در گفت‌وگو با رویداد۲۴ بررسی شد؛
دزد و پلیس عاشقانه!/ آیا چالش تست خیانت به ثبات روابط کمک می‌کند؟
این روزها بی‌اعتمادی نسبت به روابط عاطفی بیش از گذشته خودنمایی می‌کند و شاید به همین دلیل است که تلاش برای دستیابی به نوعی پیش‌آگاهی نسبت به خیانت همسر یا شریک عاطفی موسوم به «چالش تست خیانت» شدت یافته است موضوعی که اگر در گذشته به صورت خاموش و پنهانی انجام می‌شد امروز در فضای پرمخاطب مجازی انجام می‌شود.
رویداد۲۴ شادی مکی: این روزها یکی از صفحات اینستاگرام اقدام به ساخت برنامه دوربین مخفی با عنوان تست خیانت کرده است، دراین برنامه چند جوان بنا به درخواست یکی از زوجین (همسر یا پارتنر) اقدام به آزمودن طرف دیگر کرده و با مهیا کردن شرایطی که فرد مورد امتحان بتواند نسبت به شریک عاطفی خود خیانت کند میزان تعهد و وفاداری وی را مورد ارزیابی قرار می‌دهند، جالب اینجاست که در غالب این برنامه‌ها فرد مورد امتحان به راحتی با بازیگر مجموعه ارتباط برقرار کرده و حتی در مواردی داشتن شریک عاطفی را نزد فرد جدید انکار می‌کند.
نگاهی به کامنت‌ها و اظهار نظرهای نوشته شده درباره این برنامه نیز جالب است. یکی ترس از خیانت را عامل کاهش ازدواج می‌داند و دیگری می‌گوید «خیانت در جامعه رواج داشته و ۹۰ درصد افراد نمی‌توانند از چنین آزمایشی سربلند خارج شوند»
کاربر دیگری این سوال را مطرح می‌کند که «چطور می‌توانید هر روز یکی را دوست داشته باشید» یکی از فالور‌های این صفحه هم خطاب به فردی که مورد خیانت قرار گرفته نوشته است «اشک‌های حالا بهتر از اشک‌های بعد از ازدواج است.»
به نظر می‌رسد این تست توسط چند جوان غیرمتخصص و در راستای جذب فالور‌های بیشتر و داشتن صفحه‌ای با فالور بالا انجام می‌شود که توجهی به پیامد‌های اجتماعی و روانی این تست ندارند. دکتر حامد برآبادی به رویداد۲۴ می‌گوید: آنچه که این افراد در فضای اینستاگرام انجام می‌دهند مسبوق به سابقه بوده و اتفاق جدیدی نیست. از قدیم همسر‌ها و نامزد‌ها میزان تعهد یکدیگر را مورد امتحان قرار می‌دادند. این عمل با ورود تلفن به زندگی افزایش یافت به این معنا که آقا یا خانم سعی می‌کردند از طریق دوستان برای همسر یا شریک عاطفی خود دام پهن کرده و ببینند آیا طرف مقابل فردی متعهد و وفادار است یا خیر. با پیشرفت تکنولوژی، تلفن همراه و بعد‌ها شبکه‌های مجازی وارد ارتباطات اجتماعی شدند و این ماجرا به شیوه‌ای دیگر ادامه یافت. حتی امروزه در برخی کشور‌ها این نوع چالش‌ها را در برنامه‌های تلویزیونی به نمایش می‌گذارند و جنبه سرگرمی و افزایش مخاطب برای برنامه تلویزیونی و شبکه‌های اجتماعی هم یافته است..
وی ادامه می‌دهد: فرض کنید به فردی بگویند پول زیادی در یک چمدان جلوی در منزلت هست بردار و برو، هیچکس هم نمی‌فهمد. در چنین شرایطی که فرد فکر می‌کند کارش تبعاتی نداشته و نیازهایش هم برآورده می‌شود چقدر ممکن است پول را برندارد؟ قاعدتا، چون مساله نیاز و جذابیت است بسیاری از افراد وسوسه می‌شوند این کار را انجام دهند، اما افراد در زندگی واقعی چند درصد ممکن است در خانه را باز کرده و با کیسه پر از پولی مواجه شوند که مال آن‌ها نیست، اما می‌توانند آن را بردارند و کسی هم نفهمد؟ در زندگی واقعی چنین احتمالی بسیار پایین و نزدیک به صفر است لذا ما حق نداریم چنین مساله‌ای را به عنوان امتحان مطرح کنیم.
