صدای سازها به گوش رهبر نمی‌رسد!

رویداد۲۴صبح شهریور ماه برای دیدار و گفتگو با نزهت امیری و قرار گرفتن در جریان تمرین ارکستر ملی به تالار وحدت می‌رویم. تمرین حدود ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه شروع می‌شود و حدود دو ساعت و نیم به طول می‌انجامد. در جریان تمرین قطعه‌های متفاوتی اجرا می‌شود و از اواسط کار فریدون شهبازیان، رهبر ارکستر ملی هم به گروه ملحق می‌شود.

قرار است در این اجرا قطعات کنسرتینو برای سنتور و ارکستر، کنج مناجات، سربداران، بیژن و منیژه، ماهور برای ویلن و ارکستر، سرود گل، هزار دستان، اسمر و رقص دایره توسط نوازندگان ارکستر نواخته شود.

نزهت امیری در حین تمرین با آرامش و صبر خاصی گروه نوازندگان را هدایت و اشکالات را به آن‌ها گوشزد می‌کند.

صبر می‌کنیم تا تمرین کامل به پایان برسد، پس از آن همراه با او به ساختمان رودکی می‌رویم. نزهت امیری از مشکلات ارکستر ملی و همچنین کمبود وقت برای تمرین اعضا می‌گوید.

او مدرک کارشناسی‌اش را از دانشکده هنری‌های زیبای دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد آهنگسازی را از دانشگاه هنر گرفته است. امیری موسیقی را نزد استادانی، چون پرویز منصوری، حسین علیزاده و منوچهر صهبایی آموخت.

رهبر مهمان ارکستر ملی چنین می‌گوید، مشکلات صداگذاری سالن بر روی قضاوتش درباره نحوه عملکرد نوازندگان تأثیر داشته، اگرچه که در حال حاضر تالار وحدت بهترین سالن موجود برای اجرای ارکستر است.

او در همین راستا می‌افزاید: سالن‌های ما در ایران هیچ شباهتی به سالن‌های بزرگ دنیا ندارد و از لحاظ صداگذاری و حتی امکانات خیلی معمولی با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند؛ به طوری که حین اجرای ارکستر صدای ساز نوازندگانی که فاصله‌ی بیشتری با رهبر دارند به خوبی به گوش نمی‌رسد. در برخی موارد دیده شده نوازنده صدای ساز بغل دستی خود را به سختی می‌شنود، پس در چنین شرایطی قطعا کار به مشکل برخواهد خورد و گروه به تمرین بیشتری نیاز پیدا خواهد کرد و باید به فکر راه چاره برای رفع مشکلات بود، ولی برطرف کردن مشکلات فنی کاری نیست که اعضای گروه قادر به حل آن باشند.

امیری همچنین به این نکته اشاره می‌کند که مشکلات صداگذاری بر روی قضاوت رهبر و بر کار نوازنده نیز تأثیر می‌گذارد و ادامه می‌دهد: در برخی از سالن‌ها صدای یکسری از ساز‌ها همانند ساز بادی چوبی به خوبی به گوش رهبر نمی‌رسد اگرچه که تماشاچیانی که در بالکن‌ها نشسته‌اند صدا را به وضوح دریافت می‌کنند. زمانی که رهبر صدای درستی از اجرای ارکستر دریافت نکند متوجه اشتباه نوازنده خود نیز نمی‌شود پس نمی‌تواند با قاطعیت به نوازنده برای خطای پیش آمده تذکر دهد؛ چراکه ممکن است نوازنده کار خود را به درستی انجام داده باشد و تنها صدای او به‌خوبی به‌گوش نرسیده باشد.

رهبر مهمان ارکستر ملی چنین مشکلاتی را به سفر به ترکیه تشبیه می‌کند و می‌گوید که با پای پیاده هم می‌توان این کار را انجام داد، ولی اینکه همیشه بخواهیم این سفر را با همین مقدار مشقت و سختی انجام دهیم کار را برایمان دشوار و مشکل ساز خواهد کرد.

او همچنین یادآور می‌شود که ما ایرانی‌ها به نبودن‌ها و محدودیت‌ها عادت کرده‌ایم و دیگر بود و نبود یک سری چیز‌ها برایمان تفاوت چندانی ندارد.

