افزایش فرار مالیاتی در سایه کارت‌های بانکی بدون استفاده

رویداد۲۴ افزایش فرار مالیاتی در سایه کارت‌های بانکی بدون استفاده از جمله پدیده‌های امروز اقتصاد ایران است، پدیده‌ای که وجود آن نشأت گرفته از ضعف سیستم بانکی و خلاء قوانین مربوطه است.

طبق آمار موجود متاسفانه بیش از ۸۰ درصد از کارت‌های بانکی ‏صادر شده در طول ماه هیچ گونه تراکنشی ندارند و بیشتر به دلیل دریافت وام، ‏حقوق و یا سایر موارد دیگر از سوی بانک‌ها صادر می‌شوند به گونه‌ای ک بر ‏اساس آمار موجود هر فرد ایرانی به طور متوسط ۵ کارت بانکی دارد که این میزان ‏خود می‌تواند نشان از وجود ضعف‌های بسیار در بانکداری الکترونیک باشد. ‏

جالب است بدانیم که با رونق بانکداری الکترونیکی شاهد افزایش چشمگیر کارت ‏های بانکی هستیم، به گونه‌ای که طبق اظهار نظر کارشناسان مسایل بانکی ‏طی چند سال گذشته تعداد کارت‌های بانکی بیش از ۱۰ برابر افزایش یافته است ‏که این افزایش بی رویه می‌تواند تبعات منفی را بر اقتصاد کشور و حتی ‏دارندگان کارت‌های بانکی برجای بگذارد، چرا که زمینه سوءاستفاده از دارندگان ‏کارت‌های بانکی به دلیل عدم استفاده از آن به راحتی فراهم می‌شود. ‏

استفاده از کارت‌های بانکی مزایا و معایب متعددی دارد که مهمترین مزیت استفاده از کارت‌های بانکی افزایش امنیت برای مشتریان و همچنین ‏کسب سود بیشتر برای بانک‌ها است، اما در کنار این موارد نمی‌توان به ‏هیچ عنوان معایب استفاده از کارت‌های بانکی و یا افزایش آن را نادیده گرفت. ‏

فرار مالیاتی عاملی برای افزایش کارت‌های بانکی

کارشناسان بر این باورند که مهمترین دلیل افزایش کارت‌های بانکی فرار ‏مالیاتی است چرا که در سایه رواج و استفاده از کارت‌های بانکی تمام موارد به ‏صورت شفاف ثبت می‌شود بنابراین برخی از افراد سودجو برای پرداخت نکردن ‏مالیات اقدام به استفاده از چندین کارت بانکی به طور همزمان می‌کنند تا از این ‏طریق امکان دستیابی به اطلاعات مالی آن‌ها دشوار و یا حتی ناممکن شود. تا ‏جایی که بنا به گفته مدیرکل دفتر بازرسی ویژه مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی ‏‏ «بیش از ۵۰۰ میلیون حساب بانکی در ازای ۸۰ میلیون نفر جمعیت کشور وجود ‏دارد که این زنگ خطر است». ‏

نگاهی به آمار کارت‌های بانکی در کشور‌های دیگر

آنچه مسلم است طبق آمار منتشر شده موجود ایران دارای رتبه اول جهانی ‏تعداد حساب بانکی است به گونه‌ای که نسبت تعداد حساب بانکی به ‏‏هزار نفر جمعیت بالغ در ایران بالای هشت هزار است تا جایی که تهرانی‌ها با حدود ‏‏۲۸ درصد بیشترین و ایلامی‌ها با ۰.۷۹ درصد کمترین سهم را در بین صاحبان ‏کارت بانکی شهروندان استان‌های ایران دارند که البته این نسبت برای ‏کشور‌های ترکیه ۱۲۰۰، عربستان سعودی ۱۰۰۰، مالزی ۸۰۰، هند، ایتالیا و ‏ارمنستان ۷۰۰ و برزیل ۶۰۰ گزارش شده است. ‏

بدیهی است صدور کارت برای بانک‌ها با توجه به افزایش هزینه‌های چاپ کارت و ‏در مقابل عدم دریافت هزینه‌های اضافی از درخواست کننده چندان مقرون به ‏صرفه نخواهد بود هرچند برخی از منتقدان بر این باور هستند که صدور کارت ‏بانکی خود منبع درآمدی برای بانک‌ها محسوب می‌شود، اما باید یادآور شد که در ‏شرایط موجود صدور کارت نه تنها برای بانک به صرفه نیست بلکه می‌تواند باعث ‏افزایش هزینه‌های بانک نیز شود. ‏

از سوی دیگر باید خاطرنشان کرد با توجه به نامناسب شدن شرایط اقتصادی ‏مردم متاسفانه طی چند ماه گذشته شاهد افزایش کرایه کارت‌های بانکی ‏هستیم که این نیز می‌تواند نقش بسزایی در فرار مالیاتی و یا پولشویی داشته ‏باشد به عنوان مثال در حال حاضر شاهد اجاره کارت بانکی با مبلغ ماهیانه ۲ تا ۵ میلیون تومان هستیم که این مبلغ در شرایط موجود به یقین پیشنهاد ‏وسوسه کننده‌ای برای برخی از افراد خواهد بود بنابراین اعمال سیاست‌های ‏مناسب و کارشناسی شده برای ساماندهی کارت‌های بانکی در رونق اقتصادی ‏بسیار موثر خواهد بود اتفاقی که امروزه متاسفانه به دلایل مختلف شاهد تحقق ‏آن نیستیم. هر چند در این مجال باید متذکر شد که تمام مسئولیت‌های ناشی ‏از استفاده کارت بانکی متوجه شخص دارنده حساب خواهد بود بنابراین نمی ‏توان تنها به بهانه اجاره دادن کارت، خود را از مسئولیت‌های ناشی از آن فارغ ‏کرد. ‏

هرچند ایران در داشتن کارت‌های بانکی پیشتاز است ‏اما متاسفانه از نظر کیفی با استاندارد‌های جهانی فاصله چشمگیر دارد که این ‏خود می‌تواند عاملی برای افزایش تعداد کارت‌های بانکی باشد بنابراین اولین ‏اقدام برای کاهش تعداد کارت‌های بانکی افزایش خدمات کیفی اینگونه کارت ‏ها است. ‏