سایه «شنود» بر سر اصلاح‌گری

رویداد۲۴- با رسانه‌ای شدن شنود از دفتر کار و منزل رییس دولت اصلاحات، واکنش‌ها نسبت به این ماجرا افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که در گذشته نیز شنود از محل زندگی و جلسات شخصیت‌های سیاسی سابقه داشته است.

ماجرا از زمانی آغاز شد که حمیدرضا ترقی، عضو ارشد حزب موتلفه تلویحا اعلام کرد جلسات خصوصی رییس دولت اصلاحات شنود می‌شود. او در مصاحبه‌ای ویدئویی گفت: «آقای رییس دولت اصلاحات تصور نکند اگر در جلسات خصوصی حرفی می‌زند، کسی حرف‌های او را نمی‌فهمد یا نمی‌شنود! موضع‌گیری‌هایش و تمام مسائلی که بیان می‌‌کند همه به گوش نظام می‌رسد.»

اظهاراتی که خیلی زود با واکنش محمدرضا خاتمی، برادر رییس دولت اصلاحات همراه شد. خاتمی در این باره عنوان کرد: «اصلاح‌طلبان از شنود استقبال می‌كنند. بنای اصلاح‌طلبان هميشه بر اين موضوع بوده است كه همواره در حال شنود هستند. اين شنود محدود به جلسات نيست بلكه محل كار، محل زندگی و حتی اتومبيل‌های اصلاح‌طلبان شنود می‌شود. جريان اصلاح‌طلب از اين موضوع استقبال كرده و حتی خوشحال می‌شود واقعا آن چيزی كه از جلسات شنود می‌شود به دست مسوولان عالی‌رتبه كشور رسيده و حتی برای مردم نيز منتشر شود تا نشان داده شود اصلاح‌طلبان مانند روح بوده و پشت پرده و جلوی پرده برای آن‌ها تفاوتی نخواهد داشت. اصلاح‌طلبان همواره نظرات و اعتقادات خود را در ملاء عام مطرح كرده و نيازی به بيان كردن اين موضوعات در خفا و پشت پرده ندارند».

در گذشته نیز این اتفاق برای علی مطهری، نایب رییس مجلس شورای اسلامی رخ داده بود و وی از شنود در اتاق کارش خبر داده بود. اتفاقی که براساس اظهارات علی شکوری‌راد در دفتر مرحوم آیت ا... هاشمی نیز رخ داده است. به‌گفته او در اواخر دولت دوم آقای هاشمی و در نماز ظهر نهاد ریاست‌جمهوری، یک درگیری بین محمد هاشمی و علی فلاحیان صورت گرفت و دلیل آن، این بود که اطرافیان آقای هاشمی متوجه شدند در دفتر خود آقای هاشمی هم شنود کار گذاشته شده است.

عباس عبدی دیگر فعال سیاسی است که در خاطراتش به ماجرای شنود از دفتر رییس دولت اصلاحات در نهاد ریاست جمهوری اشاره می‌کند. عبدی در انتهای نامه‌ای تحت عنوان «نامه‌ای برای فردا» که به درخواست معاونت سیاسی ریاست‌جمهوری و در سال ۱۳۸۳ نوشته بود، ماجرای شنود اتاق رییس دولت اصلاحات را در دوران ریاست‌جمهوری او توضیح می‌دهد. او از دو ملاقات با رییس دولت اصلاحات نوشت، ملاقات اول یک ماه بعد از انتخاب او در سال ۱۳۷۶ است که می‌نویسد با او در ساختمان ریاست‌جمهوری ملاقات کردم ولی برای صحبت با من رادیو را روشن و صدای آن را بلند کرد. گفتم که طبعا به محل کارش اعتماد ندارد بعدا درست می‌شود. ملاقات دوم در زمستان ۱۳۷۹ در کاخ سعدآباد انجام شد که به‌گفته آقای عبدی رفته بود که بگوید نامزد دور دوم ریاست‌جمهوری نشود که باز هم صدای رادیو را روشن و بلند کرد و در واقع همه چیز همان موقع دستگیرم شد که اوضاع چگونه است.

نکته قابل تأمل اما، سخنان محمدرضا خاتمی است که از انتقال صحیح ماهیت شنود نیز اطمینان ندارد و معتقد است که محتوای شنود به صورت سلیقه‌ای به نظام انتقال پیدا می کند. این در حالی است که برخلاف محافظه‌کاران که همواره میل به پنهان بودن مسائل دارند جریان اصلاحات همواره دیدگاه‌های خود را به صورت شفاف و روشن با مردم و نظام در میان گذاشته است.

اصلاح طلبان حتی در مواضعی که ممکن است مورد خوشایند برخی نهادهایی قدرت نیز نباشد صراحت داشته و همواره از پرده‌پوشی و بازی پشت پرده پرهیز کرده‌اند. در نتیجه شنود از جریان اصلاحات به جز سوظن سیاسی دلیل دیگری ندارد و بلکه برخی نهادهای خاص تلاش می‌کنند با چنین رویکردهایی حرکت جریان اصلاحات را به شکلی به نظام و مردم نشان بدهند که این جریان در حال دسیسه و توطئه است. البته نمی‌توان منکر اقدامات امنیتی و حتی شنود در کشورهای مختلف بود و این مسأله در همه جوامع به صورت متغیر و از کمترین حالت تا بیشترین حالت وجود دارد.

با این وجود استفاده از فشارهای امنیتی و شنود برای خدشه به چهره یک جریان سیاسی پرطرفدار در کشور نه‌تنها یک اقدام امنیتی نیست و بلکه یک رویکرد مخرب سیاسی است. بدون شک این احتمال وجود دارد که عده‌ای با استفاده از این ابزار غیراخلاقی به بازیگردانی صحنه سیاسی به سود جریان رقیب بپردازند و به چهره جریان اصلاحات در پیشگاه خدشه وارد کنند.