امیری در پاسخ به اینکه نتیجه کار ارکستر ملی ایران را با وجود همه محدودیت‌های موجود، چگونه ارزیابی می‌کند؟ می‌گوید: من در تمام سال‌های کاری خود تلاش کرده‌ام و الآن هم برای بهترین نتیجه ممکن نهایت تلاش خود را می‌کنم، اما در پایان مخاطب باید با توجه به دید و درک خود نسبت به موسیقی و عملکرد ما نتیجه حاصل را ارزیابی کند؛ البته به نظر من در یک ارزیابی درست باید تمام شرایط و چالش‌هایی که ارکستر برای اجرا با آن روبرو بوده است را در نظر گرفت.

او ادامه می‌دهد: این‌ها همه یکسری نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند. واقعیت امر این است اگر کاری را ارزیابی می‌کنیم باید همه نکات را در نظر بگیریم از جمله تعداد تمرین‌ها، امکانات، شرایط محیطی و حتی فصلی که در آن اجرا شده و یک اجرا را از نظر من باید اینگونه ارزیابی کرد.

او از مشکلات کمبود زمان برای تمرین ارکستر گله و اظهار می‌کند که به دلیل تداخل تمرین ارکستر با جشنواره‌ها و کنسرت‌های دیگر نتوانسته آن‌طور که باید و شاید با گروه تمرین کند.

امیری در ادامه صحبت‌هایش تصریح می‌کند: با وجود روند کاری کند ارکستر، نوازندگان ارکستر، حرفه‌ای هستند و موظفند که خود را با شرایط وقف دهند، به همین دلیل نگرانی زیادی از این بابت ندارم.

این موسیقیدان باور دارد که تمرین زیاد باعث بالا رفتن اعتماد به نفس نوازندگان می‌شود، به‌نحوی که اجرای اصلی نیز مانند تکرار یک تمرین برای آن‌ها خواهد بود.

امیری درباره سالن‌های اجرای موسیقی ایران می‌گوید: در حال حاضر سالن‌های موسیقی در اکثر شب‌ها پر هستند که این امر از یک جهت نویدبخش ترویج و استقبال مردم از موسیقی است و از طرفی دیگر نشان‌دهنده کمبود امکانات ما در این زمینه است؛ چرا که با وجود افزایش جمعیت و تقاضا، تعداد سالن‌های ما با ۳۰ سال قبل تفاوتی ندارد.

وی با اظهار اینکه امیدوار است مشکل سالن اجرای موسیقی در ایران حل شود، ادامه می‌دهد: در ایران رشد امکانات متناسب با نیاز مخاطب نیست. این امر باعث به‌وجود آمدن یک سری تنگنا می‌شود. ای‌کاش سالن‌های متناسب برای موسیقی کلاسیک و مطابق با علم آکوستیک ساخته شود، طوری که با کمبود متقاضی در این زمینه روبه‌رو شویم. نه اینکه همیشه درخواست برای سالن باشد، ولی خبری از بهبود و تغییر نباشد.

امیری در پایان درباره برنامه کاری خود برای آینده گفت: در سال ۹۵ به درخواست نوازندگان بانو ارکستر «سرزمین مادری» را تشکیل دادم. با وجود مخالفتم برای تفکیک جنسیتی کلیه نوازندگان این ارکستر بانوان هستند چراکه دوست داشتند قطعاتی هم شکل ارکستر ملی را اجرا کنند، ولی بدلیل محدودیت‌های موجود توانایی این کار را نداشتند.

او ادامه می‌دهد: بعد ازپایان ایام محرم و صفر به دنبال فضایی خواهیم بود که با ارکستر بانوان نیز یک اجرا برای عموم داشته باشیم. قصد داریم با شرکت دادن همخوان مرد مشکلاتی را که ممکن است برای گرفتن مجوز پیش آید را پشت سر بگذاریم.

 ارکستر ملی پنجشنبه، هشت شهریور ساعت ۲۱:۳۰ در تالار وحدت اجرا خواهد داشت.

علی عابدی نوازنده سنتور، مونا طاهریان نوازنده فلوت و امین قضاتی نوازنده ویولن از جمله تک نواز‌های این ارکستر هستند.