خداحافظ زندگی مشترک!/ چرا سن ازدواج در ایران بالا رفته است؟

رویداد۲۴ ازدواج از آن اقدام‌های سختی شده که بسیاری از جوانان به آن فکر هم نمی‌کنند. مشکلات اقتصادی، در دسترس بودن روابط جنسی، عدم مسئولیت پذیری، گسترش اختلافات و طلاق باعث شده آمار ازدواج در کشور کمتر و آمار طلاق بیشتر شود.

روز گذشته سید‌حامد برکاتی مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت آمار نگران‌کننده‌ای درباره سن ازدواج دختران و پسران ایرانی و گذر از سن باروری دهه شصتی‌ها اعلام کرده است. به گفته وی، سن ازدواج دختران از ۲۱سال به حدود ۲۴سال و سن ازدواج پسران از ۲۴ سال به بالای ۲۷سال رسیده است.

وی همچنین خبر داده که از سال‌۹۵ به بعد میزان تولدهای‌مان در کشور سالانه ۴۰‌هزار مورد کمتر شده است. همچنین در سال‌۸۹ نزدیک به ۸۹۰‌هزار ازدواج داشتیم که این عدد در سال‌۹۶ به ۶۸۰هزار ازدواج و در‌حال‌حاضر به ۶۵۰هزار ازدواج رسیده است.

امیرمحمود حریرچی کارشناس مسائل اجتماعی در تحلیل این موضوع به رویداد۲۴ می‌گوید: در شرایط فعلی میانگین سن ازدواج برای دختران حدود ۲۷ تا ۲۸ سال و برای پسران بالای ۳۰ سال یعنی ۳۱ الی ۳۲ سال است. اما همین موضوع هم در میان قشر متوسط به بالای جامعه است. اما در رابطه با طبقات پایین جامعه نمی‌توانیم بگوییم که سن ازدواج هم برای آن‌ها بالا رفته است بلکه در آن قشر دختران و پسران در سن‌های پایین تری ازدواج می‌کنند که بعضا با مسائلی همچون کودک همسری نیز مواجه هستیم.

این کارشناس می‌گوید: در طبقات پایین جامعه عموما دختران هیچگونه حق انتخابی برای ازدواج خود ندارند و بعضا با اجبار ازدواج می‌کنند. اما اگر بخواهیم صراحتا به موانع و مشکلاتی که باعث افزایش سن ازدواج شده است اشاره کنیم، باید بگوییم که تحصیلات دختران در این موضوع بسیار نقش داشته است. ما نزدیک به ۱۳ میلیون دختر تحصیلکرده در کشور داریم که طبیعتا دخترانی که تحصیل کرده‌اند حقوق خاصی را برای خود قائلند و تن به هر نوع ازدواجی را نمی‌دهند و خواهان ازدواجی هستند که بتواند عاقلانه و بالغانه باشد.

حریرچی ادامه داد: از سوی دیگر پسران جامعه به شدت از شرایط اقتصادی کشور ناراضی هستند و این سوال را مطرح می‌کنند که با این میزان حقوقی که دریافت می‌کنیم و با توجه به افزایش قیمت در همه حوزه‌ها، چگونه می‌توانیم یک زندگی را اداره کنیم! جوانی که اکنون می‌خواهد در تهران یک زندگی تشکیل دهد باید ماهیانه ۴ میلیون تومان درآمد داشته باشد. مسائل اقتصادی در رابطه ازدواج جوانان طبیعتا پسران را بیش از پیش درگیر کرده است و با توجه به اینکه در جامعه سنتی ما همچنان مرد را به عنوان نان‌آور خانواده شناخته می‌شود، طبیعی است که از ازدواج کردن به نوعی هراس داشته باشند.

طلاق در خانواده‌های لاکچری بیشتر است

این آسیب شناس به رویداد۲۴ گفته نکته قابل تامل این است که نوعی سبک لاکچری زندگی کردن بر طبقات متوسط روبه بالا حاکم شده است به نوعی که دوست دارند از همان ابتدای زندگی، تمامی امکانات را به بهترین شکل ممکن در اختیار داشته باشند و خود این موضوع بسیار مشکل ساز شده است. البته نکته جالب این است طلاق در میان افرادی که زندگی خود را به نوعی لاکچری آغاز کرده‌اند، بسیار بیشتر است، تا جایی که یکی از تالار داران بزرگ زمانی تصمیم گرفته بود زوج‌هایی که در یک سال گذشته در آن تالار عروسی گرفته بودند را برای یکسالگی ازدواجشان دعوت کند، اما بسیاری از آن‌ها اعلام کرده بودند که جدا شده‌اند و برخی از آن‌ها نیز گفته بودند در شرایط مناسبی با همسر خود قرار ندارند که بخواهند در این مراسم شرکت داشته باشند.

