صلاحیت روانی نامزدهای انتخابات باید مورد سنجش قرار بگیرد
رویداد۲۴ فقط ۳۹ ثانیه بود اما اگر به آن بگوییم ۳۹ ثانیه طوفانی مبالغه نکرده‌ایم. ماجرا مربوط به فیلمی است که هفته پیش از درگیری لفظی نماینده سراوان با مامورد گمرک منتشر شد؛ موضوعی که برای چندین روز سایه سنگینش را بر بهارستان انداخت و نقل هر محفلی بود. هرچند تصور می‌شد بعد از ویدئو دوم از محمدباسط درازهی جنجال‌ها فروکش کند اما این اتفاق رخ نداد و اتفاقا با تشکیل جلسه غیرعلنی و افشای فیلمی از درون این جلسه بار دیگر دایره بحث‌ها داغ شد.
امیرحسین قاضی‌زاده عضو هیات رئیسه مجلس درباره اتفاقات اینچنینی و زیر سوال رفتن مجلس می‌گوید: ایراداتی در درون مجلس وجود دارد که با بروز چنین اتفاقاتی بر روی این مشکلات نورافکن انداخته می‌شود. او که معتقد است انتشار چنین ویدئوهایی اشاعه فحشا و عادی‌سازی توهین به نمایندگان است می‌گوید باید صبر و تحمل نمایندگان هم افزایش پیدا کند. وقتی صحبت با این نماینده مجلس به پیشنهاد آیت الله جنتی مبنی بر تشکیل دوره‌های آموزشی برای نمایندگان رسید گفت: من نمی‌دانم تا بحال کسی با دوره آموشی اخلاق فرا گرفته است یا خیر. قاضی‌زاده در ایجاد چنین مجلسی شورای نگهبان را در نوع صلاحیت‌ها بی‌تقصیر نمی‌داند. او می‌گوید باید در ارزیابی‌ها چه کاندیداهای مجلس و چه کاندایداهای ریاست جمهوری و حتی وزارت افراد باید به لحاظ روانی نیز مورد بررسی قرار بگیرند.
آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح این گفت‌وگوست:
انتشار فیلم نماینده سراوان موجب شد تا توجهات به سمت مجلس برود به گونه‌ای که افت جایگاه مجلس را در افکار عمومی می‌توان درک کرد. در چنین اتفاقاتی آیا مجلس مقصر بود یا در انعکاس اتفاقات مبالغه شد؟
به هر حال اشکالاتی وجود داشت و اکنون بر این اشکالات نورافکن انداخته شده است. ضمن اینکه این فضای مجازی نیز بسیار فعال شده است و در دست هر کسی هم یک گوشی و یک دوربین قرار دارد و هر حادثه‌ای در گوشه‌ای اتفاق بیفتد سریع فیلمبرداری می‌شود و بعد از آن در شبکه‌های مجازی به اشتراک گذاشته می‌شود. درواقع شرایط کشور به گونه‌ای است که نمایندگان مرتب در معرض سوال و جواب قرار دارند و بعضا لحن این سوال و جواب‌ها تند می‌شود و گاهی هم منجر به درگیری لفظی می‌شود.
از سوی دیگر فضای مجازی فضای کامل و سالمی نیست، یک بخشی از یک موضوع را تقطیع می‌کنند و آن بخش را در شبکه‌های مجازی به اشتراک می‌گذارد. فارغ از این بحث اخیر، بسیاری از فیلم‌هایی که منتشر شده است مربوط به ماه‌های قبل است و دوباره بازنشر می‌شود و هیچ‌کجای این فیلم‌ها هم اشاره‌ای نمی‌شود که این در چه زمانی اتفاق افتاده است لذا ذهنیت سازی اتفاق می‌افتد؛ مجموع این عوامل موجب می‌شود چنین جوی ایجاد شود. به عبارت دیگر هم دست به دوربین بودن مردم و تقطیع فیلم‌ها و هم از کوره در رفتن نمایندگان باعث ایجاد چنین وضعیتی می‌شود. البته من این رفتارها را تائید نمی‌کنم اما شرایط کاری نمایندگان به گونه‌ای است که مردم به هیچ مسوولی به اندازه نمایندگان دسترسی ندارند و همه عصبانیت‌شان را بر سر نمایندگان خالی می‌کنند.
نمایندگان هم باید صبور باشد و این موضوع را مدنظر قرار دهند که این حق مردم است که اعتراض کنند. من هیچ گونه توهین و جسارت را تائید نمی‌کنم اما به هر حال نمایندگان هم انسان هستند و یک ظرفی دارند ممکن است صبرشان تمام شود. یعنی در این ماجراها از یک طرف اشتباهی رخ می‌دهد و طرف دیگر نیز اشاعه فحشا می‌کند. طبیعی‌ترین کار این است که عذرخواهی کنند و بگویند اشتباه شده است.
