحب هستند که ما هرگز در حوزه دیگری شاهد اجتماعات پرشور برای حمایت از مسائل نبوده ایم، که این یک سرمایه اجتماعی برای سازمان است ولی این حوزه به نسبت سایر حوزه ها از کمترین تخصص و اشرافیت حقوقی و فنی برخوردار است امیدورایم این طیف از جامعه فهم اکولوژیک خود را افزایش دهند و توانمندی ها ارتقا پیدا کرده و نحوه بیان دیدگاه های خود را یاد بگیرند تا حقوق شان محق شود، ما باید تلاش بکنیم فعالیت حقوق حیوانات با توجه به شرایط شرعی، دینی و فرهنگی جامعه پیش رفته و به کرسی بنشیند واگر این مهم رخ بدهد از یک طرف حقوق حیوانات رعایت خواهد شد.

 از سوی دیگر مبانی شرعی، محلی و قانونی مورد احترام واقع خواهد شد، کشور تجربه پیوستن به 9 کشور جهانی ممنوعیت فعالیت سیرک ها را دارد و امیداست فعالین حقوق حیوانات نحوه و چگونگی ابراز دیدگاه و دغدغه های خود را پیدا کنند و در حال حاضر کارگروه تدوین قانون ساماندهی به حقوق حیوانات شهری با مشارکت فعالان حقوق حیوانات، متخصصین، هنرمندان و انجمن های فعال حقوق حیوانات در حال فعالیت است و امید داست یک شیوه نامه اجرایی در این کارگروه تدوین شود. 

محمد درویش بعد از 28 سال سابقه فعالیت داوطلبانه در گفتگو با وطن در پیامی انجمن ها را مورد خطاب قرار داد و گفت: مهمترین خواهش از انجمن های محیط زیستی این است که دانش لازم را تا حد امکان در انجمن ها افزایش دهند وتشکلی که حرف برای گفتن داشته باشد هر کسی نمی تواند ان راحذف کند و یا نادیده بگیرد افزایش دانش اولا وضعیت سمن را ثبات می بخشد، ثانیا برون داد مناسبی در حوزه محیط زیست از سمن ها شاهد خواهیم بود.

وی همچنین ادامه داد: یک فعال محیط زیست نباید انتظاری از دیگران داشته باشد وباید به خود متکی باشد وباید تلاش شود دو روزش مثل هم نباشد در فعالیت داوطلبانه نباید مغرور بود و هدف مهمتر از این بایستی باشد که اسم یا مشخصات کسی در پروژه ای ثبت شود خروجی کار بایستی به صورتی باشد که فعال محیط زیست از خودش بگذرد برای یک مصلحت بزرگتر، اساسا کینه ها باید روی یخ نوشته شود و فعال محیط زیستی به منتقدان خود با نگاه خشونت بار نگاه نکند و فعال محیط زیست باید بخشنده، صبور و پذیرای منتقدان باشد تا از آنها یک کنشگر محیط زیستی پدید آید.