این مشاور خانواده می‌گوید: ما زمینه انجام کار خلاف را در زندگی واقعی برای افراد مهیا نمی‌کنیم، زیرا معمولا مسائل جذاب وسوسه‌انگیر است؛ مثلا برای اینکه متوجه شویم فرزندمان گرایش به مواد دارد یا نه؛ مواد را در دسترس او قرار نمی‌دهیم! ما تا سنین خاصی از او مراقبت کرده و از ارتکاب عمل خلاف توسط فرزندمان پیشگیری می‌کنیم نه اینکه زمینه عمل خلاف را برای فرزندمان فراهم کنیم و این واقعیتی است که برای همه افراد باید به کار ببریم.
برآبادی توضیح می‌دهد: وقتی پیمانی می‌بندیم قاعدتا پیمان‌شکنی روی دیگر سکه است و این دو مفهوم از ابتدای خلقت بشر وجود داشته و در متون مذهبی و اسطوره‌ها نیز با داستان آدم که پیمانی را با خدای خود شکست و از بهشت رانده شد مورد توجه قرار گرفته است، بنابراین اگر این موضوع را درک کنیم که هیچ ضمانتی وجود ندارد که همسر و پارتنرمان تا آخر عمر متعهد مانده و پیمان شکنی نکند و متوجه باشیم که این موضوع تنها یک میل و آرزو بوده و با واقعیت نمی‌خواند، آن وقت خیانت رنگ فاجعه به خود نمی‌گیرد و تبدیل به خطا می‌شود. با این نگاه اگر فرد مورد خیانت قرار بگیرد دست از فاجعه‌سازی برداشته و زندگی وی تیره و تار نمی‌شود.
این مشاور خانواده با بیان اینکه تعداد زیادی از افرادی که اقدام به خودکشی کرده‌اند کسانی بوده‌اند که با خیانت همسر یا پارتنرشان مواجه شده‌اند درحالیکه معتقد بوده‌اند طرف مقابل هرگز به آن‌ها خیانت نمی‌کند، اضافه می‌کند: آمار بالاتری وجود دارد از افرادی که به همین علت مرتکب همسرکشی یا دیگرکشی شده‌اند. یکی از دلایل رایج همسرکشی خیانت است فرد خیانت طرف مقابل را باور نداشته و در نتیجه وقتی رخ داده آن را یک فاجعه دانسته و قدرت حل مساله را نیز نداشته است.
با زخم روانی ناشی از خیانت چه کنیم؟
برآبادی با بیان اینکه امروز درفرایند روان‌درمانی پروتکلی داریم به نام درمان خیانت، تصریح می‌کند: خیانت گرچه خطاست و فاجعه نیست، اما به شدت دردناک بوده و به راحتی قابل پذیرش نیست. به نحوی که درد، آسیب، افسردگی، خشم زیاد و فروپاشی روانی به دنبال داشته و حتی گاهی در افراد ایجاد درد جسمی می‌کند، زیرا افرادی که مورد خیانت واقع می‌شوند هیجان بسیار بدی را تجربه می‌کنند. آن‌ها دچار احساس شرم شده و عزت نفس شان به شدت سقوط می‌کند.
وی تاکید می‌کند: وقتی روان زخم داریم نیاز به درمان هم داریم، این درمان ۲ قسمت است، یک بخش مراجعه به روان‌درمانگر برای ترمیم افسردگی، زخم روانی و عزت نفس و بخش دیگر مربوط به رابطه است که بررسی کنیم چه عواملی در خیانت نقش داشتند؟ فردی که خیانت کرده چقدر حاضر به جبران است و چه کنیم تا احتمال تکرار کاهش یابد و ...؛ و بعد از گذر از تمامی این مراحل در نهایت فردی که به او خیانت شده است باید تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد در این رابطه بماند یا نه، اما باید به این موضوع توجه داشت که در هر دو موضوع پیشگیری و درمان خیانت باید از یک روان‌درمانگر و متخصص خانواده درمانی کمک گرفت.