شما می‌گویید باید عذرخواهی صورت می‌گرفت و این ماجرا تمام می‌شد اما به جای عذرخواهی مجلس جلسه غیرعلنی تشکیل داد و استیضاح وزیر را کلید زد
این هم یکی از بی‌انصافی‌هایی بود که انجام شد. درواقع جلسه غیرعلنی وجود نداشت. آن روز تعدادی از نمایندگان به آنچه رخ داده بود اعتراض کردند و به نوعی جلسه متشنج شد. در آن لحظه رئیس مجلس مجبور شد به عده‌ای اجازه بدهد که حرف‌ها زده شود و توضیحات وزیر هم شنیده شود. یعنی اینگونه نبود که ما از قبل برای این جلسه برنامه‌ریزی کرده باشیم و صبح روز سه شنبه ۲۷ آذر این جلسه به صورت خودجوش شکل گرفت. و دلیل اعتراض نمایندگان هم این بود که هدف این فیلم عادی سازی توهین و برخورد میان نمایندگان مردم است. درواقع آنها معتقد بودند اگر این باب باز شود همه آنها گرفتار این موضوع می‌شوند.
بنابراین اصلا اینگونه نبود که فکر و برنامه‌ای پشت آن باشد و حتی شخص آقای دورازهی دیرتر به مجلس آمدند که بعد از حضورش در مجلس تریبون به او داده شد تا ابعاد ماجرا روشن شود مضاف برآنکه یک کمیته حقیقت‌یابی تشکیل شد تا ماجرا را پیگیری کند. حال اینکه این کمیته چه کار کرد و نتیجه چه شد من اطلاع ندارم. به نظرم حتی اصل تشکیل جلسه غیرعلنی و انعکاس اخبار آن نیز دقیق و منصفانه نبود.
ببینید ما یک زمانی هست می‌دانیم قرار است برای موضوعاتی مثلا نوسانات ارز جلسه‌ای تشکیل دهیم. برای همین از قبل مسوولان مربوطه را دعوت می‌کنیم تا همه صحبت‌های خود را مطرح کنند که این می‌شود مصداغ جلسه رسمی غیرعلنی. اما جلسه غیرعلنی بر سر ماجرای نماینده سراوان اصلا اینگونه نبود. درواقع فراکسیون ولایی جلسه‌ای با وزیر اقتصاد داشت که بر همین اساس آقای دژپسند ساعت ۷ الی ۸ داخل مجلس بود که گفته شد حال که او در مجلس است از وزیر دعوت شود تا در این جلسه شرکت کند. با این هدف جلسه غیرعلنی تشکیل نشد بلکه خودجوش پیش آمد. یعنی جو مجلس متشنج شد و رئیس مجلس هم ناچار شد به یک گفت و شنود تن دهد چراکه بیشتر از ۵۰ الی ۶۰ نفر از نمایندگان شدیدا به این موضوع اعتراض داشتند.
شما می‌گویید جلسه غیرعلنی خود جوش بود اما موضوع استیضاح وزیر آن هم با ۴۰ امضا چه توجیهی دارد؟
اصلا استیضاحی مطرح نیست. حالا یک کسی چیزی گفت.
اما این استیضاح ۴۰ امضا دارد؟
شما برگه استیضاح را دیدید؟! من که چیزی ندیدم و طبیعی است درباره چیزی که ندیده‌ام نمی‌توانم اظهار نظر کنم.
شما می‌گویید هر کسی یک دوربینی به دست گرفته است و از اتفاقات فیلمبرداری می‌کند موضوع اینجاست که از درون جلسه غیرعلنی نیز فیلم منتشر می‌شود و دیگر نمی‌توان گفت دیگران باعث می‌شوند موضع مجلس ضعیف نشان داده شود.
بله متاسفانه این یک رفتار عمومی است و من آن را تائید نمی‌کنم. به هر صورت این روش‌ها یک مزایا و یکسری معایب دارد. یکی از مضرات آن اشاعه فحشا و پررنگ کردن مسائل غیر اولویت‌دار است. در واقع وقتی ما با موضوعات خیلی مهمی دست به گریبان هستیم مسائل حاشیه‌ای با این همه سر و صدا مطرح می‌شود. ما در کشور دستگاه‌های رسیدگی کننده قانونی داریم؛ آن کارمند گمرک اگر احساس کرده است توهینی به او صورت گرفته می‌تواند علیه نماینده شکایت کند. درواقع طرفین دعوا به جای آنکه به دام بی‌بی‌سی و آمدنیوز بیفتند می‌توانستند از مسیر رسمی اقدام کنند.
ما سابقه این رفتارها را نیز داشتیم؛ نمونه بارز آن مربوط به درگیری نماینده و مامور نیروی انتظامی بود که حتی منجر به ضرب و شتم شد و خیلی جدی‌تر از یک درگیری لفظی بود؛ ما این موضوع را از طریق مبادی رسمی پیگیری کردیم و برخورد کردیم و اینگونه نبود که از کنار موضوع بگذریم اما به این شکل انعکاس پیدا نکرد. یعنی مسیرهایی وجود دارد که بدون تضییح هرگونه حقی با فرد خاطی در هر مقام و منصبی که قرار دارد نیز برخورد شود. ما از هیچ رفتار بدی دفاع نمی‌کنیم اما اینکه کلیت مجلس زیر سوال برود درست نیست.
