صادرات نداریم، فروش هم متوقف شده است

رویداد۲۴گلیم به علت ارزانی قیمتش نسبت به قالی و به خاطر زیبائی و درخشندگی رنگ‌ها و نقش‌هایش، در زندگی روستائیان و طبقات کم درآمد اهمیت خاصی دارد. در این میان یکی از مراکز مهم تهیه گلیم، بیجار و سنندج است و گلیم‌های این مناطق اغلب دارای نقش لچک و ترنج است و نقش گل سرخ نیز در متن این طرح‌ها دیده می‌شود.

در مناطق روستائی کردستان گلیم‌های زیبائی با نقش پرندگان بافته می‌شود و ورنی بافی هم با روشی کاملا متفاوت از ورنی بافی شاهسوَن (یا همان اِلسوَن) از شیوه‌های متداول این مناطق است. البته هر ساله گلیم جزءاصلی‌ترین اقلام صادرات بود و از این طریق کمک شایانی به اقتصاد مرکز صنایع دستی می‌شد.

یحیی محمدی (گلیم باف سنندج) حدود ۱۰ سال است که در عرصه گلیم بافی فعالیت می‌کند و بیش از ۲۰ بافنده در کارگاه او مشغول به کار هستند. او با اشاره به آنکه طی ماه‌های گذشته قیمت مواد اولیه برای تولید گلیم با افزایش روبه رو بوده‌است به ایلنا گفت: با وجود آنکه نخ‌های لازم برای تولید گلیم از داخل تامین می‌شود، اما طی شش ماه اخیر با دو برابر شدن قیمت مواد اولیه روبه رو بودیم. با این وجود سعی کردیم قیمت‌ها را افزایش ندهیم، اما میزان تولید کاهش یافته است.

این تولیدکننده گلیم با اشاره به آنکه در ماه‌های آینده ناچار به افزایش قیمت خواهند شد اذعان داشت: اگر افزایش قیمت نداشته باشیم ناچار می‌شویم تعداد بافندگان را کم کنیم. البته درحال حاضر، ماهانه حدود ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان و گاهی هم ۱۰۰ میلیون تومان فروش داریم.

به ترکیه و عراق گلیم می‌فروختیم

محمدی درخصوص صادرات گلیم نیز گفت: در ماه‌های گذشته به ترکیه و عراق گلیم می‌فروختیم. البته از زمانی که ارز افزایش قیمت داشت، محصولات تولیدی را نفروختیم تا شاید قیمت‌ها بیشتر شود و بتوانیم بیشتر بفروشیم. حتا چند روز پیش نیز از عراق برای خرید محصولات گلیم آمده بودند که به آن‌ها گفتیم شاید در روز‌های بعد بازهم با افزایش قیمت روبه رو شویم از این رو به آن‌ها جنس نفروختیم. منتظر هستیم تا ببنیم چه اتفاقی می‌افتد. امیدواریم صادرات ما ضعیف نشود.

او خاطرنشان کرد: به طور معمول حدود ۳۰۰ میلیون صادرات داریم، اما الان این کار را متوقف کردیم تا ببنیم وضعیت چگونه می‌شود.

ممکن است تا سال آینده ۶۰ درصد از بافندگان تعدیل شوند

رضا حسن پور (تولیدکننده گلیم و ورنی آذربایجان شرقی) که به همراه پدر خود توانست برند خود را در زمره تولیدکنندگان برتر ایران و جهان قرار دهد، با اشاره به آنکه درحال حاضر حدود ۲ هزار بافنده در سراسر استان به صورت خانگی دار قالی دارند و به سفارش آن‌ها بافت را انجام می‌دهند و دستمزد می‌گیرند، گفت: این درحالی است که حدود ۳ یا ۴ سال پیش، حدود ۵ هزار بافنده داشتیم. با توجه به شرایط اقتصادی کنونی شاید ناچار شویم تا سال آینده ۶۰ درصد از بافندگانی که امروز برای ما کار می‌کنند را نیز تعدیل کنیم.

به گفته او، بافت گلیم با توجه به ابعاد، تراکم و جنس مواد اولیه مورد استفاده در آن در بازه زمانی ۶ ماه تا یکسال بافته می‌شود. در این میان هزینه دستمزد نیز این روز‌ها تغییر کرده و اگر بافنده چند ماه پیش برای بافت یک گلیم ۶ هزار تومان دستمزد می‌گرفت؛ اکنون این رقم به ۱۰ هزار تومان رسیده است. البته این دستمزد‌ها نیز باتوجه به نظر تولیدکننده و سفارش دهنده تغییر می‌کند.

