تمام فوت و فن سینما در قاب تلویزیون / نگاهی به برنامه "جلوه‌های سینما"

رویداد۲۴ پشت ویترین سینما، افراد و مشاغلی وجود دارند که به اندازه عناصر جلوی پرده در خلق یک اثر هنری نقش دارند و چه بسا دشواری و دامنه اثرگذاری اقدامات آن‌ها در پس پرده بیش از بازیگر و کارگردان به نمایش فیلم روی پرده جلوه و زیبایی می‌بخشد، اما حضور و منزلت آنان در نزد مخاطبان پنهان است و دیده نمی‌شود؛ حتی اگر هنر آنان جلوه‌های ویژه باشد. حرفه‌ای تعیین‌کننده و خطرناک در صنعت سینما که سویه صنعتی این هنر را بیش از حرفه‌های دیگر سینمایی بازنمایی می‌کند. حتی برخی بر این باورند که نبض سینمای امروز جهان به ویژه سینمای هالیوود که مبتنی بر تکنیک و فناوری است، در دستان این افراد قرار دارد که در عرصه تصویر و نمایش جلوه‌گری می‌کنند اما قدرت و هنر آنان دست کم در سینمای ما بی جلوه است.

نه فقط مخاطبان و تماشاگران عام که حتی اهالی سینما نیز چنان که باید و شاید به این مهارت و صناعت آشنا نیستند و در کنار دلایل دیگر مثل کمبود امکانات فنی این کار، از این هنر در جلوه‌گری بیشتر اثر خود بهره نمی‌برند. حتی آنان نیز مثل اغلب مخاطبان سینما جلوه‌های ویژه را در انفجار و آتش بازی خلاصه می‌کنند و آن را بیشتر به فیلم های اکشن و جنگی نسبت می‌دهند، در حالی که جلوه‌های ویژه جلوه‌های دیگری هم دارد و سویه‌های گوناگونی از هنر فیلمسازی را پشتیبانی می‌کند.

اگرچه مخاطبان سینما کمتر از زیر و بم و رمز و رازهای جلوه‌های ویژه در سینما می‌دانند اما به همان اندازه نسبت به شناخت آن کنجکاوی دارند و مشتاقند.

شبکه آی فیلم بر مبنای همین نیاز و اشتیاق به پخش برنامه‌های ویژه درباره جلوه‌های ویژه می‌پردازد که جذابیت‌های زیادی برای تماشاگر دارد و نکاتی آموزنده برای سینماگران. برنامه "جلوه‌های سینمایی" در چهار فاز تهیه و تولید شده که در فازل اول جلوه‌های ویژه سینمای ایران مورد بررسی قرار گرفته و در واقع از آن پرده‌گشایی می‌شود.

در سال‌های اخیر شاهد تولید فیلم‌های سوپر پروداکشنی بودیم که با بهره‌گیری از تکنیک‌ها و تمهیدات جلوه‌های ویژه موفق شدند روایتی جذاب و چشمگیر از صنعت سینمای ایران را به نمایش بگذارند و استاندارد تولید را در سینمای کشور ارتقا ببخشند. فیلم‌هایی مثل "چ"، "بادیگارد" و "به وقت شام" ابراهیم حاتمی کیا یا "محمد رسول الله (ص)" مجید مجیدی، "چهار راه استانبول" مصطفی کیایی یا سریال‌های تاریخی و الف ویژه‌ای مثل "مختارنامه" نمونه‌هایی از آثار ایرانی هستند که جلوه‌های ویژه نقش پررنگی در آن داشته و در ماندگاری آن‌ها سهیم شده‌اند.

بازخوانی این آثار از منظر جلوه‌های ویژه ضمن جذابیت‌های صوری و بصری که برای مخاطب دارد آن‌ها را با رمز و رازهای جلوه‌های ویژه یا به قول معروف حقه‌های سینمایی آشنا می‌کند. گاهی تماشای این جلوه‌ها از خود فیلم هم جذاب‌تر است. هیجان و التهاب درونی که در نمایش این صحنه‌ها وجود دارد موجب شده تا برنامه ریتم پرشتابی به خود بگیرد و از هیجان بالایی برخوردار شود.
شش قسمت از فاز نخست برنامه، به جلوه‌های میدانی سینما و هفت قسمت دیگر به جلوه‌های دیجیتال و بصری می‌پردازند. این نگاه تخصصی به جلوه‌های ویژه و تقسیم بندی‌های مبتنی بر آن، برنامه را به یک آموزش یا آشنایی فشرده و تلویزیونی با جلوه‌های ویژه تبدیل کرده که هم می‌تواند برای علاقمندان عمومی این فن جذاب باشد و هم برای علاقمندان خاص آن موجب انگیزه و تلاش بیشتر برای فهم بهتر جلوه‌های ویژه شود.

فازهای دوم، سوم و چهارم این مجموعه نیز به‌ ترتیب به گریم‌های خاص سینما، موسیقی فیلم و تولیدات سنگین سینما خواهد پرداخت. شاید خیلی‌ها این بخش‌ها را به عنوان زیرمجموعه جلوه‌های ویژه نمی‌شناسند اما در این برنامه روشن می‌شود که چگونه همه این تکنیک‌ها به تولید استاندارد یک اثر سینمایی یا سریال تلویزیونی کمک کرده و این حوزه چقدر وسیع و گسترده است.

یکی از آیتم‌های خوب برنامه، گفت‌و‌گو با مدیران جلوه‌های ویژه این آثار است که درباره فرایند کار و چگونگی آن همچنین مشکلات و چالش‌هایی که در جلوه‌های ویژه یک اثر داشتند با مخاطب حرف می‌زنند. در قسمت اول برنامه به حقه‌های سینمایی فیلم "چهارراه استانبول" پرداخته‌ شد و پس از پخش بخش‌هایی از این فیلم سینمایی، فرید ناصر فصیحی که جلوه‌های ویژه رایانه‌ای این فیلم را برعهده داشته، از مراحل کارش سخن گفت. در واقع برنامه جلوه‌های سینمایی دو کارکرد مهم یا به اصطلاح دو کار ویژه دارد یکی تامین سرگرمی مخاطب از طریق نمایش پشت صحنه جلوه‌های ویژه یک فیلم یا سریال و دوم آموزش تلویحی مخاطب با این تکنیک‌ها که کمک می‌کند تماشاگر با برخی اصطلاحات و فوت و فن‌های این حرفه آشنایی نسبی پیدا کند. ضمن اینکه تماشای این برنامه به شکل ناخودآگاه مخاطب را به تماشای دوباره آن اثر ترغیب می‌کند تا این بار با آگاهی از پشت صحنه جلوه‌های ویژه به تماشای آن بنشیند. حسین مدحت تهیه‌کننده این کار بوده که در 13 قسمت به تولید این برنامه جذاب پرداخته است.