مداحان مشهور چگونه شناخته می‌شوند؟/ از دست‌بوسی رئیسی تا هفت‌تیرکشی در خیابان

رویداد۲۴ مداحی‌های سیاسی سالهاست تبدیل به جریانی اثرگذار در سیاست ایران شده است. شاید بتوان آغاز این نوع مداحی در ایران را آغاز دولت سید محمد خاتمی دانست؛ زمانی که مخالفان و منتقدان از هر تریبونی برای اظهار مخالفت خود با دولت استفاده می‌کردند. در این میان هرچقدر مسئولان سیاسی ایران با تشکیل سازمان‌های مردم نهاد، احزاب و سنددیکاها سر ناسازگاری داشتند و به آنها روی خوش نشان نمی‌دادند، در مقابل هیات‌ها کرنش داشتند و به این تشکیلات احترام می‌کردند.

بزرگترین حزب دهه هفتاد که هنوز هیچ حزبی به جایگاه آن نرسیده است، موتلفه اسلامی بود که تا بعد از دوم خرداد از اطلاق نام حزب به مجموعه خود اجتناب می‌کرد و بیشتر هیات‌های موتلف اسلامی بودند.

انصار حزب الله که تندترین قسمت جریان اصولگرا را نمایندگی می‌کند و اتفاقا در دهه هفتاد در انتقاد به سیاست‌های موتلفه و دولت هاشمی تشکیل شد نیز یک جریان سیاسی که هیاتی هفتگی است که اکثر مباحث تند در آنجا مطرح می‌شود.

خوانش اصلاح‌طلبان از برگزاری مداحی اما با اصولگرایان متفاوت است. آنها سعی داشته‌اند تعریفی نو از مذهب ارائه دهند؛ اصلاح طلبان در مقطعی با کانون توحید و حسینیه ارشاد و امروز در قالب هیات ایثارگران اصلاح‌طلب و حسینیه جماران، مراسم آئینی خود را برگزار می‌کنند، با اینهمه نمی‌توان به مجموعه آنان واژه هیاتی بودن را اطلاق کرد.

هیات‌های مذهبی در قبضه اصولگرایان

برنامه‌های مذهبی از روش‌های مختلف در انحصار اصولگرایان قرار دارد. از طرفی صدا و سیما در اختیار آنهاست تا مداحان نزدیک به این جریان را مشهور کنند و اگر خطایی از آنها سر زد، از او اعاده حیثیت کنند. فرقی نمی کند مداحی به رییس دفتر رئیس جمهور «عورت بگوید» یا تصویر او در کنار دختری منتشر شود یا حتی هنگام عصبانیت در رانندگی، هفت تیر بکشد! برخی مداحان، مقربان تلویزیون هستند. ارتباطی که البته اثر اقتصادی هم داشته است و هر سال رقمی که برای برگزاری مراسم در شب‌های ماه محرم و صفر منتشر می‌شود، بالاتر می‌رود.

اصولگرایان برای حضور در برنامه‌های مذهبی فقط به مداحان وابسته نیستند. معاون تبلیغ و آموزش‌های کاربردی حوزه‌های علمیه سراسر کشور از جمله چهره‌های شاخص جریان اصولگراست. گفته می‌شود او تلاش زیادی می کند تا روحانیونی که به این جریان نزدیکی بیشتری دارند، برای سخنرانی به شهرها اعزام شوند. آنها معتقدند مسائل سیاسی باید در کنار ذکر مصیبت ابا عبدالله مطرح شود و اگر گفته نشود، با شعار حوزه سکولار به آن انتقاد می‌کنند. با این حال آنچه حساسیت افکار عمومی را برانگیخته است این است که مداحان سیاستمدار، عموما سواد چندانی ندارند و در عصر گسترش رسانه‌ها، گاف‌های آنان سریع در فضای مجازی منتشر می‌شود.

مشهورترین مداحان چه افرادی هستند؟

منصور ارضی احتمالا مشهورترین مداح ایران باشد. بچه نازی آباد است و گاهی پنجشنبه‌ها در مغازه یکی از دوستانش دیده می‌شود. در نازی‌آباد که محل سیاست‌ورزی افرادی مثل عباس عبدی و سعید حجاریان و عماد الدین باقی بوده، هیچوقت جایی برای نظرات خاص او  نبوده و بیشتر در مسجد ارک  حضور دارد و انتقادهای خود را از همانجا مطرح می‌کند؛ از مشایی گرفته تا روحانی و از حجاریان گرفته تا خاتمی، هدف طعنه‌های او قرار گرفته‌اند. ابوالفضل بختیاری داماد حاج منصور چهره جدید مداحی است که سعی دارد جا پای پدرزن بگذارد.