او ادامه می‌دهد: از یک سمت جوانان را به ازدواج و باروری تشویق می‌کنند و از سوی دیگر هیچ امکانات و رفاهی را برای آن‌ها تهیه نمی‌کنند. متاسفانه در کشور هیچ قانونی برای حمایت از خانواده نداریم. در کشور ما هنوز قانون ۹ ماه استراحت پس از زایمان جا نیفتاده است آنوقت در سایر کشور‌ها نه تنها مرخصی کامل به زنان می‌دهند بلکه برای آن زن و فرزند هم مزایای زیاد و خوبی را در نظر می‌گیرند تا آسایش آن‌ها را فراهم کنند، با توجه به شرایط موجود طبیعی است که جوانان تن به ازدواج نمی‌دهند یا اگر هم بدهند حاضر به فرزندآوری نیستند.

حریرچی با بیان اینکه افزایش طلاق در کشور باعث شده ازدواج‌ها ناامن جلوه کنند، تصریح کرد: آنقدر طلاق در کشور افزایش دارد که بسیاری از جوانان به ازدواج بدبین و آن را یک خطر و زندگی نا امن برای خود می‌دانند، به همین علت رغبتی برای ازدواج ندارند. وقتی که از ۴ ازدواج یک طلاق داریم، این شرایط و هراس‌ها نیز طبیعی خواهد بود.

این کارشناس اجتماعی توضیح داد: وقتی دلیل طلاق این زوج‌ها را بررسی می‌کنیم متوجه می‌شویم که بخشی از این دلایل ریشه اقتصادی دارد و ریشه دیگر آن توقعات و درخواست‌هایی است که زن و شوهر از همدیگر دارند. دختران مانند گذشته نیستند و آن‌ها نیز همانند مردان از رابطه زناشویی خود لذت و رضایت می‌خواهند و نسبت به نارضایتی جنسی که میان خود و همسرشان دارند کوتاه نمی‌آیند و طبیعی هم است، اما برخی همچنان اعتقاد دارند که فقط مردان این حق را دارند و زنان حقی درمورد ارتباط زناشویی خود ندارند. در عین حال که می‌خواهیم رفتار مدرنیته داشته باشیم، اما بازهم افکار سنتی همچنان قالب است. می‌خواهیم زنانمان همچنان که در بیرون از خانه کار می‌کنند و به معیشت خانواده کمک می‌کنند، خانه داری، بچه داری، اشپزی و ... را هم به خوبی و به تنهایی انجام دهد. این رفتار‌ها تا جایی ادامه پیدا می‌کند که یا طلاق عاطفی میان زوجین رخ می‌دهد، یا اینکه به طلاق توافقی می‌انجامد.

یک پایمان در سنت و پای دیگرمان در مدرنیته است

این آسیب‌شناس ادامه داد: نکته بعدی این است که هیچ شناخت درستی پیش از ازدواج میان دختر و پسر ایجاد نمی‌شود. متاسفانه شرایطی ایجاد نمی‌شود که دختر و پسر بتوانند به درستی باهم دوست باشند و شناخت مناسبی از همدیگر پیدا کنند و بعد هم از سوی دختران بحث به ازدواج کشیده می‌شود و می‌گویند نه دیگر نمی‌شود به همین صورت دوست بود و باید ازدواج کرد. به عبارت دیگر ما یک پایمان در سنت و پای دیگرمان در مدرنیته مانده است.

حریرچی معتقد است زندانی شدن پسران کشور برای مهریه نکته دیگری است که باعث شده فضای ناامنی برای جوانان کشور ایجاد کند و باعث شود جوانان برای ازدواج دچار ترس و هراس شوند. اگر می‌خواهیم از خانواده و تشکیل خانواده صحبت کنیم باید حمایت و قانون‌های حمایتی ازخانواده و فرزندان و ... را در دستور کار قرار دهیم تا جوانان به ازدواج کردن ترغیب شوند. اما با این شرایط و با توجه به اینکه امنیت اقتصادی وجود ندارد معتقدم روند ازدواج‌ها در سال جدید رشد خوبی را نخواهد داشت.