آیا جنگ بین ایران و آمریکا اجتناب ناپذیر خواهد بود؟

 رویداد۲۴ مایکل یانگ در بنیاد مطالعاتی کارنگی نوشت: سیاست دولت ترامپ در قبال ایران احتمال درگیری نظامی را افزایش داده است، اما هنوز جنگ بین دو کشور اجتناب ناپذیر نیست. خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ رویداد‌هایی را در پی داشت که در نهایت به بحران کنونی منجر شدند. آقای ترامپ سال گذشته علیرغم مخالفت مکرر مشاورانش تصمیم گرفت که از توافق هسته‌ای برجام خارج شود. آن زمان هنوز حتی افراد جنگ طلب‌تر همچون جان بولتون به تیم آقای ترامپ ملحق نشده بودند. با این حال، ترامپ سخت‌ترین تحریم‌های اقتصادی را علیه ایران وضع کرد. کارزار فشار حداکثری ترامپ، ایران را در گرفتار کرده است.

 

در ادامه این مطلب آمده است:، اما حتی در صورتی که تشدید تنش‌ها در هفته‌های اخیر، آقای ترامپ را نسبت به سیاست خود مردد کرده باشند، گمان نمی‌کنیم که ترامپ بتواند اقدامات خصمانه خود در طول دو سال گذشته را با چند بیانیه یا توییت دلجویانه جبران کند. بالاخره باید به این موضوع توجه داشته باشیم که در طول دو سال گذشته رویکرد تهاجمی و تقابلی نسبت به ایران محور اصلی سیاست‌های منطقه‌ای دولت ترامپ را تشکیل داده بود و با رویکرد رهبران با نفوذی همچون بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل نیز همگام بوده است.

ما هنوز در آستانه حمله قریب الوقوع آمریکا علیه ایران قرار نداریم. اما همان طور که اسرائیل در سال‌های گذشته بار‌ها اهداف ایرانی‌ها در سوریه را هدف قرار داده بود، حتی یک درگیری غیر عمدی بین نیرو‌های آمریکایی و شبه نظامی‌های تحت حمایت ایران در عراق می‌تواند به تشدید تنش‌ها و حملات انتقام جویانه آمریکا علیه ایران منجر شود. اگرچه آقای ترامپ بار‌ها بی میلی خود را نسبت به شروع درگیری نظامی در خاورمیانه اعلام کرده است، اما حملات محدود آمریکا علیه مواضع رژیم بشار اسد در سال ۲۰۱۸ نشان دادند که رئیس جمهور در صورت نیاز حتما به زور متوسل خواهد شد. به همین خاطر احتمال جنگ تمام عیار بین دو طرف نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است.

ظاهرا دولت ترامپ تصور می‌کرد که تشدید تحریم‌های اقتصادی و عملیات پروپاگاندای جدید علیه ایران در نهایت رهبران این کشور را به میز مذاکره بازخواهد گرداند. کمپین جدید واشنگتن علیه تهران با اعزام نیرو‌های جدید به خلیج فارس شروع شد. در ادامه مقامات آمریکایی عمدا اطلاعاتی در مورد یک جلسه سری در ارتباط با ایران در سازمان سیا را فاش کردند. ظاهرا هدف آن‌ها از افشای اطلاعات مرتبط با برنامه‌های نظامی خود ترساندن ایران بوده است، اما تاکنون موفق نبوده اند. باید به یاد داشته باشیم که آمریکا هم اکنون ده‌ها پایگاه نظامی در کشور‌های اطراف ایران در اختیار دارد.

دولت ترامپ هنوز از این موضوع آگاه نیست که تهران برداشت متفاوتی از بحران کنونی دارد. اول، باید توجه داشته باشیم که ایران به دولت ترامپ اعتماد ندارد. به همین خاطر احتمال شروع مذاکره بین دو طرف پایین خواهد بود. دوم، رئیس جمهور ایران اخیرا اعلام کرد که کشورش به طور محدود تعدادی از تعهدات هسته‌ای خود در چارچوب توافق برجام را به حالت تعلیق درخواهد آورد. به این ترتیب، پیش بینی می‌شود که در ۶۰ روز آینده تنش‌ها بین دو کشور افزایش پیدا کند. اما شواهد موجود نشان می‌دهند که هیچ کدام از دو کشور هنوز تمایلی به شروع یک جنگ واقعی ندارند.

سران ایران گفته اند که تهران توافق هسته‌ای برجام را در صورت خلف وعده آمریکا پاره خواهد کرد. اما آن‌ها هیچ حرفی در مورد حمله ایران به آمریکا بر زبان نیاورده است.

اگرچه کمپین فشار حداکثری ترامپ علیه ایران باعث افزایش فشار‌های اقتصادی علیه تهران و تشدید تنش در خلیج فارس شده است، اما هنوز جنگ بین دو کشور اجتناب ناپذیر نخواهد بود. شاید افراد تندرو در کاخ سفید ادعا کنند که تشدید فشار‌ها علیه ایران به تغییر حکومت این کشور منجر خواهد شد یا رفتار تهاجمی تهران نسبت به کشور‌های همسایه و آمریکا را تغییر خواهد داد.

دولت ترامپ در حال خیال بافی است. مقامات آمریکایی هرگز توضیح نداده اند که خروج از توافق هسته‌ای با ایران چگونه می‌تواند مانعی در مقابل حمایت‌های ایران از تهدید کردن متحدان آمریکا ایجاد کند. واشنگتن برای برطرف کردن نقاط ضعف توافق برجام نباید به طور یک جانبه از این پیمان بین المللی خارج می‌شد، بلکه باید تلاش می‌کرد با افزایش فشار‌های دیپلماتیک به توافق بهتری دست پیدا کند.

تلاش‌های اخیر واشنگتن برای قطع صادرات نفت ایران نیز باعث دور شدن آمریکا از متحدان اروپایی خود شده است و در نهایت همه دستاورد‌های دولت‌های پیشین برای جلوگیری از گسترش تسلیحات هسته‌ای در منطقه خاورمیانه را از بین خواهد برد.

بدون شک اقدامات اخیر آمریکا فشار زیادی به ایرانی‌ها وارد خواهد کرد، اما هنوز جنگ بین دو کشور اجتناب ناپذیر نیست. آقای ترامپ یا آقای روحانی تمایلی به شروع یک درگیری نظامی بین دو کشور ندارند. آقای ترامپ بر خلاف برخی مشاورانش می‌داند که جنگ به اقتصاد آمریکا و دنیا آسیب وارد خواهد کرد و به ندرت اهداف از قبل برنامه ریزی شده محقق می‌شوند. رهبران ایران نیز ترجیح می‌دهند که کمک‌های اقتصادی از طرف‌های اروپایی برجام دریافت و تا پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ صبر کنند.

البته در هر صورت در روز‌های آینده احتمال درگیری افزایش پیدا خواهد کرد. شاید آقای ترامپ تمایلی به جنگ نداشته باشد، اما بسیاری از افراد نزدیک به او از اقدام نظامی حمایت می‌کنند. ظاهرا آقای ترامپ خیلی به دسیسه‌های مشاوران خود توجه نکرده است. به همین خاطر افرادی همچون جان بولتون، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور توانستند در هفته‌های اخیر در مورد تهدیدات منطقه‌ای ایران اغراق کنند.