تنشها میان ایران و امریکا به کجا ختم میشود؟
رویداد۲۴ قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین بخش خاورمیانه وزارت خارجه معتقد است که گاهی مذاکره در اوج بحران رخ میدهد؛ یعنی طرفین برای این که به میز مذاکره برسند بحرانها را به حداکثر میرسانند.
محبعلی، درباره اظهارات اخیر ترامپ که در آن خواستار تماس مقامهای ایران با او شده و تنها خواسته آمریکا را عدم دسترسی ایران به سلاح اتمی دانسته بود، گفت: به نظر میرسد این گفته آقای ترامپ ضمن این که جنبههای مثبتی دارد یک نوع بازی تبلیغاتی هم باشد. یعنی او در هر مرحلهای که تحریمها را افزایش میدهد و فشارها را بیشتر میکند، این پیام را هم میفرستد که بگوید هدفش از این اقدامات رسیدن به میز مذاکره است نه جنگ؛ بنابراین برای این که آثار منفی کار خود را کاهش دهد، بحث مذاکره را هم مطرح میکند.
این تحلیلگر مسائل بین الملل درباره اینکه آیا ترامپ از شروط ۱۲ گانه اعلام شده از سوی پمپئو برای مذاکره با ایران، کوتاه آمده یا خیر، اظهار داشت: این که ما بگوییم ترامپ شرایط را برای ایران محقق کرده و از شرایط ۱۲ گانه پمپو عقب نشینی کرده، این هم نوعی عجله کردن به شمار میآید؛ زیرا بلافاصله بعد از این موضوع پمپئو و برایان هوک دوباره همان مواضع و شرایط را اعلام کردند.
وی درباره برخی تحلیلها مبنی بر اینکه ترامپ فقط خواسته صلح آمیز بودن برنامه هستهای ایران را پیش کشیده و آژانس هم این موضوع را تایید کرده، نیز گفت: آژانس میگوید ایران بر تعهداتی که در برجام داشته، عمل کرده است. اگر ایران بر تعهدش تا ۸ سال عمل کند و پرتکل الحاقی را بتواند اجرایی کند، آژانس اگر تایید کند که ایران هیچ انحرافی در برنامه خود ندارد ان وقت است که آژانس چنین گزارشی را به شورای حکام و سازمان ملل میدهد و سازمان ملل برای برنامه هستهای ایران و آینده برجام تصمیم میگیرد.
این دیپلمات سابق همچنین درباره احتمال میانجی گری اتحادیه اروپا برای رفع مناقشه میان ایران و آمریکا افزود: هر مناقشهای باید در میز مذاکره حل و فصل شود. مسله هستهای ایران نیز مناقشهای است بین ایران و آمریکا. البته تنها موضوع هستهای نیست؛ بلکه موضوعات دیگری هم وجود دارد که مناقشات ایران و امریکا تلقی میشود؛ بنابراین موضوع باید در نهایت بین ایران و امریکا حل فصل شود. مانند قضیه جنگ ایران و عراق. خیلی از کشورها حامی ایران بودند و خیلی از کشورها ضد ایران، اما در نهایت باید موضوع بین ایران و عراق حل و فصل میشد که همینطور پیش رفت. اگر چه خیلی از کشورها در آتش جنگ میدمیدند و خیلی از کشورها نیز به دنبال آتش بس بودند.
او ادامه داد: بنابراین اروپا، روسیه و چین تا وقتی که ایران و آمریکا به مناقشه خود پایان دهند میتوانند موضعهایی له یا علیه ایران داشته باشند یا در میانه بایستند، اما در نهایت، چون مناقشه بین ایران و آمریکاست، این دو کشور باید مناقشه را بین خود حل کنند.
محبعلی درباره پیش بینی خود از آینده تنشها میان دو کشور با وجود تحرکاتی مانند اعزام ناو هواپیمابر آبراهام لینکن به خلیج فارس، گفت: اقدامات ایران و قضیه ناوها طبیعی است. هر دو میخواهند نگاهها را جلب کرده و هزینهها را برای کشور مقابل زیاد کنند. گاهی مذاکره در اوج بحران رخ میدهد؛ یعنی طرفین برای این که به میز مذاکره برسند بحرانها را به حداکثر میرسانند. این کار امریکا دیپلماسی «قایقهای توپ دار» مینامند، یعنی اجزای نظامی را وارد منطقه میکنند تا شما دو انتخاب داشته باشید.