"شب یلدا" در راه ثبت‌ جهانی یونسکو

رویداد24: میراث ناملموس معمولا بین چند کشور یا منطقه مشترک است و ثبت چندملیتی این پرونده در فهرست یونسکو شامل ساز و کار مهمی جهت ترویج همکاری بین‌المللی است.

بنابراین کمیته میراث ناملموس یونسکو منبعی آنلاین ایجاد کرده است که از آن طریق کشورها بتوانند تصمیم خود برای نامزد کردن میراث ناملموس را اعلام کنند و سایر کشورها نیز از فرصت‌های بوجود آمده جهت ثبت پرونده‌های چندملیتی باخبر شوند.

در این راستا، جمهوری اسلامی ایران پرونده میراث ناملموس «شب یلدا»، بلندترین شب سال را در صفحه ویژه اشتراک‌گذاری پرونده‌های چند ملیتی ثبت کرده تا کشورهای دیگر در صورت دارا بودن نسبتی مشابه، آمادگی خود را برای ثبت چند ملیتی این سنت باستانی اعلام کنند.

در این پرونده که در تاریخ نوزدهم مارس 2015 در یونسکو ثبت شده، در توصیف میراث ناملموس شب یلدا آمده است:

«با طلوع اولین روز زمستان، بلندترین شب سال «شب یلدا» به پایان می‌رسد، پس از این رویداد طول روزها به تدریج افزایش می‌یابد و از همین رو شب یلدا را به عنوان «شب تولد خورشید» می‌نامند.

یلدا یکی از چهار جشن فصلی ایران و به عنوان یکی از باستانی‌ترین جشنواره‌های کشور شناخته می‌شود. این میراث ناملموس فرهنگی عمدتا از طریق شفاهی و روش‌های غیررسمی به نسل‌های جوان منتقل شده است و اعتقادات و سنت‌های فراوانی پیرامون مراسم شب یلدا در میان مردم جاری است.

در میان این ویژگی‌های مرتبط با این میراث ناملموس حضور قابل ملاحظه رنگ قرمز بسیار مهم است؛ انارهای قرمز، هندوانه، انگور قرمز و نظایر آن بخش جدایی ناپذیر از این مراسم هستند. جمع شدن در خانه بزرگترها دور یک سفره که روی زمین پهن شده و بسیاری از عناصر سنتی این مراسم از جمله انار، هندوانه، آجیل شب یلدا، سوپ مخصوص شب یلدا و چندین و چند نوع غذای دیگر روی آن قرار دارد.

خواندن دیوان حافظ، شاهنامه فردوسی بویژه توسط بزرگ‌ترهای خانواده، آواز خواندن و نواختن آلات موسیقی از جمله دیگر سنن این مراسم باستانی است.