به گفته این تولیدکننده گلیم، قیمت فروش گلیم و ورنی از حدود ۲۵ هزار تومان تا ۱۵ میلیون تومان متفاوت است که آنهم با توجه به جنس مواد اولیه، تراکم و ابعاد تعیین می‌شود.

حسن پور با اشاره به نوسانات بازار ارز و تاثیر آن در اقتصاد کشور گفت: همانطور که شاهد تغییرات در حوزه اقتصادی کشور هستیم، حوزه صنایع دستی نیز از این تغییرات بی‌نصیب نمانده و تمام محصولات تحت تاثیر عوامل بیرونی و داخلی قرار گرفته است.

او ادامه داد: با وجود آنکه مواد اولیه و حتا رنگرزی آثار توسط خودمان انجام می‌شود، اما قیمت‌ها ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش داشته و گا‌ها درخصوص برخی اجناس مانند ابریشم، قیمت‌ها ۳ برابر شده است. اما قیمت ابریشم دست ما نیست و ناچار به افزایش قیمت خواهیم شد. هزینه حمل و نقل نیز دو برابر شده است و تمام این هزینه‌ها در قیمت نهایی محصول صنایع دستی تاثیر خواهد داشت.

 

۱۵ تا ۲۵ درصد افزایش قیمت داشتیم

با وجود آنکه حسن پور از افزایش دو و سه برابری قیمت مواد اولیه و حمل و نقل و تاثیر آن در قیمت نهایی محصول صنایع دستی خبر داد، اما از دیگر سو گفت: از سود خود کاسته‌ایم و در این شرایط حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد افزایش قیمت داشتیم.

مشکلات تولیدکنندگان گلیم درحالی ادامه دارد که بین تهیه مواد اولیه و ارائه محصول صنایع دستی مانند گلیم به بازار حدود ۶ ماه تا یک سال فاصله وجود دارد. بنابراین، زمان تهیه مواد اولیه با زمان ارائه محصولات به بازار متفاوت است و درواقع می‌توان گفت، ۱۵ تا ۲۵ درصد افزایش قیمت در محصول نهایی در زمان ارائه آن می‌تواند با ۲ یا ۳ برابر شدن قیمت مواد اولیه در همان زمان برابری کند. به این معنا که افزایش قیمت درحالی اتفاق افتاده است که هنوز مواد اولیه با چنین افزایش نرخی روبه رو نبودند.

البته حسن پور بر این مهم تاکید دارد که سازمان میراث فرهنگی بر قیمت‌های ارائه شده نظارت دارد. حال این سئوال مطرح می‌شود که ناظران سازمان میراث فرهنگی با توجه به چه توجیهاتی چنین افزایش نرخی را پذیرفته‌اند؟

این فعال صنایع دستی در ادامه گفت: در گذشته اجناس خود را به آلمان، آمریکا، ترکیه و فرانسه صادر و قیمت آن را به دلار دریافت می‌کردیم. اما امروزه ناچار هستیم اجناس خود را در بازار داخلی بفروشیم و میزان صادرات تا ۸۰ درصد کاهش یافته. این درحالی است که در گذشته در حدود ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد صادرات داشتیم، اما اکنون این میزان به ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون رسیده است و از صادرات صنایع دستی هیچ حمایتی نشد.

البته حسن پور معتقد است: طی ۳ و ۴ سال اخیر با بوجود آمدن بحران‌های امنیتی و تبلیغات منفی که درخصوص وضعیت ایران در رسانه‌های خارجی منتشر شد، شاهد کاهش تعداد گردشگران ورودی بودیم. این درحالی است که در گذشته با توجه به تعداد گردشگران خارجی که به تبریز سفر می‌کردند تعداد زیادی از آثارمان توسط این گردشگران خریداری می‌شد، اما امسال، تاکنون در حوزه گردشگران خارجی هیچ فروشی نداشتیم.

نباید فراموش کرد که مواد اولیه بافت گلیم، پشم است و پشم را می‌توان از تولیدات داخلی تامین کرد، اما به گفته حسن پور، زمانی که پشم به جای آنکه در داخل استفاده شود، به خارج صادر می‌شود با کاهش مواد اولیه صنایع دستی در داخل کشور روبه رو می‌شویم. در چنین شرایطی، پشم توسط چینی‌ها خریداری می‌شود و در اختیار بافندگان چینی قرار داده می‌شود و شاهد تولید فرش‌های دستبافت توسط بافندگان چینی هستیم. دستمزد روزانه آن‌ها یک دلار است و قطعا فرش با هزینه کمتر در چین تولید می‌شود.