آماری از فراوانی خیانت نداریم
این مشاور خانواده در واکنش به خبری مبنی بر اینکه ۸۰ درصد طلاق‌ها ناشی از خیانت است، می‌گوید: در حال حاضر آمار رسمی در این زمینه نداریم و حتی آماری از فراوانی خیانت هم نداریم، زیرا دادن اطلاعات در این زمینه برای فرد یا زوج مایه سرافکندگی تلقی می‌شود. اما آمار‌هایی که در کشور‌های دیگر وجود دارد نشان می‌دهد بین ۱۵ تا ۲۵ درصد زوج‌های مورد مصاحبه اعلام کرده‌اند که در طول زندگی مرتکب خیانت شده‌اند، شواهد بالینی نشان می‌دهد در کشور ما نیز آمار همین ۱۵ تا ۲۵ درصد است. پس یک روانشناس یا درمانگر تنها می‌تواند بگوید ۸۰ درصد مراجعان من طلاق ناشی از خیانت دارند و تعمیم این آمار به کل جامعه درست نیست.
برآبادی با انتقاد از انجام چالش‌های خیانت در فضای مجازی که به امتحان کردن شریک عاطفی یا همسر می‌پردازد عنوان می‌کند: این نوع اقدامات صد درصد آسیب‌هایی به دنبال داشته و برگزاری این چالش‌ها ناشی از همان موضوع است که تکنولوژی می‌آید، اما فرهنگ آن نمی‌آید. گاهی افراد برای دیده شدن یا فروش بیشتر دست به چنین اقداماتی می‌زنند بنابراین بهترین راه مقابله با چنین اقداماتی استفاده از همین فضا برای آگاهی بخشی به مردم و به گوش رساندن صدا‌های مخالف در این زمینه است.
او با طرح این سوال که «فایده آگاه شدن از این موضوع که پارتنر یا همسر با مهیا شدن شرایط بی‌وفایی می‌کند چیست؟» توضیح می‌دهد: تنها نتیجه این تجسس ایجاد احساسات بد، افسردگی، خشم، ایجاد میل به انتقام و تلافی، از دست دادن اعتماد، از دست رفتن آرامش، ایجاد این سوال در ذهن که باید چه برخوردی با شریک عاطفی‌ام انجام دهم، احساس سرافکندگی در مقابل فردی که پارتنر را امتحان کرده بوده و اگر امتحان کننده دوست فرد باشد رابطه‌شان بهم می‌خورد است. پس تبعات چنین عملی خیلی زیاد است بدون اینکه فایده‌ای به ما برساند.
برآبادی می‌افزاید: این روزها شایع شده افراد برای سنجش میزان وفاداری همسر خود از دوربین یا ضبط صدا استفاده می‌کنند. متاسفانه امروز ارتباطات تبدیل به بازی دزد و پلیس شده است، زیرا این تفکر وجود دارد که تو خیانتکاری و من زودتر مچ تو را می‌گیرم، چون من پلیس بهتری هستم. این بازی تا کی می‌تواند ادامه یابد؟ آیا حواسمان هست چه استرس کشنده‌ای را به روح و روان خودمان تحمیل می‌کنیم!
این زوج درمانگر با تاکید براینکه خیانت ممکن است در هر باور و مذهب، هر قشر و با هر میزان تحصیلاتی اتفاق افتد، خاطرنشان می‌کند: یکی از راه‌های پیشگیری از خیانت آن است که پیش از ورود به ارتباط درباره مرز‌های خود با طرف مقابل سخن بگوییم. اینکه من چه رفتاری را خیانت تلقی می‌کنم؟ ارتباط با جنس مخالف تا کجا برای من مساله‌ای نیست و از کجا باید به من اطلاع داده شود؟ دامنه ارتباط کاری و دوستی تا کجا برای من قابل پذیرش است و .... اگر خودمان نمی‌توانیم صحبت کنیم مشاور می‌تواند ضمن صحبت با زوجین از روش‌هایی برای روشن کردن مسائل استفاده کند.