این درست نیست که به گونه‌ای رفتار شود که گویا نمایندگان افرادی هتاک، بی‌ادب و مغرور هستند. شاید در برخورد با دستگاه‌های دولتی نگاه از بالا داشته باشند که این از مقتضیات کار است اما برخوردشان با مردم اینگونه نیست.
بحث اینجاست که اگر مجلس امروز زیر سوال رفته است تاثیر نمایندگان را نمی‌توان نادیده گرفت. وقتی نماینده‌ای از جلسه غیرعلنی فیلمبرداری می‌کند و الفاظی را نیز به کار می‌برد محصول رفتار آنها است.
بله این کار غلطی است و من آن را رد نمی‌کنم. حتی حراست مجلس مامور شد تا به موضوع را رسیدگی کند و مشخص کند کدام نماینده این کار را انجام داده است و پس از آن پرونده را به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان ارجاع دهند. به هر حال جلسه غیرعلنی از لفظ آن هم مشخص است یعنی عدم انتشار و این اقدام یک تخلف است؛ منتها ما بر سر آن جنجال به راه نینداختیم.
این روزها به دنبال این اتفاق یک سلسله بحث میان شورای نگهبان و فعالین سیاسی درگرفته است، آیت‌الله جنتی گفته است نمایندگان باید برای آنها یک دوره آموزشی اخلاقی گذاشت؛ به دنبال این بحث برخی مدعی شدند این مجلس محصول نظارت استصوابی شورای نگهبان است از سوی دیگر کدخدایی گفته است نظارت ما حداقلی است و نتیجه آن این می‌شود. در این میان تقصیر متوجه کیست؟
شورای نگهبان در شکل‌گیری این ماجرا بی‌تاثیر نیست. دلیل آن هم همین موضوع است که نظارت را حداقلی تعریف کرده است؛ درحالی که هیچ کجای قانون ننوشته است این نظارت باید حداقلی باشد. خود شورای نگهبان در این سالها در اثر فشارها تبدیل شده است به دستگاهی که نظارت حداقلی دارد. البته من نمی‌دانم کسی با یک دوره آموزشی اخلاق پیدا می‌کند؟ شاید بتوان گفت با یک دوره آموزشی کسی علمی پیدا کند اما بعید است اخلاق پیدا کند.
مشکل اینجاست که ما این موضوع را زمانی در برخی از روسای جمهور هم داشتیم البته نمی‌دانم چرا وقتی روسای جمهور نسبت به دیگران هتاکی می‌کنند برای کسی مسئله‌ای ایجاد نمی‌شود اما همینکه چند نماینده رفتاری داشته باشند اینچنین جنجال آفرین می‌شود؟ این خودش محل سوال است؛ اما همان زمان که این هتاکی‌ها از سوی روسای جمهور مطرح می‌شد یک بحثی شکل گرفت مبنی بر اینکه صلاحیت کاندیداهای ریاست جمهوری از بعد روانشناسی هم مورد بررسی قرار بگیرند. در چند دوره اخیر ریاست جمهوری نیز هر از گاهی این بحث داغ می‌شود.
به هرحال در ارزیابی افراد که قرار است مسوولیتی به انها داده شود باید از بعد روانشناسی هم مورد ارزیابی قرار بگیرند به این معنا که آیا این فرد خلق مناسب برای پذیرفتن مسوولیت نمایندگی،وزارت و یا ریاست‌جمهوری را دارد یا خیر؟ اگر حسن برخورد با مردم لازم است که قطعا لازم است باید از این لحاظ نیز مورد بررسی قرار گیرند تا افرادی که این تحمل را ندارند مسوولیتی به آنها سپرده نشود. از این زاویه شورای نگهبان یا هیات اجرایی باید به این موضوع بپردازند.
فارغ از این موضوع باید بپذیریم که جامعه عصبی شده است و انتشار چنین مسائلی موجب عادی شدن برخوردهای اینچنینی خواهد شد و درواقع اشاعه فحشا محسوب می‌شود. لذا این موضوع نه تنها کمکی به حل مسائل نمی‌کند بلکه منجر به ایجاد مسائل جدید می‌شود.
شما می‌گویید به هتاکی روسای جمهور مانند مجلس پرداخته نمی‌شود منظورتان این است که در تخریب مجلس عمدی وجود دارد؟
نه نمی‌خواهم بگویم عمدی وجود دارد اما دیوار مجلس و نمایندگان از همه کوتاه‌تر است؛ یعنی با نمایندگان مظلوم راحت‌تر می‌توان برخورد کرد ضمن آنکه با بد و بیراه گفتن به نمایندگان به جایی بر نمی‌خورد و کسی را هم ندارند از آنها دفاع کنند اما فقط کافی است کسی درباره یک رئیس جمهوری چپ بگویند؛ سریع شکایت می‌کنند و فرد را به دادگاه می‌کشند و به قول معروف پدرش را هم در می‌آورند.