برادران طاهری هم از مداحان محله نازی‌آباد هستند. هرچند این برادران هم سال 96 نامه نوشتند  و از مردم خواستند به سید ابراهیم رئیسی رای بدهند اما به اندازه ارضی سیاسی نیستند. گفته شده آنها بیشترین دستمزد را بین مداحان دریافت می‌کنند.

حاج محمود کریمی از مداحان سیاسی است و از شاگردان مکتب ارضی به شمار می‌رود. او هم به جز مواضع صریح حمایتی از اصولگریان، رفتارهای خاصی هم دارد. از جمله حادثه مشهور تیراندازی که بخت با سرنشینان پژو 206 یار بود که هدف‌گیری حاج محمود به اندازه مداحی او خوب نبود!

حاج حسن خلج از مداحان غیر سیاسی ایران است اما سیاست سر به سر او گذاشته است. یکی از شاگردان گمنام حاج حسن خلج به نام محسن فیضی، در مسجد هادی غفاری مداحی می‌کرد و در بحبوحه حوادث 88، وقتی کروبی وارد مجلس شده بود، از مهدی کروبی تمجید کرده بود. او در فروردین 95 در سکوت خبری درگذشت.

حاج حسین سازور از شیفتگان منصور ارضی و حاج محمود کریمی است. چند روز پیش گفته بود اگر (سردار) وحید در دستگاه رهبری نباشد، گرگ‌هایی هستند که می‌خواهند رهبری را ببلعند و وحید نمی‌گذارد. او از قالیباف، علم الهدی و سایر چهره‌های اصولگرا هم در این مصاحبه تعریف کرده است.

سعید حدادیان بیشترین ارتباط را با دانشگاه دارد. او در نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه تهران کار می‌کند. اگرچه اظهارات حاج منصور صریح است اما حساسیت برانگیزترین اظهارات سیاسی را سعید حدادیان داشته است. او که روزگاری پای نامه حمایت از احمدی نژاد را امضا کرده بود، زمانی زبان گشود و مشایی را عورت دولت احمدی نژاد خواند تا مرزهای اخلاق در مداحی را فرسنگ‌ها جابجا کند.

عبدالرضا هلالی هم از اصولگریان و حامیان سرسخت احمدی نژاد بود. به خاطر تصویر او در کنار یک زن، مدتی از رسانه‌ها فاصله گرفت اما بعد عنوان کرد با آن زن ارتباط شرعی داشته است. با این حال جامعه مذهبی نسبت به سخن او واکنش خوبی نشان نداد. سال قبل هلالی در دفاع از ابراهیم رئیسی بیانیه داد.

هلالی وابستگی شدید حزبی ندارد و سال قبل در کنار یکی از دوستانش در فرمانداری حضور یافت تا حمایت خود را از نامزدی او اعلام کند.

سیدمجید بنی فاطمه از مداحان شیفته قالیباف است. گفته می‌شد در شهرداری قالیباف اهمیت زیادی به برخی مداحان داده می‌شد و بنی فاطمه از این دسته مداحان بود. شیفتگی او به حدی بود که وی در کنار منصور ارضی حاضر نشد در مراسمی که با مداحی سعید حدادیان و سخنرانی ابراهیم رئیسی برگزار می شد، با وجود اطلاع‌رسانی قبلی شرکت کند. البته منصور ارضی بعد از انصراف قالیباف، سعی کرد جبران کند و در همایشی که بعد از انصراف قاالیباف برگزار شد، دست رئیسی را بوسید.

صادق آهنگران، نریمان پناهی،  حسین سیب سرخی، جواد مقدم، حسین هوشیار و میثم مطیعی از دیگر مداحان مشهور شب‌های محرم در پایتخت هستند. اغلب |آنها زیر نامه‌های حمایت از رئیسی را امضا کرده‌اند و ارتباطات خوبی هم در شهرداری دارند.