تاثیر انفجار بندر فجیره بر بازار‌های انرژی و نفت چه بود؟

رویداد۲۴ روز یکشنبه شبکه المیادین اعلام کرد انفجار‌های قوی و پشت سر هم در بندر الفجیره بین ساعت چهار تا هفت صبح داخل بندرالفجیره رخ داده است. این منبع از پرواز جنگنده‌های آمریکایی و فرانسوی بر فراز بندر الفجیره و تمام آسمان منطقه خبر داد و سرانجام پس از تکذیب‌های مکرر، امارات اعلام کرد چند فروند کشتی تجاری آن به نام‌های نفتکش «المجد»، نفتکش «المرزوق»، نفتکش «الماریج»، نفتکش «الامیجال» و نفتکش «خمسا» در نزدیکی آب‌های منطقه‌ای هدف حمله قرار گرفته است.

بی‌شک اولین و مهمترین اثرات انفجار در بندر الفجیره بر بازار انرژی و نفت بود و البته می‌توان یکی از دلایل عدم پوشش این خبر در ساعات اولیه را نیز نگرانی شدید از افزایش بهای جهانی نفت و به‌هم ریختن بازار سرمایه در ابوظبی، ریاض و دبی توسط سران امارات دانست.

بندر فجیره امارات یکی از هفت امیرنشین تشکیل دهنده امارات متحده عربی و مهم‌ترین بندر صادرات نفت امارات است که روزانه تا یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت از آن صادر می‌شود. این حادثه می‌تواند اتفاقات سیاسی و اقتصادی زیادی را به همراه داشته باشد. چنانچه منابع خبری از افزایش قیمت نفت و نگرانی سران عرب از صادرات نفت سخن به میان آوردند.

فاصله فجیره با تنگه هرمز موجب شده حاکمان امارات برای دور زدن تنگه هرمز و صادرات نفت خام خود به این بندر نگاه ویژه‌ای داشته باشند. نتیجه این نگاه ویژه در سال‌های گذشته سرازیر شدن سیل سرمایه‌های خارجی برای ساخت ترمینال بزرگ نفتی در این بندر است. در ماه‌های اخیر صحبت بر سر تنگه هرمز و اهمیت آن به یکی از مهمترین موضوعات تبدیل شده بود و اداره کشتیرانی آمریکا به کشتی‌های تجاری و باربری این کشور درباره ادعا‌هایی مبنی بر تحرکات ایران و متحدانش در منطقه هشدار داده بود.

طبق برخی گزارش‌ها امارات تلاش دارد تا با احداث خط لوله‌ای از میدان نفتی حبشان در ابوظبی غربی‌ترین نقطه امارات روزانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت تولیدی و دو میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه تولید روزانه خود را به بندر فجیره انتقال داده و بدون گذشتن از تنگه هرمز در بازار‌های جهانی عرضه کند.

تنگه هرمز طبق کنوانسیون حقوق دریاها، یک تنگه بین‌المللی است و از راهبردی‌ترین مسیر‌های بین‌المللی کشتیرانی جهان محسوب می‌شود. بیشتر نفت و گاز صادراتی کشور‌های ایران، عربستان، امارات، کویت، عراق بحرین، قطر از طریق این تنگه به بازار‌های جهانی ارسال می‌شود که طبق آمار‌های سال ۲۰۱۷، میزان این صادرات به حدود روزانه ۱۷.۵ میلیون بشکه می‌رسد که حدود ۴۰ درصد، نفت صادرشده توسط کشتی‌های نفتکش و ۳۰ درصد تمام صادرات نفت جهان را در بر می‌گیرد.

امارات سال‌هاست به دلیل اینکه شریک استراتژیک آمریکا در منطقه بشمار می‌آید سعی در کم اهمیت جلوه دادن تنگه هرمز و باز کردن مسیری ترانزیتی برای صادرات نفت خام از طریق بندر فجیره داشته است و انفجار‌هایی که در این بندر رخ داد بار دیگر اهمیت استراتژیک تنگه هرمز و امنیت آن که به وسیله ایران تامین شده است را بار دیگر گوشزد کرد. تحلیلگران معتقدند این اقدام امارات علاوه بر اینکه نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت باعث افزایش ریسک صادرات نفت خام از طریق بندر فجیره نیز خواهد شد.

بر اساس آمار‌ها حدود ۸۸ درصد نفت عربستان، ۹۰ درصد نفت ایران، ۹۸ درصد نفت عراق، ۹۹ درصد نفت امارات متحده عربی و تمام نفت کویت و قطر از تنگه هرمز به کشور‌های دیگر صادر می‌شود و روی‌هم رفته حدود ۹۰ درصد صادرات نفت خلیج فارس، توسط تانکر‌های نفتی از این مسیر انجام می‌شود.

بلومبرگ در تحلیلی در این باره می‌نویسد: بعد از این حادثه عربستان سعودی از افزایش تشدید تنش‌های منطقه‌ای سخن به میان آورد. وزیر انرژی عربستان سعودی، خالد الفالح گفت: «این حادثه استقلال عرصه دریانوردی و امنیت عرضه نفت به مصرف کنندگان در سراسر جهان را تضعیف می‌کند».

تنش‌های اخیر میان ایالات متحده و ایران، افزایش فشار‌های اقتصادی و عدم تمدید معافیت‌های تحریم‌های نفتی ایران توسط آمریکا بر اهمیت این موضوع می‌افزاید.

رویترز نیز در این باره نوشت: روز دوشنبه قیمت نفت بیش از یک دلار در هر بشکه افزایش یافت، اما برخی دیگر از رسانه‌ها اعلام کردند معامله جهانی نفت خام برنت در روز دوشنبه برای پرداخت‌های ماه ژوئیه به میزان ۷۱ سنت یا یک درصد به ارزش ۷۱.۳۳ دلار در هر بشکه افزایش یافت و نفت خام آینده ایالات متحده حدود ۱.۶ میلیون دلار افزایش داشته و به حدود ۶۲.۴۸ دلار رسیده است.

به گزارش رویترز، همچنین سهام بازار‌های دبی و ابوظبی در روز دوشنبه با کاهش ۴ درصدی شاهد بیشترین کاهش روزانه خود بودند و سهام سعودی نیز کاهش ۳.۶ درصدی را تجربه کرد. اگرچه بازار نفت دوشنبه شب در تنگنای تنش‌ها در خاورمیانه به رشد خود ادامه داد، اما عواقب تشدید سطح تخاصم بین چین و آمریکا در ریزش ۵.۲ تا ۵.۳ درصدی شاخص‌های سهام نیویورک پدیدار شد.