اصلاحات پیشنهادی ایران در برجام چیست؟

رویداد۲۴ اولین بار تیر ماه امسال بود که روزنامه «گاردین» گزارش داد که «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در جمع گروهی از خبرنگاران در نیویورک گفته است که ایران پیشنهادی دارد که اگر واقعا واشنگتن برای رسیدن به راهکار دیپلماتیک جدی است، باید آن را بپذیرد.

حالا این روز‌ها با سفر «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران به نیویورک همان پیشنهاد این بار با عنوان «اصلاحاتی کوچک» در برجام مطرح شده است. امروز «علی ربیعی» سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران در این مورد گفت: «در این شرایط امکان مذاکره هم وجود دارد حتی برای اطمینان بخشی، رئیس‌جمهور بن‌بست‌شکنی کرده و مطرح کرده که دنبال تغییر کوچکی در دل برجام هستیم.».

اما این پیشنهاد، همانطور که تیر ماه ظریف گفته بود و اخیرا هم در مصاحبه با شبکه «سی‌ان‌ان» تکرار کرده، در حقیقت تسریع در اجرای بند‌هایی از توافق هسته‌ای است که بر اساس برجام باید در «روز انتقالی» یعنی در سال ۲۰۲۳ اجرایی شوند.

در متن برجام در مورد تعهدات ایران و آمریکا در روز انتقالی که هشت سال پس از روز قبول توافق فرامی‌رسد، آمده است:

ایالات متحده آمریکا:

- جهت اتخاذ اقدام قانونی مقتضی برای لغو، یا اصلاح قوانین به منظور حصول لغو، تحریم‌های مبتنی بر قوانین موضوعه به نحو مندرج در بخش‌های ۱-۴ تا ۵-۴ و ۷-۴ و ۹-۴ پیوست شماره دو عمل خواهد کرد؛ جهت اتخاذ اقدام قانونی مقتضی برای لغو، یا اصلاح قوانین به منظور حصول لغو، تحریم‌های مبتنی بر قوانین موضوعه به نحو تشریح شده در بخش ۶-۴ پیوست شماره دو، در ارتباط با فعالیت‌های منطبق با این برجام شامل معامله با افراد و موجودیت‌های مندرج در الحاقیه‌های شماره ۳ و ۴ پیوست شماره دو عمل خواهد کرد؛ نام افراد و موجودیت‌های مندرج در الحاقیه شماره ۴ پیوست شماره دو را از لیست SDN و/یا لیست دورزنندگان تحریم (FSE) به شرح مذکور در بخش ۱ -۸-۴ پیوست شماره دو خارج خواهد نمود.

ایران:

- منطبق با جایگاه‌های رئیس‌جمهور و پارلمان، جهت تصویب پروتکل الحاقی اقدام خواهد کرد.

به زبان ساده، این پیشنهاد به این معنی است که دولت ایران حاضر است در ازای اقدام دولت آمریکا جهت لغو تحریم‌های تعلیق‌شده در برجام و تصویب این توافق در کنگره، وفق اختیار قوه اجراییه برای تصویب و رسمیت‌بخشی به پروتکل الحاقی توافقنامه پادمانی که در حال حاضر به صورت داوطلبانه در ایران در حال اجراست، به مجلس شورای اسلامی مراجعه کند.

ظریف در پاسخ به سؤال سی‌ان‌ان مبنی بر اینکه آیا ایران پیشنهاد تصویب زودهنگام پروتکل الحاقی را مطرح کرده، گفته است: «بله، این پیشنهاد را داده‌ایم و این پیشنهاد هنوز هم روی میز است. اما مشروط بر اینکه ایالات متحده هم آنچه را که باید سال ۲۰۲۳ انجام دهند، همین الان اجرایی کنند. آن هم رفع تحریم‌ها از طریق کنگره ایالات متحده است. ما آمادگی داریم. اگر رئیس‌جمهور ترامپ درباره "دائمی در برابر دائمی" جدی است. برنامه دائما صلح‌آمیز در ایران و پایش دائمی تأسیسات هسته‌ای ایران... در ازای آنچه که او گفته آمادگی انجامش را دارد، یعنی اینکه به کنگره برود و این [توافق]را تصویب کند، که این بدان معنی است که کنگره تحریم‌ها را بردارد.»

او سپس در پاسخ به این سؤال که آیا احتمال دیدار روحانی و ترامپ در مجمع عمومی امسال وجود دارد، گفته است: «مشروط بر آنکه رئیس‌جمهور ترامپ آنچه را لازم است، انجام دهد.»

امروز یک منبع مطلع نیز به شبکه «پرس تی‌وی» و «الجزیره» گفته است که پیشنهاد ایران به آمریکا این است که «پروتکل الحاقی پیش از موعد در پارلمان ایران تصویب شود و در مقابل توافق هسته‌ای به تصویب کنگره ایالات متحده رسیده و واشنگتن تمام تحریم‌ها را بردارد.»